Η ΑΔΑΕ παίρνει τη σκυτάλη από το ΣτΕ

Σε νέο γύρο εξελίξεων μπήκε επισήμως η υπόθεση των υποκλοπών μετά την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας να κρίνει αντισυνταγματικό τον νόμο του 2021 που απαγόρευε στην Αρχή Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών (ΑΔΑΕ) να ενημερώνει τα θύματα των παρακολουθήσεων για τους λόγους της άρσης του απορρήτου τους από την ΕΥΠ.

Και η «μπάλα», πλέον, βρίσκεται στο «γήπεδο» της ανεξάρτητης Αρχής, με τον πρόεδρο της, Χρήστο Ράμμο, να δηλώνει αυτή τη βδομάδα εμφατικά πως «θα εφαρμόσουμε την απόφαση κατά γράμμα και κατά κεραία».

Στο πολιτικό επίπεδο, ο προσφεύγων Νίκος Ανδρουλάκης κλιμάκωσε πλέον τις επιθέσεις του στην κυβέρνηση, κατηγορώντας την ευθέως για πρακτικές «άλλων δεκαετιών» και «παρακράτους». Από την πλευρά της, η κυβέρνηση αρκείται στην παραπομπή του ζητήματος στην Ολομέλεια της ΑΔΑΕ.

Η οποία οφείλει να εφαρμόσει τη δικαστική απόφαση όπως ορίζει το άρθρο 95 του Συντάγματος. Απόφαση που η κυβερνητική γραμμή υποβαθμίζει με την υπόμνηση ότι ο νόμος που κατέπεσε στο ΣτΕ έχει εν τω μεταξύ αλλάξει, το 2022, επαναφέροντας τη δυνατότητα ενημέρωσης των θιγόμενων από την ΕΥΠ (χωρίς την ασφαλιστική δικλίδα της συνταγματικά κατοχυρωμένης Ανεξάρτητης Αρχής).

Αυτό όμως δεν αφορά την τωρινή πραγματικότητα που θα κληθούν να αντιμετωπίσουν η ΕΥΠ και το Μέγαρο Μαξίμου, στο οποίο υπάγεται. Διότι η απόφαση του ΣτΕ έκρινε ότι, για το επίμαχο διάστημα κατά το οποίο ήταν υπό παρακολούθηση ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ και δεκάδες ακόμη πρόσωπα, θα πρέπει να επανέλθει σε ισχύ ο ν. 2225/1994.

Τα δύο κρίσιμα κείμενα.

Συγκεκριμένα, η απόφαση του ΣτΕ στην προσφυγή Ανδρουλάκη αναφέρει πως «η διάταξη της παρ. 9 του άρθρου 5 του ν. 2225/1994, όπως ίσχυε πριν από την τροποποίησή της, εναρμονίζεται με την νομολογία του ΔΕΕ αναφορικά με τους περιορισμούς του απορρήτου των επικοινωνιών που διενεργούνται μέσω δημοσίου δικτύου επικοινωνιών, εφόσον ο θιγόμενος θα είναι σε θέση, υπό τους τιθέμενους σε αυτήν όρους, να γνωρίζει το αιτιολογικό της επιβολής του μέτρου της άρσης των επικοινωνιών του, ώστε να έχει τη δυνατότητα αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας».

Τι είναι, όμως, το αιτιολογικό που αναφέρει; Πρόκειται για τα δύο κρίσιμα κείμενα που θα ζητήσει από την ΕΥΠ η ΑΔΑΕ.

Το λεγόμενο «πληροφοριακό δελτίο» το οποίο, κατά πληροφορίες, φέρει τις υπογραφές έξι στελεχών της ΕΥΠ που εισηγήθηκαν στην εισαγγελέα της ΕΥΠ Βασιλική Βλάχου τον «λόγο εθνικής ασφαλείας» που επέβαλε την παρακολούθηση Ανδρουλάκη.

