Σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης κήρυξε τη Σιέρα Λεόνε, ο πρόεδρος της χώρας, Τζούλιους Μάντα Μπίο, λόγω της ανεξέλεγκτης χρήσης ναρκωτικών και ιδιαίτερα εξαιτίας της διάδοσης του φτηνού και μερικές φορές θανατηφόρου συνθετικού ναρκωτικού, kush.
Σύμφωνα με την κυβέρνηση πρόκειται για ένα άκρως εθιστικό μείγμα μαριχουάνας, τεντανύλης και τραμαδόλης που ευθύνεται για εκατοντάδες θανάτους, έχοντας προκαλέσει ψυχιατρικές βλάβες σε δεκάδες χρήστες από τότε που πρωτοεμφανίστηκε στη Σιέρα Λεόνε πριν από περίπου τέσσερα χρόνια.
Προς το παρόν δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία για τον ακριβή αριθμό των θανάτων από το ψυχοδραστικό ναρκωτικό, αλλά ένας γιατρός δήλωσε στο BBC ότι «τους τελευταίους μήνες» εκατοντάδες νέοι άνδρες πέθαναν από οργανική ανεπάρκεια που προκλήθηκε από το kush στην πρωτεύουσα Φρίταουν.
Ο πρόεδρος της Σιέρα Λεόνε σε μια δραματική ομιλία που έκανε αργά το βράδυ της Πέμπτης, στηλίτευσε «τις καταστροφικές συνέπειες του kush στα θεμέλια της χώρας μας: τους νέους μας». Μάλιστα αποκάλεσε το ναρκωτικό «παγίδα θανάτου» που οδηγεί σε «υπαρξιακή κρίση» τη χώρα.
O πρόεδρος της Σιέρα Λεόνε Τζούλιους Μάντα Μπίο (Πηγή: REUTERS/Cooper Inveen)
Πρόσθεσε ότι υπήρξαν «κλιμακούμενα θανατηφόρα περιστατικά» μεταξύ των χρηστών του kush.
Επιπλέον ανακοίνωσε τη σύσταση μίας εθνικής ειδικής ομάδας εργασίας για την κατάχρηση ουσιών υπό την εποπτεία μιας προεδρικής συμβουλευτικής ομάδας για την εφαρμογή μιας στρατηγικής πέντε βημάτων για ένα μέλλον χωρίς ναρκωτικά, όπως το αποκάλεσε.
Είπε ότι θα δημιουργηθούν κέντρα σε κάθε περιφέρεια και «θα στελεχωθούν επαρκώς από εκπαιδευμένους επαγγελματίες για να προσφέρουν φροντίδα και υποστήριξη σε άτομα εθισμένα στα ναρκωτικά».
Επί του παρόντος, η πρωτεύουσα της χώρας, το Φρίταουν φιλοξενεί το μοναδικό λειτουργικό κέντρο απεξάρτησης από τα ναρκωτικά στη χώρα. Η εγκατάσταση 100 κλινών δημιουργήθηκε νωρίτερα φέτος εσπευσμένα σε ένα κέντρο εκπαίδευσης του στρατού.
Οι ειδικοί το έχουν περιγράψει ως «περισσότερο κέντρο κράτησης παρά ως κέντρο απεξάρτησης» λόγω της έλλειψης κατάλληλων εγκαταστάσεων.
Εκτός από την αντιμετώπιση της θεραπείας, ο πρόεδρος δήλωσε ότι οι υπηρεσίες επιβολής του νόμου θα πρέπει να «διαλύσουν την αλυσίδα εφοδιασμού ναρκωτικών μέσω ερευνών, συλλήψεων και διώξεων».
Τι είναι το kush;
Τα ακριβή συστατικά που περιέχονται στο kush δεν είναι πάντα τα ίδια, ούτε καν γνωστά. Πρόκειται για ένα συνθετικό ναρκωτικό που συνδυάζει διάφορα στοιχεία. Παρόμοιοι τύποι ναρκωτικών με υψηλή εθιστικότητα, γνωστά ως nyoape και mandrax, βρίσκονται στη νότια Αφρική.
Επί του παρόντος, η χρήση του kush έχει καταγραφεί κυρίως σε χώρες της δυτικής Αφρικής κι εκτός από τη Σιέρα Λεόνε, πρόβλημα αντιμετωπίζουν η Λιβερία με τη Γουινέα.
