Όταν οι ηγέτες της Ρωσίας σταμάτησαν τις περισσότερες παραδόσεις φυσικού αερίου της χώρας στην ΕΕ το 2022, θεωρούσαν τους εαυτούς τους έξυπνους, σύμφωνα με τον Economist. Οι τιμές εκτοξεύτηκαν αμέσως, επιτρέποντας στη Ρωσία να κερδίσει περισσότερα παρά τους χαμηλότερους όγκους εξαγωγών. Εν τω μεταξύ, η Ευρώπη, η οποία αγόρασε το 40% του φυσικού αερίου της από τη Ρωσία το 2021, προετοιμάστηκε για τον πληθωρισμό και τις διακοπές ρεύματος.

Ωστόσο, δύο χρόνια αργότερα, λόγω των ήπιων χειμώνων και των τεράστιων εισαγωγών υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) από την Αμερική, οι δεξαμενές φυσικού αερίου της Ευρώπης είναι πιο γεμάτες από ποτέ. Και η Gazprom, ο κρατικός γίγαντας φυσικού αερίου της Ρωσίας, δεν είναι σε θέση να αποκομίσει κέρδη, όπως με το πετρέλαιο.

Πληροφορίες του ΟΤ θέλουν ήδη τη ΔΕΠΑ Εμπορίας να έχει εκκινήσει τις σχετικές διαδικασίες προσφυγής στη διαιτησία, κρατώντας βέβαια και ανοιχτό το δίαυλο επικοινωνίας με τη Gazprom με την οποία διατηρεί εδώ και πολλά χρόνια συμβατική σχέση για την προμήθεια φυσικού αερίου.

Kαι οι κολοσσοί έχουν προβλήματα…

Αξίζει να σημειωθεί ότι τα ζητήματα που έχουν ανακύψει κι έχουν οδηγήσει τη ΔΕΠΑ Εμπορίας και τη Gazprom σε διαφωνία είναι, όπως αναφέρουν οι πληροφορίες, οι τιμές πώλησης του ρωσικού αερίου αλλά και τη ρήτρα που ενεργοποίησαν οι Ρώσοι για minimum ποσοτήτων που ήταν υποχρεωμένη να παραλάβει και δεν το έκανε η ελληνική εταιρεία.

Ο ρωσικός ενεργειακός κολοσσός αντιμετωπίζει πολυάριθμες νομικές διαμάχες με ευρωπαίους αγοραστές και διανομείς ρωσικού φυσικού αερίου, ως αποτέλεσμα των πολιτικών επιπτώσεων μετά την απόφαση του Κρεμλίνου να στείλει τα στρατεύματά του στην Ουκρανία το 2022.

Η ίδια η Gazprom έχει ξεκινήσει διαδικασίες στο Διαιτητικό Δικαστήριο της Περιφέρειας της Αγίας Πετρούπολης και του Λένινγκραντ της Ρωσίας, απειλώντας τις ευρωπαϊκές εταιρείες με πρόστιμα εάν συνεχίσουν τις διαφορές εκτός Ρωσίας. Ωστόσο, ορισμένες ευρωπαϊκές εταιρείες επαναλαμβάνουν ότι δεν αναγνωρίζουν την εξουσία του δικαστηρίου.

Καθαρή ζημιά ύψους 6,9 δισεκατομμυρίων δολαρίων για τη Gazprom

O κολοσσός του φυσικού αερίου, που ανήκει στο Κρεμλίνο, «βυθίστηκε» σε καθαρή ζημία 629 δισεκατομμυρίων ρουβλίων (6,9 δισεκατομμυρίων δολαρίων) το 2023, την πρώτη ετήσια ζημία του εδώ και περισσότερα από 20 χρόνια, εν μέσω της συρρίκνωσης του εμπορίου φυσικού αερίου με την Ευρώπη, που κάποτε ήταν η κύρια αγορά πωλήσεών του.

Η Ρωσία πάντα θα δυσκολευόταν να ανακατευθύνει τα 180 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα (bcm) φυσικού αερίου, αξίας 80% των συνολικών εξαγωγών του καυσίμου το 2021, που κάποτε πούλησε στην Ευρώπη. Η χώρα δεν έχει ισοδύναμο με τον Nord Stream, έναν αγωγό προς τη Γερμανία, που της επιτρέπει να διοχετεύει φυσικό αέριο σε πελάτες αλλού. Επίσης, δεν διαθέτει μονάδες για την ψύξη των καυσίμων στους -160 ° C και τα εξειδικευμένα δεξαμενόπλοια που απαιτούνται για τη μεταφορά Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (ΥΦΑ/LNG).

Μέχρι πρόσφατα, αυτό ήταν μόνο μια μικρή ενόχληση. Μεταξύ 2018 και 2023, μόλις το 20% της συνολικής συνεισφοράς των εξαγωγών υδρογονανθράκων στον ρωσικό προϋπολογισμό προήλθε από φυσικό αέριο και παρά τις κυρώσεις, η Ρωσία συνεχίζει να πωλεί μεγάλες ποσότητες πετρελαίου σε καλή τιμή.

