Στο επίκεντρο της έκθεσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το κράτος δικαίου στην Ελλάδα θα βρίσκεται το σκάνδαλο των υποκλοπών με το παράνομο λογισμικό Predator, σύμφωνα με όσα προανήγγειλε η αντιπρόεδρος της Κομισιόν, αρμόδια για τις Αξίες και τη Διαφάνεια, Βέρα Γιούροβα στη χθεσινή συνάντησή της με τον Κυριάκο Μητσοτάκη στο Μέγαρο Μαξίμου.
Μάλιστα, η Γιούροβα ανακοίνωσε πως δρομολογείται και έκδοση νομικής γνωμοδότησης της Κομισιόν σχετικά με τη χρήση των παράνομων κατασκοπευτικών λογισμικών, τόσο από ιδιώτες όσο κι από την πλευρά των εθνικών Αρχών (όπως επιτρέπει η ελληνική νομοθεσία). Η πρωτοβουλία αυτή έρχεται να απαντήσει στις διεθνείς επικρίσεις που έχει δεχθεί η Κομισιόν για την απροθυμία της να αναλάβει δράση κατά των παράνομων παρακολουθήσεων μέσω spyware, όπως το Pegasus και το Predator, παρά τα διαπιστωμένα σκάνδαλα χρήσης τους στην Ευρώπη.
Σε συνεργασία με τις εθνικές Αρχές
«Την προηγούμενη φορά συζητήσαμε για τη χρήση του λογισμικού υποκλοπής (spyware), το οποίο απασχολεί πολλά κράτη – μέλη», ανέφερε, συγκεκριμένα, η Γιούροβα στον Πρωθυπουργό, δεσμευόμενη πως «θα συμπεριλάβουμε τη χρήση του λογισμικού spyware στα κράτη – μέλη στην έκθεσή μας για το κράτος δικαίου, ώστε να έχετε καλύτερη εικόνα για το πόσο μεγάλο είναι το πρόβλημα» και «θα εκδώσουμε νομική γνωμοδότηση σχετικά με τη χρήση του spyware από την πλευρά των δημόσιων Αρχών, αλλά και των ιδιωτικών φορέων».
Σε ό,τι αφορά τη γνωμοδότηση ειδικότερα, η αντιπρόεδρος της Επιτροπής ξεκαθάρισε ότι θα την εκδώσει άμεσα, κατά τη διάρκεια αυτής της θητείας της, λαμβάνοντας υπόψη και τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, «προκειμένου να διευκρινίσουμε πλήρως ποιες είναι οι νομικές προϋποθέσεις για οποιαδήποτε χρήση των λογισμικών υποκλοπής».
Σε ό,τι αφορά την κατάρτιση της έκθεσης για το κράτος δικαίου της Κομισιόν όμως, η Γιούροβα δεν απέφυγε μια αναφορά με ιδιαίτερο πολιτικό ενδιαφέρον, σε συνέχεια των αντιδράσεων που έχουν προκαλέσει οι ευρωπαϊκές κρίσεις επί της λειτουργίας του κράτους δικαίου στη χώρα μας. Η Γιούροβα επεσήμανε ότι η έκθεση της Κομισιόν «δεν αποτελεί μονομερή αξιολόγηση από τις Βρυξέλλες», αφού δεν συντάσσεται από την Επιτροπή ανεξάρτητα, αλλά σε συνεργασία με τις εθνικές Αρχές και τα στοιχεία που της παρέχουν.
Υπενθυμίζεται, άλλωστε, πως η ελληνική κυβέρνηση, σε επανειλημμένες τοποθετήσεις της, έχει δηλώσει πως η έκθεση αυτή, την οποία συνδιαμορφώνει, είναι η μοναδική της οποίας τα ευρήματα αναγνωρίζει. Η φετινή της έκδοση θα δημοσιευθεί στις αρχές Ιουλίου.
Η έκθεση του 2023
Υπενθυμίζεται ότι οι υποκλοπές με το λογισμικό Predator αναφέρονταν και στην περσινή έκθεση της Κομισιόν για το κράτος δικαίου στην Ελλάδα, ενώ στο μεταξύ έχουν καταγγελθεί από το Συμβούλιο της Ευρώπης, έχουν γίνει αντικείμενο ανεξάρτητης έρευνας και συστάσεων από την εξεταστική επιτροπή PEGA, την επιτροπή LIBE αλλά και την Ολομέλεια της Ευρωβουλής. Στην περσινή έκθεση δινόταν έμφαση στην παρακολούθηση δημοσιογράφων, έπειτα από σχετική αναφορά του ανεξάρτητου μηχανισμού για την ελευθερία του Τύπου, Media Freedom Rapid Response. Σχολίαζε επίσης πως η νομοθεσία που επιτρέπει την ενημέρωση όσων ήταν υπό παρακολούθηση από την ΕΥΠ για τις αιτίες της παρακολούθησής τους (ο νόμος του 2022, που ισχύει ακόμη και σήμερα) έχει δεχτεί σοβαρές επικρίσεις από νομικούς και ακαδημαϊκούς κύκλους, μεταξύ άλλων για το ότι περιορίζει το έργο της αρμόδιας ανεξάρτητης Αρχής, της ΑΔΑΕ. Τέλος, επεσήμανε πως η ελληνική Βουλή ψήφισε νόμο που απαγορεύει μεν την κατοχή spyware από ιδιώτες αλλά όχι από το ελληνικό Δημόσιο.