Σύμφωνα με τις περισσότερες αναφορές, πρόκειται για ένα μείγμα με βάση τη μαριχουάνα, το οποίο μπορεί να περιλαμβάνει οτιδήποτε από φαιντανύλη, τραμαδόλη ή φορμαλίνη, μια ουσία που χρησιμοποιείται για την ταρίχευση πτωμάτων, τα οποία φαίνεται να κάνουν το kush εξαιρετικά εθιστικό. Οι περισσότεροι χρήστες καπνίζουν το ναρκωτικό και μοιράζονται τα τσιγάρα.
Αυτό που είναι γνωστό, ωστόσο, είναι ότι το ναρκωτικό είναι εξαιρετικά φθηνό – ακόμη και σε περιοχές όπου υπάρχει μικρό διαθέσιμο εισόδημα, όπως είναι η Σιέρα Λέονε, με τους νέους να κάνουν χρήση ως μία «απόδραση» από την ανεργία, τη φτώχεια ή άλλα τραύματα και προβλήματα.
Ο υπουργός Προγραμματισμού και Οικονομικής Ανάπτυξης της Σιέρα Λεόνε, Κενιέχ Μπάρλαϊ, δήλωσε στην DW ότι οι τοπικές έρευνες διαπίστωσαν ότι το kush είναι το «φθηνότερο ναρκωτικό στην αγορά».
Οι ειδικοί σε θέματα ψυχικής υγείας λένε ότι η χρήση του kush μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμη εγκεφαλική βλάβη και αυτοκτονικές ενέργειες. Ένας ειδικός σε θέματα ψυχικής υγείας και επικεφαλής του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου της Σιέρα Λεόνε, ο δρ. Αμπντούλ Τζαλόχ δήλωσε πως το 2023 οι περιπτώσεις κατάχρησης ναρκωτικών αυξήθηκαν από 2% σε 40% σε διάστημα δύο ετών.
Σύμφωνα με το Ψυχιατρικό Νοσοκομείο της Σιέρα Λεόνε μεταξύ 2020 και 2023, οι εισαγωγές που συνδέονται με το kush αυξήθηκαν κατά σχεδόν 4.000% και έφτασαν τις 1.865.
Περιπολίες σε νεκροταφεία
Η φορμαλίνη, ένα από τα πολλά συστατικά του ναρκωτικού φημολογείται στα τοπικά μέσα ενημέρωσης ότι προέρχεται από την εκταφή πτωμάτων από νεκροταφεία και τη σύνθλιψη των οστών σε σκόνη, αν και αυτό δεν έχει αποδειχθεί επιστημονικά.
Τα ανθρώπινα οστά, εφόσον συνθλιβούν περιέχουν ίχνη θείου, τα οποία ενισχύουν την επίδραση του ναρκωτικού κάτι που έχει οδηγήσει την ανάπτυξη ασφαλείας στα νεκροταφεία ώστε να σταματήσουν τους τοξικομανείς από το να ξεθάβουν σκελετούς από τους τάφους.
Οι δημοτικές αρχές του Φρίταουν νωρίτερα αυτό το μήνα δήλωσαν ότι θα αναπτύξουν νυχτερινές περιπολίες της αστυνομίας για την προστασία των νεκροταφείων μετά από μια σειρά από ληστείες τάφων που περιλαμβάνουν την αφαίρεση οστών από πτώματα.
Αυτός είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους ο Σόλομον Μόζες Σογκμπάντι, διευθυντής της Διεθνούς Αμνηστίας στη Σιέρα Λεόνε, θέλει να υπάρξει αντιμετώπιση της διακίνησης ναρκωτικών.
«Δεν γίνονται πολλά για τους βαρόνους των ναρκωτικών, οι οποίοι είναι οι χρηματοδότες αυτών που φέρνουν τα ναρκωτικά ή αυτών που παρασκευάζουν τα ναρκωτικά στο εσωτερικό της χώρας», δήλωσε ο Σογκμπάντι στην DW.
«Εάν η κυβέρνηση πρέπει να στοχεύσει τους βαρόνους των ναρκωτικών, για να διασφαλίσει ότι θα κόψει την οδό εφοδιασμού, νομίζω ότι το ζήτημα της πρόσληψης θα μειωθεί πραγματικά και μπορούμε να δούμε πώς μπορούμε να διαχειριστούμε αυτούς που έχουν ήδη πληγεί», προσέθεσε.
Ο αντιδήμαρχος της Φρίταουν Κουέκου Λισκ δήλωσε στο BBC ότι το γραφείο του ζήτησε ασφάλεια από την αστυνομία προκειμένου να αντιμετωπίσει αυτούς που σκάβουν τους τάφους.
