Το έκανε για χάρη της επιστήμης: Θέλοντας να μάθει τι είναι αυτό που κάνει ορισμένα είδη φιδιών πιο επιθετικά από άλλα, ο βραζιλιάνος ερπετολόγος Χοάο Μιγκέλ Άλβες-Νούνες πάτησε εσκεμμένα μια από τις επικίνδυνες οχιές του κόσμου 40.000 φορές.
Τα ευρήματα του ασυνήθιστου πειράματος, λέει ο ίδιος στον δικτυακό τόπο του Science, θα βοηθήσουν τις αρχές της Βραζιλίας να προβλέψουν πού και πότε μπορεί να σημειωθούν δήγματα φιδιών ώστε να διανέμουν αντιοφικό ορό στα αντίστοιχα τοπικά νοσοκομεία.
«Ο καλύτερος τρόπος να ερευνήσει κανείς το θέμα είναι να βάλεις τα φίδια και τον άνθρωπο μαζί στον ίδιο χώρο» είπε ο Άλβες Νούνες, ερευνητής του Ινστιτούρτου Μπουτάνταν στη Βραζιλία.
«Σε αυτή την περίπτωση, ο άνθρωπος ήμουν εγώ. Βάλαμε τα φίδια σε ένα ρινγκ στο πάτωμα του εργαστηρίου μας μέχρι να το συνηθίσουν, και μετά μπήκα εγώ φορώντας προστατευτικές μπότες».
«Πλησίαζα τα φίδια και τα πατούσα ελαφρά με το πόδι. Δεν έβαζα όλο μου το βάρος για να μην τα τραυματίσω. Εξέτασα 116 ζώα και πάτησα 30 φορές κάθε ζώο, οπότε το σύνολο είναι 40.480 πατημασιές».
Η οχιά τζαραράκα είναι ένα από τα πλέον επικίνδυνα φίδια της Νότιας Αμερικής (Leandro Avelar – / Wikimedia Commons)
Στον λάκκο με τα φίδια
Τα «ζώα» στα οποία αναφέρεται ήταν «τζαραράκα», γνωστά και ως βόθροπες (Bothrops jararaca), ένα άκρως επικίνδυνο είδος οχιάς, της οποίας το δηλητήριο εμποδίζει την πήξη του αίματος και μπορεί να προκαλέσει ακατάσχετη εσωτερική αιμορραγία και νεφρική ανεπάρκεια.
Στη Βραζιλία, το τζαραράκα ευθυνόταν για τα μισά δήγματα φιδιών από το 1902 έως το 1945, σύμφωνα με προηγούμενη μελέτη.
Ωστόσο μια από τις τοξίνες του δηλητηρίου του αποτέλεσε τη βάση για την ανάπτυξη φαρμάκου για την υπέρταση και τη συμφορητική καρδιοπάθεια.
«Όταν έκανα τις πρώτες δοκιμές με κροταλίες, ένας τρύπησε τη μπότα και με δάγκωσε»
Ο Άλβες Νούνες δεν έχει ακόμα δημοσιεύσει τα αποτελέσματα του επικίνδυνου πειράματος, λέει όμως ότι «όσο μικρότερο το ζώο, τόσο μεγαλύτερη η πιθανότητα να σε δαγκώσει.
Επίσης, «τα θηλυκά είναι πιο επιθετικά και πιο πιθανό να δαγκώσουν, ειδικά αν είναι μικρά σε ηλικία και στη διάρκεια της ημέρας. «Διαπιστώσαμε ακόμα ότι τα ζώα γίνονται πιο επιθετικά στις υψηλές θερμοκρασίες»
«Αυτό βρίσκεται σε συμφωνία με τα επιδημιολογικά δεδομένα που συγκεντρώνουν τα νοσοκομεία για δήγματα φιδιών» επισήμανε ο ερευνητής.
O Χοάο Μιγκέλ Άλβες-Νούνες με έναν κροταλία ανά χείρας (Adriano Fellone)
«Στο Σάο Πάολο, τα περισσότερα περιστατικά καταγράφονται το καλοκαίρι, κυρίως με μικρότερα, θηλυκά φίδια. Διαπιστώσαμε επίσης πως υπάρχει διαφορά ανάλογα με το πού αγγίζεις το σώμα του φιδιού όταν το πατήσεις. Όταν είναι κοντά στο κεφάλι, η πιθανότητα αμυντικού δείγματος είναι πολύ μεγαλύτερη».
Τα ευρήματα επιτρέπουν να προβλεφθούν οι περιοχές όπου είναι πιθανότερο να σημειωθούν τέτοια περιστατικά, ώστε να σταλεί αντιοφικός ορός στα τοπικά νοσοκομεία.
Ο ορός υπάρχει σε μικρές σχετικά ποσότητες και δεν είναι δυνατό να διανεμηθεί παντού, εξήγησε ο Άλβες Νούνες.
Ατύχημα
Ο νεαρός ερπετολόγος λέει ότι αισθανόταν ασφαλής στη διάρκεια του πειράματος, καθώς φορούσε δερμάτινες μπότες που είχαν καλυφθεί με αφρό μέχρι πάνω από το γόνατο.
«Παρόλα αυτά, όταν έκανα τις πρώτες δοκιμές με κροταλίες, ένας τρύπησε τη μπότα και με δάγκωσε» παραδέχεται.
Δέχτηκε τότε τις πρώτες βοήθειες, ανακάλυψε όμως πως είναι αλλεργικός τόσο στο δηλητήριο του κροταλία όσο και στον αντιοφικό ορό.
Χρειάστηκε να λείψει από το εργαστήριο με αναρρωτική άδεια για 15 ημέρες.
Ο Άλβες Νούνες φρόντισε πάντως να αξιοποιήσει ακόμα και το ατύχημα στις έρευνές του. Όπως λέει, τώρα συγκρίνει τη δύναμη του δαγκώματος του κροταλία και του τζαραράκα.
