Το μυστικό της μακροζωίας αναζητούν ξεκινώντας από διαφορετικές αφετηρίες γκουρού της σωστής διατροφής, σαμάνοι της άθλησης αλλά και επιστήμονες, μελετητές, διατροφολόγοι, μοναχοί… Μαρκάρουν περιοχές στον παγκόσμιο χάρτη, κάνουν υπολογισμούς, συναντούν ανθρώπους που έχουν και οι ίδιοι «ξεχάσει» πότε γεννήθηκαν. Αν θέλουμε να περάσουμε τα 100, πρέπει να τρώμε πολλά λαχανικά, να πίνουμε κόκκινο κρασί, να κάνουμε πολύ σεξ, να περνάμε ώρες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, να διαλογιζόμαστε, να περιμένουμε την επιστήμη να βρει το ελιξίριο της νεότητας ή τελικά πρέπει απλώς να αναθεωρήσουμε όσα πιστεύαμε για τους υπεραιωνόβιους;
Το βιβλίο των ρεκόρ Γκίνες τροφοδοτεί τη ματαιοδοξία της απόλυτης πρωτιάς, η Ζαν Καλμάν, η γυναίκα που έφθασε 122 ετών, έχει καταγραφεί ως ο γηραιότερος άνθρωπος που έζησε ποτέ, αλλά, όπως γράφει ο Tim Harford των «Financial Times», το πρόβλημα τελικώς είναι τα ακριβή αρχεία για να αποδειχθούν οι εντυπωσιακοί ισχυρισμοί και να μπορεί να επαληθευτεί η ημερομηνία γέννησης, κάτι που συνιστά μεγάλο πρόβλημα για τους μελετητές. Ερευνα που έγινε πρόσφατα δείχνει το παράδοξο, υψηλά ποσοστά μακροζωίας να καταγράφονται σε περιοχές που δοκιμάζονται από τη φτώχεια, την εγκληματικότητα και έναν προβληματικό τομέα Υγείας.
Επίσης, σύμφωνα με στοιχεία, το ελληνικό υπουργείο Εργασίας ξεκίνησε έρευνα αφού η απογραφή του 2011 μέτρησε λιγότερους από 2.500 αιωνόβιους, όταν καταβάλλονταν συντάξεις σε 9.000 υπερηλίκους που εμφανίζονταν ως αιωνόβιοι. Περίπου την ίδια περίοδο, οι ιαπωνικές Αρχές διαπίστωσαν ότι η συντριπτική πλειοψηφία των αιωνόβιων, σχεδόν 240.000 από τις 280.000, είτε αγνοούνταν είτε ήταν νεκροί.
Το παράδειγμα της Οκινάουα
Σύμφωνα με το δημοσίευμα των «Financial Times», ερευνητής των δημογραφικών δεδομένων στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης εξέτασε ενδελεχώς στοιχεία που περιγράφουν τον πληθυσμό των ημι-υπεραιωνόβιων (άνω των 105 ετών) και των υπεραιωνόβιων (άνω των 110). Η έρευνα έδειξε ότι στη Βρετανία, την Ιταλία, τη Γαλλία και την Ιαπωνία η μακροζωία συνδυαζόταν «αναπάντεχα» με την περιφερειακή φτώχεια, τις κακές συνθήκες διαβίωσης ηλικιωμένων, τα υψηλά ποσοστά εγκληματικότητας, την κακή υγειονομική περίθαλψη. Παράγοντες που κανονικά δεν βοηθούν να μακροημερεύσει κανείς.
Δημοσίευμα του «Economist» που αναφερόταν στην ίδια έρευνα είχε επισημάνει ότι διαπιστώθηκε πως τα υψηλά ποσοστά μακροζωίας καταγράφονταν σε περιοχές όπου η τήρηση αρχείων μπορεί να είναι πιο χαλαρή ή όπου οι κάτοικοι μπορεί να έχουν περισσότερα κίνητρα να διεκδικήσουν συντάξεις ως fake υπεραιωνόβιοι.
Ως χαρακτηριστικό αναφέρεται το παράδειγμα της Οκινάουα που έχει ποσοστό φτώχειας σχεδόν διπλάσιο από τον μέσο όρο της Ιαπωνίας και 1,6 φορές περισσότερους καταγεγραμμένους αιωνόβιους για κάθε έναν πολίτη που δεν είναι ηλικιωμένος.
Τα λάθη και τα ποσοστά
Οφθαλμοφανείς αποδείξεις ότι τα λάθη θα μπορούσαν να προκαλούν διακυμάνσεις στα κρίσιμα ποσοστά προήλθαν από την Αμερική. Μετά την εισαγωγή των πιστοποιητικών γέννησης, οι εκτιμήσεις ηλικίας έγιναν πιο ακριβείς και η απάτη πιο δύσκολη. Ευθυγραμμίζοντας τα δεδομένα για τον αριθμό των ηλικιωμένων σε κάθε πολιτεία με την ημερομηνία κατά την οποία εισήχθη η καταγραφή των γεννήσεων, η ίδια έρευνα διαπίστωσε μια πτώση κατά 69% στον επιπολασμό των υπεραιωνόβιων. Οπως αναφέρουν οι «FT» με αναφορά στην έρευνα του Saul Newman στις ΗΠΑ, ο εξαιρετικός προγνωστικός παράγοντας μακροζωίας ήταν τα αποσπασματικά αρχεία γεννήσεων. Η εισαγωγή ακριβών στοιχείων στα τέλη του 19ου αιώνα έδειξε ότι επτά στους δέκα φαινομενικά υπεραιωνόβιους ήταν, στην πραγματικότητα, νεότεροι από ό,τι ισχυρίζονταν.
Ακόμη και για τη Ζαν Καλμάν, που πέθανε στα 122 της χρόνια σπάζοντας όλα τα ρεκόρ, υπάρχουν σκεπτικιστές που προωθούν την ιδέα ότι αν και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ένα κοριτσάκι με το όνομα αυτό γεννήθηκε το 1875 στην Αρλ, δεν είναι το ίδιο βέβαιο ότι ήταν η γυναίκα που πέθανε το 1997. Ο «θρύλος» λέει ότι μπορεί να «αντικαταστάθηκε» από την κόρη της, τη δεκαετία του 1930, για οικονομικά οφέλη. Σύμφωνα με στοιχεία της Wikipedia, μόνο τέσσερα άτομα έχουν φθάσει τα 118 και μόνο η Καλμάν τα 120. Οι διαφορές στον τρόπο ζωής, η κληρονομικότητα, η υγειονομική περίθαλψη κι ένα σωρό σημαντικοί παράγοντες επηρεάζουν το προσδόκιμο ζωής. Μπορεί και τα ψευδή στοιχεία.