Ικέτες

Η Αν Απλμπομ έχει πολλά ταλέντα, κι ένα από αυτά είναι να συμπυκνώνει την πραγματικότητα σε σύντομες φράσεις. Μία από αυτές έγινε viral πριν από μερικά χρόνια και ήταν απαισιόδοξη: «Οι κακοί κερδίζουν» (The bad guys are winning). Μια άλλη την είπε χθες στους Δελφούς και ήταν αισιόδοξη: «Σκληρός φιλελευθερισμός» (tough liberalism).

Η αμερικανίδα δημοσιογράφος και συγγραφέας αναφερόταν στη στάση που πρέπει να κρατήσει η Δύση απέναντι στα αυταρχικά καθεστώτα. Στα μέτρα δηλαδή που πρέπει να λάβει απέναντι στις πράξεις τους (όπως να συνεχίσει να εξοπλίζει την Ουκρανία για να αντιμετωπίσει τη ρωσική βαρβαρότητα) και απέναντι στην προπαγάνδα τους (όπως να βρει τρόπους να εξουδετερώσει την παραπληροφόρηση). Εντάσσεται άραγε στο ίδιο κεφάλαιο και το σύμφωνο για τη μετανάστευση που εγκρίθηκε προχθές από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο; Είναι οι πρόσφυγες τα παράπλευρα θύματα ενός δυσάρεστου, πλην αναγκαίου, ευρωπαϊκού σκληρού φιλελευθερισμού;

Οι διαχωριστικές γραμμές σε αυτή την περίπτωση ήταν πολύ περίεργες. Υπέρ του συμφώνου ήταν οι τρεις μεγάλες οικογένειες (το ΕΛΚ, οι Σοσιαλδημοκράτες και το Renew), αλλά με σημαντικές διαφωνίες στους κόλπους τους. Εναντίον ήταν η Αριστερά, οι Πράσινοι, η Ακροδεξιά, η κυβέρνηση Ορμπαν, αλλά και η κυβέρνηση Τουσκ! Κάθε πλευρά είχε τις δικές της ενστάσεις. Προοδευτικές (θα χαθούν κι άλλες ζωές) ή αντιδραστικές (ούτε πρόσφυγες θέλουμε ούτε δεχόμαστε να πληρώνουμε επειδή δεν τους θέλουμε).

Να σημαίνει αυτό ότι η μεταρρύθμιση, ως «κεντρώα», κινείται στη σωστή κατεύθυνση; Θα το δείξει η νεκροψία. Το (μη) καθεστώς που ίσχυε ως τώρα δεν απέτρεπε ούτε τις εισροές ούτε τους πνιγμούς. Οπως, φυσικά, δεν εξασφάλιζε την απόδοση ευθυνών για τα πολύνεκρα ναυάγια: ακόμη περιμένουμε να μάθουμε τι έγινε στην Πύλο. Κάτι έπρεπε να αλλάξει. Και θα άλλαζε μοιραία σε συντηρητική κατεύθυνση, αφού ένας από τους λόγους που υιοθετήθηκε αυτό το σύμφωνο ήταν να αφαιρεθούν επιχειρήματα από την Ακροδεξιά.

Οι ευρωπαίοι ηγέτες το έχουν καταστήσει σαφές εδώ και καιρό: το δικαίωμα κάθε πολίτη να αναζητήσει ένα καλύτερο μέλλον, όπως αναφέρεται στις διεθνείς συνθήκες, δεν είναι πλέον αποδεκτό, επειδή δεν είναι ρεαλιστικό. Αυτή η θεμελιώδης υποχώρηση των δυτικών δημοκρατιών πρέπει κάπως να αντισταθμιστεί με τη συμβολή τους στην άρση των λόγων που οδηγούν στη μετανάστευση. Κι εδώ υπάρχει μια αντίφαση: η οικονομική ενίσχυση αυταρχικών καθεστώτων προκειμένου να κλείνουν τους δρόμους στη φυγή των υπηκόων τους ή των υπηκόων γειτονικών χωρών δεν οδηγεί σε βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των τελευταίων, αλλά σε μεγαλύτερη καταστολή. Οι ικέτες και πάλι πεθαίνουν – απλώς δεν τους βλέπουμε. Κι έτσι έχουμε τη συνείδησή μας ήσυχη.

Με άλλα λόγια, για να φέρει αποτελέσματα ο «σκληρός φιλελευθερισμός», πρέπει να επαληθεύονται και τα δύο συστατικά του. Αλλιώς οι κακοί, σε όλα τα επίπεδα, θα συνεχίσουν να κερδίζουν.