Ενας «αριθμητικός οριζόντιος κόφτης» ανάλογα με τον συντελεστή δόμησης που ισχύει για κάθε περιοχή πρόκειται να μπει στο ύψος των νέων οικοδομών, εν μέσω σφοδρών αντιδράσεων από δήμους και κατοίκους της Αττικής.

Αυτό θα γίνει με σχετική νομοθετική ρύθμιση που προωθείται από το υπουργείο Περιβάλλοντος σε μια προσπάθεια να πέσουν οι τόνοι στη διαμάχη που έχει ξεσπάσει για το ύψος των κτιρίων. Σημειώνεται πως από το ΤΕΕ έχει ήδη ζητηθεί από το ΥΠΕΝ να προχωρήσει σε σχετική τροποποίηση, έτσι ώστε να υπάρχει ένα πλαφόν στο ύψος.

Τίθεται έτσι το ερώτημα: Πώς φθάσαμε ως εδώ και έχουμε τόσες αντιδράσεις από τους δήμους; Σύμφωνα με πηγές που γνωρίζουν καλά το θέμα, ο Νέος Οικοδομικός Κανονισμός, πέρα από το βασικό κείμενο του 2012, συνοδεύεται από πλήθος τροποποιήσεων, και μέσα σε αυτό το τοπίο πολυνομίας που έχει δημιουργηθεί ενδεχομένως κάποιοι να χρησιμοποίησαν συνδυασμό άρθρων και να έχουν πάρει περισσότερο ύψος από αυτό που προβλέπεται.

Τι σημαίνει αυτό πρακτικά; Σημαίνει, κατά τις ίδιες πηγές, πως κάποιοι «πατώντας» πάνω σε αυτόν τον συνδυασμό των άρθρων μπορούν να πετύχουν (ή πέτυχαν) να κερδίσουν έως και έξι μέτρα – σε ό,τι αφορά το ύψος των κτιρίων –, δηλαδή να αυξήσουν κατά δύο τους ορόφους στις νεοανεγειρόμενες πολυκατοικίες.

Αυτή είναι και η αιτία της κόντρας δημάρχων με την κυβέρνηση και τους μηχανικούς που ξέσπασε πριν από μερικές ημέρες, με αφορμή εξώδικη δήλωση του προέδρου του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας και με αποδέκτες τους δήμους Βάρης – Βούλας -Βουλιαγμένης και Αλίμου. Στον… χορό των αντιδράσεων μπήκαν και άλλοι δήμοι, με αυτόν της Κηφισιάς αλλά και τον Δήμο Αθηναίων να δηλώνουν εντόνως την αντίθεσή τους. Πλέον, οι δήμαρχοι τηρούν στάση αναμονής της νομοθετικής ρύθμισης, στην οποία περιμένουν να μην αλλοιώνονται τα πολεοδομικά χαρακτηριστικά της κάθε περιοχής.

Επιστολή Δούκα

Υπενθυμίζεται ότι μέσα στην εβδομάδα ο δήμαρχος της Αθήνας, Χάρης Δούκας, έστειλε ανοιχτή επιστολή στον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Θόδωρο Σκυλακάκη, τονίζοντας πως η Αθήνα σήμερα δεν αντέχει άλλο τσιμέντο. «H άκριτη δόμηση χωρίς διεξοδική μελέτη της φέρουσας ικανότητας της πόλης είναι σήμα κινδύνου για τον κατεπειγόντως εξορθολογισμό του πολεοδομικού σχεδιασμού της πόλης και των χρήσεων γης. Καλώ το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας να αναλογιστεί την ιστορική του ευθύνη τόσο βραχυπρόθεσμα, με τον βέβαιο κίνδυνο προσφυγών και νέων ακυρώσεων οικοδομικών αδειών που θεωρούνται δεδομένες βάσει της αδιαμφισβήτητης νομολογίας του ΣτΕ, όσο και μακροπρόθεσμα, επανεξετάζοντας τα δεδομένα, και να αναστείλει την εφαρμογή της υπουργικής απόφασης του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας της 30ής Ιανουαρίου 2023», ανέφερε μεταξύ άλλων στην επιστολή, για να καταλήξει: «Ας μη θυσιάσουμε το μακροπρόθεσμο όφελος και την ποιότητα ζωής σε μια ανθρώπινη πόλη για μια ανεξέλεγκτη υπερμεγένθυση του οικοδομικού κλάδου. Η στιγμή είναι κρίσιμη και κάθε λάθος βήμα οδηγεί ευθέως σε μη αναστρέψιμη ζημία της πόλης μας».

