Η πανδημία COVID-19, ο πληθωρισμός και οι πόλεμοι έχουν αφυπνίσει τις κυβερνήσεις για το τι χρειάζεται για την αντιμετώπιση τεράστιων κρίσεων. Σε καταστάσεις ανάγκης οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής συχνά ανακαλύπτουν ξανά την ικανότητά τους για τολμηρή λήψη αποφάσεων. Η ταχύτητα ανάπτυξης και εμβολίου για την COVID-19 ήταν ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα.
Αλλά η προετοιμασία για άλλες προκλήσεις απαιτεί πιο συνεχείς προσπάθειες στη λεγόμενη «διακυβέρνηση καθοδηγούμενη από την αποστολή» (την επίτευξη στόχων) που αναλαμβάνει. Οι κυβερνήσεις σε όλον τον κόσμο πειραματίζονται με φιλόδοξα προγράμματα πολιτικής και συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα για την επιδίωξη συγκεκριμένων κοινωνικών, οικονομικών και περιβαλλοντικών στόχων. Για παράδειγμα, στη Βρετανία το Εργατικό Κόμμα έχει ξεκινήσει έντονη συζήτηση σχετικά με το εάν και πώς θα δημιουργηθεί ειδική «αποστολή» (επίτευξη στόχων) για την οικονομία.
Τέτοιες αποστολές δεν αφορούν μόνο τις πολιτικές επιστήμης, τεχνολογίας και καινοτομίας. Η επένδυση σε υψηλής ποιότητας εκπαίδευση και βασική έρευνα δεν είναι τέτοια αποστολή. Αλλά όταν θέλουμε η εκπαίδευση και η έρευνα να μας βοηθήσουν να αντιμετωπίσουμε μια συγκεκριμένη πρόκληση, τότε μιλάμε για συγκεκριμένη αποστολή (στόχους). Για παράδειγμα, εάν η Βρετανία ελπίζει να αξιοποιήσει το σύστημα καινοτομίας της για την αντιμετώπιση της ανισότητας, πρέπει να διασφαλίσει ότι η χρηματοδότηση συμβάλλει στην ποικιλομορφία όσων βρίσκονται υπό μελέτη, υπό έρευνα ή υπό ανάπτυξη. Ομοίως, η ανάπτυξη της οικονομίας από μόνη της δεν είναι αποστολή.
Φυσικά, οι «αποστολές» αυτές μπορούν να ενθαρρύνουν τη διατομεακή συνεργασία, την καινοτομία και τις επενδύσεις για την επιδίωξη ενός ενιαίου στόχου, δημιουργώντας έτσι τεχνολογικές επιδράσεις, συμβάλλοντας στην παραγωγικότητα και τη δημιουργία θέσεων εργασίας και τελικά δημιουργώντας οικονομική ανάπτυξη. Αλλά η αμοιβαιότητα πρέπει να ενσωματωθεί στις συμβάσεις: οι επιδοτήσεις, τα δάνεια και οι εγγυήσεις θα πρέπει να εξαρτώνται από την επένδυση του επιχειρηματικού τομέα στην καινοτομία που οδηγεί σε καλύτερα – πιο περιεκτικά και βιώσιμα – συστήματα παραγωγής και διανομής.
Η διακυβέρνηση με γνώμονα την «αποστολή» (την επίτευξη στόχων) είναι κρίσιμη για την επίτευξη βιώσιμης και χωρίς αποκλεισμούς οικονομικής ανάπτυξης και για την αντιμετώπιση των μεγάλων προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι χώρες. Απαιτεί θεμελιώδεις αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας των κυβερνήσεων, μαζί με μεγαλύτερες επενδύσεις στις δυνατότητες του δημόσιου τομέα.
Η Μαριάνα Μαζουκάτο είναι ιδρυτική διευθύντρια στο UCL Institute for Innovation and Public Purpose. Είναι πρόεδρος στο Council on the Economics of Health for All του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.
Ο Ρέινερ Κατέλ είναι υποδιευθυντής και καθηγητής Καινοτομίας και Δημόσιας Διοίκησης στο Institute for Innovation and Public Purpose του UCL