Και την εισαγγελική διάταξη της κ. Βλάχου που έκανε αποδεκτό το αίτημα της υπηρεσίας. Μέσω αυτών η ΑΔΑΕ θα ελέγξει, όχι μόνο την αιτιολόγηση της παρακολούθησης Ανδρουλάκη, αλλά και το αν τηρήθηκε κατά γράμμα η διαδικασία.

Σημειώνεται ότι ο ν. 2225/1994 δίνει στην ΑΔΑΕ και άλλες δυνατότητες ελέγχου.

Για παράδειγμα, τη δυνατότητα να «επιθεωρεί χωρίς προειδοποίηση τις σχετικές με το έργο της εγκαταστάσεις, αρχεία και έγγραφα της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών» και άλλων δημόσιων επιχειρήσεων ή ιδιωτικών επιχειρήσεων που προσφέρουν υπηρεσίες σχετικές με επικοινωνία αλλά και να «καλεί σε ακρόαση, με απόφασή της, το διοικητή ή τους υποδιοικητές της ΕΥΠ».

Τι θα ακολουθήσει. Δύο είναι τα βασικά σενάρια για το τι θα ακολουθήσει τη διαδικασία που άνοιξε επισήμως την περασμένη Δευτέρα, με την κατάθεση του αιτήματος ενημέρωσης από τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ.

n Το πρώτο είναι η ΕΥΠ να απαντήσει στην ΑΔΑΕ πως το αιτιολογικό της παρακολούθησης Ανδρουλάκη δεν υπάρχει πια. Υπενθυμίζεται, άλλωστε, ότι τον Σεπτέμβριο του 2022, σε επίσημες καταθέσεις στην Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής για τις υποκλοπές αλλά και δημοσιεύματα («ΤΑ ΝΕΑ» 8 Σεπτεμβρίου 2022: «Καταστράφηκε το αρχείο της παρακολούθησης του Νίκου Ανδρουλάκη») είχε αποκαλυφθεί ότι η ΕΥΠ είχε απαντήσει, σε τότε σχετικό ερώτημα της ΑΔΑΕ, ότι τα δεδομένα της παρακολούθησης του προέδρου του ΠΑΣΟΚ καταστράφηκαν κατά τη μετάβαση από το παλαιό στο νέο ψηφιακό σύστημα της Υπηρεσίας, ανήμερα, συμπτωματικώς, την αποκάλυψη της παρακολούθησης του προέδρου του ΠΑΣΟΚ.

Παρά την «καταστροφή του αρχείου» όμως, σημειώνεται πως η αιτιολογία είναι γνωστή στους πολιτικούς προϊσταμένους της ΕΥΠ, δεδομένου ότι και ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και άλλα κυβερνητικά στελέχη είχαν καλέσει επανειλημμένως τον Νίκο Ανδρουλάκη να ενημερωθεί ιδιωτικώς από τον τότε υπουργό Επικρατείας Γιώργο Γεραπετρίτη.

n  Το δεύτερο σενάριο είναι να ανταποκριθεί η ΕΥΠ στην ΑΔΑΕ με το αιτιολογικό για τον ακριβή λόγο εθνικής ασφαλείας που διατάχθηκε η παρακολούθηση του Ανδρουλάκη την περίοδο που διεκδικούσε την προεδρία του ΠΑΣΟΚ.

Ο λόγος, άλλωστε, δεν θα ήταν δυνατό να διακυβεύεται ακόμη δεδομένου ότι ο Πρωθυπουργός έχει ξεκαθαρίσει δημόσια πως «δεν συνιστά κίνδυνο για την εθνική ασφάλεια». Η απόφαση του ΣτΕ, άλλωστε, έχει ανοίξει τον δρόμο πια για να κριθεί εάν το αιτιολογικό της παρακολούθησης ήταν νομότυπο.

Η συνέχεια στα δικαστήρια.

