Αναζήτηση
Πρόσωπο με πρόσωπο με έναν από τους πιο διαβόητους διακινητές ανθρώπων στην Ευρώπη, βρέθηκαν δημοσιογράφοι του BBC.
Το όνομά του είναι Barzan Majeed, και καταζητείται από τις αστυνομικές δυνάμεις πολλών χωρών, συμπεριλαμβανομένου του Ηνωμένου Βασιλείου.
Κατά τη διάρκεια της κουβέντας του με τους δημοσιογράφους, είπε ότι δεν γνωρίζει πόσους μετανάστες έχει μεταφέρει στη Μάγχη.
«Ίσως χίλιους, ίσως 10.000. Δεν ξέρω, δεν έχω μετρήσει».
Με το παρατσούκλι Scorpion
Γνωστός ως Scorpion (Σκορπιός), για αρκετά χρόνια, αυτός και η συμμορία του έλεγχαν μεγάλο μέρος της εμπορίας ανθρώπων – με βάρκες και φορτηγά – μέσω της Μάγχης.
Περισσότεροι από 70 μετανάστες έχουν χάσει τη ζωή τους κάνοντας τον διάπλου με βάρκα από το 2018. Τον περασμένο μήνα, πέντε άνθρωποι σκοτώθηκαν στα ανοικτά των γαλλικών ακτών, συμπεριλαμβανομένου ενός επτάχρονου κοριτσιού.
Είναι ένα επικίνδυνο ταξίδι, αλλά για τους λαθρέμπορους μπορεί να είναι πολύ προσοδοφόρο.
Μπορούν να χρεώνουν 6.000 λίρες ανά άτομο για τη διέλευση με βάρκα – και με σχεδόν 30.000 άτομα να το επιχειρούν το 2023, η δυνατότητα κέρδους είναι προφανής.
Πώς ξεκίνησαν να τον αναζητούν
Το ενδιαφέρον για τον Σκορπιό είχε ξεκινήσει από ένα μικρό κορίτσι που συνάντησαν οι δημοσιογράφοι του ΒΒC σε έναν από τους καταυλισμούς μεταναστών κοντά στο Καλαί, στη βόρεια Γαλλία. Το παιδί, παραλίγο να πεθάνει προσπαθώντας να διασχίσει τη Μάγχη με μια φουσκωτή λέμβο.
«Η λέμβος ήταν επικίνδυνη, φτηνή, αγορασμένη μεταχειρισμένη στο Βέλγιο – και οι 19 επιβαίνοντες δεν είχαν σωσίβια. Ποιος θα έστελνε ανθρώπους στη θάλασσα έτσι;» αναρωτιούνται οι δημοσιογράφοι.
Όταν η αστυνομία στο Ηνωμένο Βασίλειο συλλαμβάνει παράνομους μετανάστες, παίρνει και επιθεωρεί τα κινητά τους τηλέφωνα.
Από το 2016 και μετά, ένας αριθμός εμφανιζόταν συνέχεια στα τηλέφωνα αυτά.
Πώς τον εντόπισαν
Συχνά αποθηκεύεται με το όνομα «Scorpion». Μερικές φορές αποθηκεύεται ως εικόνα ενός σκορπιού.
Ο Martin Clarke, ανώτερος αξιωματικός έρευνας στην Εθνική Υπηρεσία Εγκλήματος (NCA) του Ηνωμένου Βασιλείου, είπε ότι οι αξιωματικοί άρχισαν να συνειδητοποιούν ότι ο «Σκορπιός» αναφερόταν σε έναν Κούρδο Ιρακινό με το όνομα Barzan Majeed.
Ως 20χρονος το 2006, ο ίδιος ο Majeed είχε περάσει λαθραία στην Αγγλία στο πίσω μέρος ενός φορτηγού. Παρά το γεγονός ότι του αρνήθηκαν την άδεια παραμονής ένα χρόνο αργότερα, παρέμεινε αρκετά ακόμη χρόνια στο Ηνωμένο Βασίλειο – κάποια από αυτά στη φυλακή για παραβάσεις περί όπλων και ναρκωτικών.
O Majeed όταν δούλευε ως μηχανικός στο Νότινγχαμ
Τελικά απελάθηκε στο Ιράκ το 2015. Λίγο αργότερα, πιστεύεται ότι ο Majeed «κληρονόμησε» μια επιχείρηση λαθρεμπορίας ανθρώπων από τον μεγαλύτερο αδελφό του, ο οποίος εξέτιε ποινή φυλάκισης στο Βέλγιο. Ο Majeed έγινε γνωστός ως Scorpion.