Σύμφωνα, πάντως, με πηγές που γνωρίζουν καλά το κείμενο του 2012 και τις τροποποιήσεις που ακολούθησαν, ο ΝΟΚ δεν αυξάνει οριζόντια τα ύψη σε καμία περιοχή. Δίνει κίνητρα στα νέα κτίρια. Αυξάνει δόμηση ή ύψος αναλογικά με το εγκεκριμένο από τον σχεδιασμό, όχι οριζόντια, όχι για όλους, υπό τις προϋποθέσεις που τίθενται.

Οπως προαναφέρθηκε, ο ΝΟΚ νομοθετήθηκε το 2012, και στα χρόνια που ακολούθησαν δεν υπήρξαν οι σημερινές αντιδράσεις. «Βοήθησε» και η οικονομική κρίση, όπου είχαμε πτώση της οικοδομικής δραστηριότητας. Με τις τροποποιήσεις όμως που ακολούθησαν και το… ξαναζέσταμα της οικοδομικής δραστηριότητας με την αύξηση του επενδυτικού ενδιαφέροντος άρχισε και η συνδυαστική εφαρμογή – από πλευράς κατασκευαστών – των κινήτρων του ΝΟΚ με συνέπεια την αύξηση του ύψους ορισμένων κτιρίων.

Παρουσιάζοντας ένα γενικό πλαίσιο για τον ΝΟΚ, όπως επισημαίνουν από το ΤΕΕ, τα κτίρια που κατασκευάζονται με χρήση κινήτρων προβλέπεται, μεταξύ άλλων, να είναι ενεργειακής κατάταξης Α+ κατά ΚΕΝΑΚ, δηλαδή κτίρια τα οποία έχουν στην πράξη μειωμένη κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας και εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, τουλάχιστον κατά 50% σε σχέση με συμβατικές κατασκευές. Επιπλέον, καταλαμβάνουν μικρότερη κάλυψη επί του οικοπέδου κατά 10% έως 25% κατά περίπτωση, σε σχέση με ένα συμβατικό νέο κτίριο, αυξάνοντας έτσι τη φύτευση εντός αστικού ιστού κατά το ίδιο ποσοστό, ενώ κατασκευάζονται σε ήδη δομημένα οικόπεδα, αφού πρώτα κατεδαφιστούν παλαιά και ενεργοβόρα κτίρια.

Ο πρώτος δήμος, πάντως, ο οποίος έκανε πράξη τις αντιδράσεις και πάλεψε δικαστικά το μπόνους τετραγωνικών και ύψους ήταν ο Δήμος Αλίμου. Με δύο προσφυγές στο ΣτΕ, δήμος και κάτοικοι κατάφεραν να βάλουν ένα πρώτο μπλόκο στο μπόνους, καθώς το ΣτΕ το έκρινε αντισυνταγματικό.