Γι’ αυτό και σε κάθε περίπτωση, ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ έχει ήδη προαναγγείλει ότι θα κινηθεί δικαστικά. Μιλώντας στο Φόρουμ των Δελφών, κατέθεσε το αίτημα για την επίσημη ενημέρωσή του για τους λόγους της παρακολούθησης «για να συνεχίσω τον δικαστικό μου αγώνα γιατί κάποιοι πρέπει να πληρώσουν. Θα κάνω ό,τι μπορώ για να καταδικαστούν αυτοί που προσέβαλαν την Ελλάδα μας, τη δημοκρατία μας».

Σύμφωνα με πληροφορίες, εφόσον η απάντηση της ΕΥΠ καταστράφηκε, θα κινηθεί δικαστικά για την καταστροφή των στοιχείων ενώ, εφόσον η ΕΥΠ παραδώσει το αιτιολογικό, θα κινηθεί και κατά εκείνων που τον εμφάνισαν σε αυτό ως εθνικά επικίνδυνο.

Μια τέτοια εξέλιξη μπορεί, όπως εξηγούν νομικές πηγές με γνώση της υπόθεσης, να ανοίξει τη βεντάλια της ποινικής έρευνας του σκανδάλου των υποκλοπών.

Η οποία, ως τώρα, έχει περιοριστεί κυρίως γύρω από τις παρακολουθήσεις με το παράνομο λογισμικό Predator, τις οποίες ερευνά ο αντιεισαγγελέας του Αρείου Πάγου Αχιλλέας Ζήσης.

Χωρίς, ωστόσο, ως σήμερα, να έχουν κληθεί μάρτυρες πλην θυμάτων και ερευνητικών δημοσιογράφων, ενώ εκκρεμεί επίσης και η διασταύρωση της λίστας των 92 στόχους του Predator με τους στόχους παρακολούθησης της ΕΥΠ, προκειμένου να διαπιστωθούν όλες οι περιπτώσεις στις οποίες συνέπιπταν.

Τα άλλα πρόσωπα.

Η απόφαση του ΣτΕ επιτρέπει πλέον και σε κάθε άλλο πρόσωπο που ήταν στόχος παρακολούθησης από την ΕΥΠ να ζητήσει ξεχωριστή ενημέρωση από την ΑΔΑΕ. Μεταξύ όσων έχουν δημοσιοποιήσει την παρακολούθησή τους είναι ο ευρωβουλευτής Γιώργος Κύρτσος, η ελληνοαμερικανίδα ειδική κυβερνοασφάλειας Αρτεμις Σίφορντ και ο δημοσιογράφος Θανάσης Κουκάκης.

Επισημαίνεται, όμως, πως σε κατάλογο που είχε αναγνώσει από το βήμα της Βουλής ο τέως πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, με βάση ενημερωτικό σημείωμα της ΑΔΑΕ, περιλαμβάνονταν δεκάδες ακόμη ονόματα όπως αυτό του τέως αρχηγού ΓΕΕΘΑ Κωνσταντίνου Φλώρου, του πρώην αρχηγού ΓΕΣ Χαράλαμπου Λαλούση και των πρώην επικεφαλής της ΓΔΑΕΕ Θεόδωρου Λάγιου και Αριστείδη Αλεξόπουλου.

Χαρακτηριστική είναι, ειδικότερα, η περίπτωση του υπουργού Κωστή Χατζηδάκη, που, όπως έχει αποκαλυφθεί, βρισκόταν υπό παρακολούθηση από την ΕΥΠ για οκτώ συνεχόμενους μήνες για λόγους εθνικής ασφαλείας, όταν ήταν υπουργός Ενέργειας και το ίδιο διάστημα φέρεται ότι είχε τεθεί υπό παρακολούθηση και με το Predator, χωρίς όμως να έχει απευθυνθεί ως σήμερα στη Δικαιοσύνη.