Μεταξύ του 2016 και του 2021, η συμμορία του «Scorpion» πιστεύεται ότι ήλεγχε μεγάλο μέρος του εμπορίου λαθρεμπορίας ανθρώπων μεταξύ Ευρώπης και Ηνωμένου Βασιλείου.
Καταδικάστηκε ερήμην
Μια διετής διεθνής αστυνομική επιχείρηση είχε ως αποτέλεσμα την καταδίκη 26 μελών της συμμορίας σε δικαστήρια στο Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γαλλία και το Βέλγιο.
Όμως ο ίδιος ο «Scorpion» απέφυγε τη σύλληψη και διέφυγε.
Εν τη απουσία του, δικάστηκε σε βελγικό δικαστήριο και καταδικάστηκε για 121 κατηγορίες λαθρεμπορίας ανθρώπων. Τον Οκτώβριο του 2022 καταδικάστηκε σε 10 χρόνια φυλάκιση και του επιβλήθηκε πρόστιμο 968.000 ευρώ (834.000 λίρες).
Έκτοτε, η τύχη του ήταν άγνωστη.
Μια επαφή του ενός από τους δύο δημοσιογράφους που τον εντόπισαν, τους σύστησε σε έναν Ιρανό που είπε ότι συναλλάσσεται με τον «Σκορπιό» όταν προσπαθούσε να περάσει τη Μάγχη. Ο «Σκορπιός» είχε πει στον Ιρανό ότι είχε την έδρα του στην Τουρκία, απ’ όπου συντόνιζε τις επιχειρήσεις του εξ αποστάσεως.
Στο Βέλγιο, οι δημοσιογράφοι του ΒΒC εντοπίσανε τον μεγαλύτερο αδελφό του Majeed ο οποίος είχε βγει από την φυλακή. Όπως τους είπε ο «Σκορπιός» ήταν πιθανότατα στην Τουρκία.
«Έμαθα ότι με ψάχνετε»
Μια πληροφορία οδήγησε τους δημοσιογράφους σε μια καφετέρια στην Κωνσταντινούπολη, όπου συχνάζουν διακινητές ανθρώπων. Ο Barzan Majeed είχε πρόσφατα εμφανιστεί εκεί.
Όταν ρώτησαν τον ιδιοκτήτη της καφετέριας, οι θαμώνες σώπασαν.
Λίγο αργότερα, ένας άνδρας πέρασε από το τραπέζι τους και άνοιξε το φερμουάρ του σακακιού του για να τους δείξει ότι κρατούσε όπλο. Ήταν μια υπενθύμιση ότι είχαν να κάνουν με επικίνδυνους ανθρώπους.
Η επόμενη πληροφορία τους έδωσε πιο ελπιδοφόρα αποτελέσματα. Όπως τους είπαν ο Majeed είχε καταθέσει πρόσφατα 200.000 ευρώ σε ένα ανταλλακτήριο χρημάτων λίγους δρόμους πιο κάτω από εκεί που βρισκόντουσαν. Οι δημοσιογράφοι άφησαν τον αριθμό του τηλεφώνου τους με την ελπίδα κάποιος να τους καλέσει.
Ο Barzan Majeed ανάμεσα στα αδέρφια του
Στη μέση της επόμενης νύχτας χτύπησε το τηλέφωνο του ενός δημοσιογράφου. Ήταν κάποιος που ισχυριζόταν ότι ήταν ο Barzan Majeed.
Ήταν τόσο αργά και τόσο απροσδόκητα, που δεν υπήρχε χρόνος να καταγράψουν την αρχή της κλήσης. «Έμαθα ότι με ψάχνετε» τους λέει και εκείνοι απάντησαν «ποιος είσαι εσύ»
«Σκορπιός» τους απαντάει.
Δεν υπήρχε τρόπος να καταλάβουν αν επρόκειτο για τον πραγματικό Barzan Majeed, αλλά οι λεπτομέρειες που έδωσε ταίριαζαν με όσα γνωρίζαν. Είπε ότι ζούσε στο Νότιγχαμ μέχρι το 2015, όταν απελάθηκε. Αλλά αρνήθηκε ότι εμπλέκεται σε επιχειρήσεις εμπορίας ανθρώπων.