Κόκκινο πανί

Οπως επισημαίνει στα «ΝΕΑ» ο δήμαρχος Αλίμου, Ανδρέας Κονδύλης, οι δύο αποφάσεις που έκριναν αντισυνταγματικό το μπόνους δείχνουν πως αυτό είναι αντίθετο και στο κοινοτικό δίκαιο. «Ο ΝΟΚ του 2012 δεν είναι αυτός ο ίδιος με αυτόν που συζητάμε. Οι ενστάσεις μας εντοπίζονται στις τροποποιήσεις που έχουν γίνει από το 2019 έως και το 2021». Ενα από τα ζητήματα που είναι… κόκκινο πανί για δήμους και κατοίκους είναι η δυνατότητα που δίνει ο ΝΟΚ να δημιουργηθούν πατάρια – στην πραγματικότητα εσωτερικοί όροφοι –, όπως τονίζει ο κ. Κονδύλης, χωρίς να μετράει στη δόμηση. «Αν το σκεφτεί κανείς, είναι εντελώς τρελό: Το πατάρι αυτό είναι σαν ένας επιπλέον όροφος, που δεν φαίνεται πουθενά, καθώς δεν μετράει στη δόμηση. Αρα τα κτίρια που κατασκευάζονται, χρησιμοποιώντας το μπόνους, έχουν γεμίσει μεζονέτες. Αυτός είναι και ο λόγος που βλέπουμε πολύ ψηλά κτίρια».

Οι αντιδράσεις προέρχονται όχι μόνο από τις δημοτικές αρχές αλλά και από τους ίδιους τους πολίτες, οι οποίοι ανησυχούν πως οι γειτονιές τους θα γεμίσουν με κτίρια τουλάχιστον 24 μέτρων. Το φαινόμενο είναι άλλωστε πιο ορατό σε περιοχές με συντελεστή δόμησης 0,8, όπως είναι η Κηφισιά, ο Αλιμος, η Βούλα. «Η αλλαγή φαίνεται στο μάτι. Οταν σε μια περιοχή έχεις κτίρια που έχουν ισόγειο και 3 ή 4 ορόφους και ξαφνικά “ξεπηδά” κτίριο με ισόγειο και 7 ορόφους, αλλάζει η  φυσιογνωμία της περιοχής» προσθέτει ο δήμαρχος Αλίμου.

Ερωτήματα, πάντως, δημιουργούνται, όπως υποστηρίζουν αυτοδιοικητικοί κύκλοι, με την προ πενταετίας εξαίρεση από τον ΝΟΚ τριών δημοτικών ενοτήτων (Παλαιό Ψυχικό, Φιλοθέη και Εκάλη). Αυτό, υπογραμμίζουν, δημιουργεί δύο ταχύτητες ακόμα και μέσα στους ίδιους τους δήμους. Είναι χαρακτηριστικό πως ο Δήμος Κηφισιάς έχει εντός των ορίων του δύο ρυθμίσεις: Σε όλη την πόλη ισχύει ο ΝΟΚ, πλην της Εκάλης. Αντίστοιχη είναι η περίπτωση του Ψυχικού, όπου το Παλαιό Ψυχικό εξαιρείται ενώ το Νέο όχι. «Εάν αυτός ο ΝΟΚ είναι φιλοπεριβαλλοντικός, όπως τον χαρακτηρίζουν, δεν θα πρέπει να προστατευθούν περιβαλλοντικά κι αυτές οι τρεις περιοχές;» αναρωτιούνται.

Στο μεταξύ, δημότες και οργανώσεις του Δήμου Κηφισιάς πραγματοποιούν την Πέμπτη συνέντευξη Τύπου, ζητώντας να εξαιρεθεί ολόκληρος ο Δήμος Κηφισιάς από τις υπερβάσεις των μεγεθών ύψους και δόμησης, καθώς και από την εφαρμογή των πολεοδομικών κινήτρων που προβλέπει ο Νέος Οικοδομικός Κανονισμός (ΝΟΚ), όπως σήμερα ισχύει, λαμβανομένου μάλιστα υπόψη ότι ο δήμος προστατεύεται με προεδρικά διατάγματα που κατισχύουν του ΝΟΚ.