Η τιμή του έχει ήδη αυξηθεί πολύ, και αναμένεται να εκτοξευτεί. Αλλά αυτό δεν είναι το μοναδικό πρόβλημα με τον καφέ. Στην πραγματικότητα, η καθημερινή απόλαυση εκατομμυρίων ανθρώπων είναι μια κοινωνική και περιβαλλοντική καταστροφή.
Κάθε μέρα, καταναλώνονται περισσότερα από 3 εκατομμύρια φλιτζάνια καφέ. Ενα μέσο καφεόδενδρο Coffea arabica όμως (Καφέα η Αραβική) παράγει από 450 γραμμάρια έως 900 γραμμάρια καφέ τον χρόνο.
Που σημαίνει ότι κάποιος που πίνει δύο φλιτζάνια καφέ την ημέρα χρειάζεται συνεχή παραγωγή από περίπου 20 καφεόδεντρα. Αυτή η μεγάλη ζήτηση για καφέ οδηγεί σε μαζική αποψίλωση δασών, μισθούς πείνας για τους αγρότες που «βλέπουν» μόνο ένα κλάσμα από τις αυξανόμενες τιμές του καφέ, και σημαντικές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, λόγω τόσο της παραγωγής όσο και των μακρών αλυσίδων εφοδιασμού.
Οι έρευνες δείχνουν ότι μέχρι το 2050, και λόγω της κλιματικής αλλαγής, περίπου το ήμισυ της γης που είναι η καταλληλότερη για την καλλιέργεια καφέ θα καταστεί ακατάλληλη για τον σκοπό αυτόν – στη Βραζιλία, το ποσοστό αυτό θα φτάσει στο 88%. Υπάρχει λύση όμως. Λέγεται «συνθετικός καφές».
Εναλλακτικές επιλογές
Σύμφωνα με τη «Wall Street Journal», τουλάχιστον έξι εταιρείες χρησιμοποιούν τη βιοτεχνολογία και την επιστήμη των τροφίμων προκειμένου να αντικαταστήσουν τον καφέ στο φλιτζάνι μας με κάτι που δεν θα κουβαλάει όλο αυτό το φορτίο και δεν θα είναι τόσο ευάλωτο στην κλιματική αλλαγή αλλά θα κρατάει την ίδια γεύση. Οι εταιρείες δοκιμάζουν δύο διαφορετικές προσεγγίσεις, αρκετά παρόμοιες με ό,τι συμβαίνει στην αναζήτηση εναλλακτικών επιλογών αντί του κρέατος. Η πρώτη προσέγγιση συμπεριλαμβάνει φυσικά υποκατάστατα: ο ψευδοκαφές μπορεί να παραχθεί με την επεξεργασία μιας σειράς συστατικών, από τα ρεβίθια και τα κουκούτσια των χουρμάδων έως τους σπόρους Ramon, που είναι γνωστοί από την εποχή των Μάγιας. Πιστεύεται, άλλωστε, ότι ένα μεγάλο κομμάτι της γεύσης ενός εσπρέσο ή ενός «αμερικάνο» προέρχεται κυρίως από την επεξεργασία, το καβούρδισμα και το ψήσιμο. Αλλες εταιρείες, πάλι, προτιμούν να καλλιεργούν καφεόδεντρα απευθείας στο εργαστήριο, χρησιμοποιώντας βιοαντιδραστήρες, περίπου όπως και με τα δραστικά συστατικά των φαρμάκων.
«Χωρίς κόκκους»
Εταιρείες όπως οι Voyage Foods, Minus Coffee, Atomo, Prefer, Stem και Northern Wonder έχουν είτε ήδη αρχίσει να πωλούν είτε εργάζονται πάνω σε εναλλακτικές επιλογές «καφέ χωρίς κόκκους». Σύμφωνα πάντα με τη «Wall Street Journal», αν οι εταιρείες αυτές φτάσουν σε αρκετούς ανθρώπους, «θα είναι μια κλασική περίπτωση αυτού που οι οικονομολόγοι και οι καπιταλιστές του κλίματος αποκαλούν “φαινόμενο υποκατάστασης”: καθώς ο παραδοσιακός καφές θα γίνεται όλο και πιο σπάνιος, όλο και πιο ακριβός, οι καταναλωτές θα στραφούν σε αυτούς τους φτηνότερους και εν αφθονία εναλλακτικούς καφέδες».
Από γεύση όμως; Μήπως θα είναι και αυτή… συνθετική; Σύμφωνα με τον συντάκτη της αμερικανικής εφημερίδας που δοκίμασε τον συνθετικό καφέ της Atomo, ένας «κοινός θνητός» δύσκολα καταλαβαίνει τη διαφορά. Κι ας είναι αυτός φτιαγμένος από ένα μείγμα σπόρων χουρμά, σπόρων Ramon, λεμονιού, πρωτεΐνης μπιζελιού, τριγωνέλλας, γκουάβα, κεχριού, φρουκτόζης, ηλιόσπορων, μαγειρικής σόδας και καφεΐνης από πράσινο τσάι.
Θα σώσει λοιπόν ο συνθετικός καφές τον πλανήτη; Οχι, απαντά με ένα πικρό, μαύρο χιούμορ η «Guardian», ο πλανήτης θα καταστραφεί αν δεν αναλάβουμε δράση σε ένα σωρό άλλα μέτωπα: «Αλλά τουλάχιστον έτσι θα παρακολουθήσουμε τις τελευταίες στιγμές του με ένα φλιτζάνι καφέ στα χέρια».