Προς το παρόν, υπάρχει η αστυνομία κάνει περιπολίες στο νεκροταφείο Kissy Road, έναν μεγάλο μη περιφραγμένο χώρο σε ένα ανατολικό προάστιο.
Το αυξανόμενο πρόβλημα του kush
Ομάδες νεαρών κυρίως ανδρών που κάθονται στις γωνίες του δρόμου με τα άκρα τους πρησμένα από την κατάχρηση του kush είναι συνηθισμένο θέαμα στη Σιέρα Λεόνε.
Στην παραλία της χερσονήσου δυτικά του Φρίταουν, η DW κατάφερε να μιλήσει με μερικούς χρήστες του kush. Ένας από αυτούς αυτοπροσδιορίστηκε ως Mosquito Rambo (Ράμπο κουνούπι).
«Είμαι πόρνη. Αφού βγαίνω με διάφορους άντρες, όσα χρήματα βγάζω, αγοράζω ένα ζευγάρι kush, το καπνίζω για την ημέρα, ώστε να είμαι χαρούμενη και να νιώθω καλά», δήλωσε στη DW.
Οι χρήστες του γνωρίζουν καλά τους κινδύνους του. Οι εκτιμήσεις ποικίλλουν, αλλά χιλιάδες άνθρωποι έχουν νοσηλευτεί σε νοσοκομεία και δεκάδες άνθρωποι πεθαίνουν κάθε εβδομάδα από αιτίες που σχετίζονται με το kush.
«Το kush φέρνει τη ζωή μας πίσω- οι νέοι άνδρες μένουν πάντα πίσω», δήλωσε ο Αμπάς Καμαρά, ο οποίος πρόσθεσε ότι κάπνιζε δύο τσιγαριλίκια την ημέρα. «Τώρα έχω πάει στο ένα την ημέρα, οπότε θα μπορέσω να το εγκαταλείψω. Αλλά δεν μπορείς να το κάνεις έτσι από τη μια στιγμή στην άλλη».
Κοινό φαινόμενο μεταξύ των χρηστών του kush είναι οι πόνοι που ακολουθούν τη μαστούρα. Μια άλλη νεαρή γυναίκα, που αυτοαποκαλείται Σάρα, δήλωσε ότι θα ήταν ευτυχής αν το kush εξαφανιζόταν.
«Ότι η κυβέρνηση σχεδιάζει να εξαλείψει το kush, είμαστε ευτυχείς, γιατί θα σταματήσουν οι πόνοι στα πόδια, τα πρησμένα πόδια και η ληστεία. Έτσι θα επιστρέφαμε στην κανονική μας ζωή», δήλωσε στη DW.
Με έναν επίδεσμο γύρω από τον αστράγαλό του, ένας εξαρτημένος τοξικομανής δήλωσε στο BBC: «Δεν μου αρέσει να το κάνω αυτό, αλλά δεν μπορώ να το αφήσω γιατί το απολαμβάνω».
Επικρίσεις στην κυβέρνηση
Η κυβέρνηση Μπίο έχει επικριθεί από πολλούς που υποστηρίζουν ότι δεν έχει τη στρατηγική και τη δυναμική να ανταποκριθεί στην κατάχρηση του kush.
«Είναι τέτοιο το κενό που άφησε η έλλειψη επαρκούς αντίδρασης που οι κοινότητες αναγκάστηκαν συχνά να πάρουν το νόμο στα χέρια τους και αντέδρασαν στην κρίση μερικές φορές με ασύνδετο και ακατέργαστο τρόπο», δήλωσε ένας ξένος διπλωμάτης στη Σιέρα Λεόνε.
Ο δρ. Αμπτντούλ Τζαλόχ ανέφερε ότι η δήλωση έκτακτης ανάγκης του είναι «το σωστό βήμα» και θα είναι «ζωτικής σημασίας για την αντιμετώπιση της χρήσης ναρκωτικών».
«Σηματοδοτεί την ιεράρχηση των πόρων, της προσοχής και της παρέμβασης για την καταπολέμηση αυτής της αυξανόμενης επιδημίας», προσέθεσε.
Η Μαρί, μια μητέρα που έχασε τον 21χρονο γιο της από το kush, δήλωσε: «Υπάρχουν πολλά που πρέπει να κάνουν οι Αρχές πέρα από τη χθεσινή ομιλία του προέδρου για την καταπολέμηση αυτής της μάστιγας».