Πώς εμπλέκεται η Ελλάδα
Σύμφωνα πάντα με τους δημοσιογράφους του BBC, ο «Σκορπιός» εμπλέκεται τώρα στη διακίνηση μεταναστών από την Τουρκία προς την Ελλάδα και την Ιταλία.
«Αυτό που ακούσαμε ήταν ανησυχητικό. Έως και 100 άνδρες, γυναίκες και παιδιά συνωστίζονταν σε γιοτ που είχαν άδεια να μεταφέρουν περίπου 12 άτομα» είπαν.
Να σημειωθεί ότι τα γιοτ συχνά τα οδηγούσαν λαθρέμποροι χωρίς εμπειρία στην ιστιοπλοΐα και ακολουθούσαν μια επικίνδυνη διαδρομή μεταξύ ομάδων μικρών νησιών για να αποφύγουν τις περιπολίες της ακτοφυλακής.
Οι επιβάτες λέγεται ότι πλήρωναν περίπου 10.000 ευρώ ο καθένας για μια θέση σε ένα από αυτά τα σκάφη. Τα τελευταία 10 χρόνια, περισσότεροι από 720.000 άνθρωποι πιστεύεται ότι επιχείρησαν να διασχίσουν την ανατολική Μεσόγειο για να φτάσουν στην Ευρώπη – από αυτούς, σχεδόν 2.500 πέθαναν, οι περισσότεροι από πνιγμό.
Η Julia Schafermeyer, από τη φιλανθρωπική οργάνωση SOS Μεσόγειος, λέει ότι οι διακινητές θέτουν τις ζωές των ανθρώπων σε μεγάλο κίνδυνο: «Δεν νομίζω ότι τους ενδιαφέρει αν αυτοί οι άνθρωποι ζουν ή πεθαίνουν».
Τελικά τον συνάντησαν
Η επόμενη στάση τους ήταν το θέρετρο του Μαρμαρά, όπου η τουρκική αστυνομία δήλωσε ότι πιστεύει ότι ο «Σκορπιός» είχε μια βίλα. Ρωτήσαν τριγύρω και δεχτήκαν ένα τηλεφώνημα από κάποια γυναίκα που όπως τους είπε, γνώριζε πολύ καλά τον «Σκορπιό».
Ήξερε ότι ο Majeed εμπλέκεται στο λαθρεμπόριο ανθρώπων και είπε ότι, νοιαζόταν μόνο για τα χρήματα και όχι για την τύχη των μεταναστών.
Πρόσθεσε, ότι δεν τον είχε δει στη βίλα του στον Μαρμαρά και κάποιος της είχε πει ότι μπορεί να βρίσκεται στο Ιράκ.
Αυτό επιβεβαιώθηκε από μια άλλη επαφή, η οποία είπε ότι είχαν πράγματι δει τον «Σκορπιό» σε ένα ανταλλακτήριο χρημάτων στη Sulaymaniyah, μια πόλη στην περιοχή του Κουρδιστάν στο Ιράκ.
Ο Barzan Majeed δεν νιώθει κανέναν οίκτο για τους θανάτους των μεταναστών στη θάλασσα
Ξεκινήσαν για το Ιράκ. Αν δεν τον έβρισκαν και εκεί θα τα παρατούσαν.
Ωστόσο ένας σύνδεσμός τους (των δημοσιογράφων) κατάφερε να έρθει σε επαφή μαζί του. Στην αρχή, ήταν πολύ καχύποπτος, ανησυχούσε μήπως ήταν κόλπο για να τον αρπάξουν και να τον πάνε πίσω στην Ευρώπη.
Ο Σκορπιός είπε τελικά ότι θα τους συναντούσε αλλά μόνο αν του επιτρεπόταν να επιλέξει τον τόπο διεξαγωγής. Οι δημοσιογράφοι το αρνήθηκαν
Τελικά συμφώνησαν να βρεθούν σε ένα κοντινό εμπορικό κέντρο. «Τελικά, τον είδαμε» είπαν.
Έμοιαζε με εύπορο παίκτη του γκολφ
Ο Barzan Majeed έμοιαζε με έναν εύπορο παίκτη του γκολφ. Ήταν κομψά ντυμένος, με καινούργιο τζιν, γαλάζιο πουκάμισο και μαύρο γιλέκο.
Όταν έβαλε τα χέρια του στο τραπέζι, είδαν ότι τα νύχια του ήταν περιποιημένα.
Εν τω μεταξύ, τρεις άντρες πήραν θέση σε ένα κοντινό τραπέζι. Η ομάδα ασφαλείας του, υπέθεσαν.