H Ρωσία σε λαβύρινθο αβεβαιότητας

Αλλά καθώς η σύγκρουση συνεχίζεται, το Κρεμλίνο χρειάζεται μετρητά για να κρατήσει την πολεμική του μηχανή σε λειτουργία. Ούτε οι υψηλές τιμές του πετρελαίου θα διαρκέσουν για πάντα. Η παγκόσμια παραγωγική ικανότητα υπερβαίνει την παγκόσμια ζήτηση. Μόνο οι περικοπές παραγωγής από τους παραγωγούς και τους συμμάχους του Κόλπου, συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας, κρατούν τις αγορές σφιχτές. Η έλλειψη κεφαλαίων και εξοπλισμού εμποδίζει τις προσπάθειες της Ρωσίας να εξερευνήσει νέα πεδία.

Η παγκόσμια ζήτηση θα μπορούσε να υποχωρήσει περαιτέρω τα επόμενα χρόνια. Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας αναμένει ότι θα κορυφωθεί αυτή τη δεκαετία, καθώς η πράσινη μετάβαση επιταχύνεται. Αντίθετα, οι περισσότεροι αναλυτές προβλέπουν ότι η ζήτηση για φυσικό αέριο, ένα καθαρότερο καύσιμο, θα συνεχίσει να αυξάνεται.

Για τη Ρωσία, όλα αυτά καθιστούν σημαντική την αναζωογόνηση των πωλήσεων φυσικού αερίου. Δυστυχώς, οι εξαγωγές προς την Ευρώπη, οι οποίες εξακολουθούσαν να αντιπροσωπεύουν το ήμισυ των 140 bcm που εξήγαγε η χώρα πέρυσι, θα συρρικνωθούν και πάλι φέτος. Θεωρητικά, η Ρωσία έχει τώρα δύο επιλογές: την κατασκευή αγωγών σε άλλα μέρη ή την υπερτροφοδότηση των εξαγωγών LNG.

Η Ρωσία κάνει ήδη μεγαλύτερη χρήση του Power of Siberia, ενός αγωγού που συνδέει τα ανατολικά κοιτάσματα φυσικού αερίου, τα οποία ποτέ δεν εξυπηρετούσαν την Ευρώπη, με την Κίνα. Μέχρι το 2025 οι παραδόσεις μπορεί να φθάσουν τα 38 bcm, από 10 bcm το 2020. Μια παράταση θα μπορούσε να φέρει άλλα 10 bcm ετησίως έως το 2029. Αλλά αυτό που θα αλλάξει το παιχνίδι θα είναι το Power of Siberia 2, μια προτεινόμενη γραμμή από τα δυτικά της Ρωσίας προς την Κίνα που θα μεταφέρει 50 bcm ετησίως μέχρι το 2029. Μέχρι τότε, η ζήτηση της Κίνας αναμένεται να φτάσει τα 600 bcm, από 390 bcm πέρυσι. Η Ρωσία ελπίζει να προμηθεύσει το ένα έκτο αυτού.

Η Κίνα

Το πρόβλημα είναι ότι η Κίνα δεν είναι σίγουρη ότι θέλει πραγματικά το Power of Siberia 2. Έχοντας εμμονή με την ενεργειακή ασφάλεια, οι ηγέτες της επιδιώκουν εδώ και καιρό να περιορίσουν την εξάρτηση από οποιονδήποτε εξαγωγέα καυσίμων. Οι διαπραγματεύσεις με τη Ρωσία για το έργο έχουν σταματήσει, με τις διαφωνίες να παραμένουν σχετικά με κρίσιμους όρους της σύμβασης, από τη χρηματοδότηση έως την τιμή του φυσικού αερίου.

Ακόμη και αν ολοκληρωθεί, το έργο θα μπορούσε να προσφέρει στη Ρωσία μια κακή συμφωνία. Η Κίνα θα διατηρήσει άλλες πηγές φυσικού αερίου, ξεκινώντας από την Κεντρική Ασία. Η Gazprom, από την άλλη πλευρά, θα εξαρτάται από έναν αγοραστή. Ο Σεργκέι Βακουλένκο, πρώην στέλεχος πετρελαίου στην εταιρεία, λέει ότι η Κίνα θα μπορούσε απλώς να περιμένει μέχρι το 2025-26, όταν η τεράστια νέα προσφορά υγροποιημένου φυσικού αερίου από την Αμερική και το Κατάρ θα εισέλθει στην αγορά, πριν επιβάλει αυστηρούς όρους.

Το υπουργείο Οικονομίας της Ρωσίας προβλέπει ήδη ότι η τιμή των εξαγωγών φυσικού αερίου προς την Κίνα θα είναι κατά μέσο όρο 257 δολάρια ανά κυβικό μέτρο το 2027, σε σύγκριση με 320 δολάρια για ροές προς τους υπόλοιπους Ευρωπαίους πελάτες της.

Πηγή: ot.gr