Για άλλη μια φορά, αρνήθηκε ότι ήταν μεγάλος παίκτης στην κορυφή μιας εγκληματικής οργάνωσης. Είπε ότι άλλα μέλη της συμμορίας είχαν προσπαθήσει να τον εμπλέξουν.
«Μερικοί άνθρωποι, όταν συλλαμβάνονται, λένε: ‘Δουλεύουμε γι’ αυτόν’. Θέλουν να πάρουν μικρότερη ποινή» τους είπε.
Φάνηκε επίσης πικραμένος που άλλοι λαθρέμποροι είχαν λάβει βρετανικά διαβατήρια και συνέχισαν το επάγγελμά τους.
«Μέσα σε τρεις ημέρες, ένας τύπος έστειλε 170 ή 180 άτομα από την Τουρκία στην Ιταλία, έχοντας ακόμα βρετανικό διαβατήριο!» είπε. «Θέλω να πάω σε κάποια άλλη χώρα για να κάνω δουλειές. Δεν μπορώ ανέφερε.
Αρνήθηκε την ευθύνες του στους θανάτους
Όταν τον ρώτησαν σχετικά με την ευθύνη του για τους θανάτους μεταναστών, επανέλαβε αυτό που είχε πει στο τηλέφωνο – ότι απλώς έπαιρνε τα χρήματα και έκλεινε θέσεις.
Γι’ αυτόν, διακινητής ήταν κάποιος που φόρτωνε τους ανθρώπους σε βάρκες και φορτηγά και τους μετέφερε: «Ποτέ δεν έβαλα κανέναν σε βάρκα και ποτέ δεν σκότωσα κανέναν» υποστήριξε.
Η συζήτηση τελείωσε, αλλά ο Σκορπιός κάλεσε τον Ρομπ (τον έναν από τους δύο δημοσιογράφους) να δει το ανταλλακτήριο χρημάτων στο οποίο εργαζόταν.
Ήταν ένα μικρό γραφείο – στο παράθυρο υπήρχαν κάποια γράμματα στα αραβικά και μερικοί αριθμοί κινητών τηλεφώνων. Ο κόσμος πήγαινε εκεί για να πληρώσει για το πέρασμα. Ο Ρομπ είπε ότι ενώ βρισκόταν εκεί είδε έναν άνδρα να μεταφέρει ένα κουτί γεμάτο μετρητά.
Η συνάντηση των δημοσιογράφων του ΒΒΨ με τον «Σκορπιό»
Με την ευκαιρία αυτή, ο Scorpion μίλησε για το πώς μπήκε στη δουλειά το 2016, όταν πολλές χιλιάδες άνθρωποι κατευθύνονταν προς την Ευρώπη.
«Κανείς δεν τους ανάγκασε. Αυτοί το ήθελαν», είπε. «Παρακαλούσαν τους λαθρέμπορους: ‘Σας παρακαλώ, σας παρακαλώ, κάντε το για εμάς’. Μερικές φορές οι λαθρέμποροι τους έλεγαν: ‘Μόνο και μόνο για χάρη του Θεού, θα τους βοηθήσω’. Και μετά παραπονιούνται, λένε, ‘Αχ αυτό, εκείνο…’».
«Κάποια στιγμή θα τον πιάσουμε»
Μεταξύ του 2016 και του 2019, ο «Σκορπιός» δήλωσε ότι ήταν ένας από τους δύο κύριους ανθρώπους που ηγούνταν επιχειρήσεων στο Βέλγιο και τη Γαλλία και παραδέχτηκε ότι είχε διαχειριστεί εκατομμύρια δολάρια εκείνη την περίοδο.
«Έκανα τέτοιου είδους πράγματα. Χρήματα, τοποθεσία, επιβάτες, λαθρέμποροι… Ήμουν ανάμεσα σε όλα αυτά».
Αρνήθηκε ότι εξακολουθούσε να εμπλέκεται στο λαθρεμπόριο ανθρώπων, αλλά οι πράξεις του φάνηκαν να το διαψεύδουν.
Η Ann Lukowiak, εισαγγελέας στο Βέλγιο που συμμετείχε στην καταδίκη του Σκορπιού, εξακολουθεί να ελπίζει ότι μια μέρα θα εκδοθεί από το Ιράκ.
«Είναι σημαντικό για εμάς να έχουμε στείλει το μήνυμα ότι δεν μπορείς να κάνεις ό,τι θέλεις», λέει. «Κάποια στιγμή θα τον πιάσουμε».
