Ακόμη και μεγάλα διεθνή δίκτυα έκαναν το λάθος αυτό μόλις ανακοινώθηκε η απομάκρυνση του Σοϊγκού από τη θέση του υπουργού Αμυνας της Ρωσίας. Το CNN, λ.χ., μετέδωσε την είδηση υπό τον τίτλο: «Ο Πούτιν αντικαθιστά τον υπουργό Αμυνας της Ρωσίας με έναν πολίτη». Ο Σεργκέι Σοϊγκού, όμως, ουδέποτε ήταν στρατιωτικός. Ενας πολιτικός μηχανικός ήταν, που ο Πούτιν τον έχρισε υπουργό (ο μακροβιότερος στο συγκεκριμένο πόστο, μετά τη διάλυση της Σοβιετίας). Η προέλευσή του μάλιστα, που δεν ήταν στρατιωτική, ήταν και ο λόγος των τριβών του με τη στρατιωτική ιεραρχία για μεγάλο διάστημα: τον θεωρούσαν έναν πολίτη που παρεμβαίνει σε μια δουλειά που δεν την ξέρει.
Ωστόσο, ο κ. Σοϊγκού είχε τα δικά του μεράκια και του άρεσαν πάρα πολύ οι μεταμφιέσεις, ιδίως δε οι στρατιωτικές, με κλάρες, χρυσά σιρίτια, παράσημα, λιλιά και κονκάρδες. Ετσι, συνηθίσαμε να τον βλέπουμε στολισμένο, με αποτέλεσμα, εδώ στη Δύση, να τον θεωρούμε στρατηγό τουλάχιστον, αν όχι στρατάρχη. Δεν ήταν. Ηταν μόνο η ρωσική εκδοχή του δικού μας Πάνου Καμμένου, που επίσης του άρεσαν οι στρατιωτικές μεταμφιέσεις, με τη διαφορά ότι ο Σοϊγκού ήταν τελείως hardcore και το τερμάτισε. Η απομάκρυνσή του δεν εκπλήσσει. Χρεώνεται την πανάθλια κατάσταση του ρωσικού στρατού, που αποκαλύφθηκε ιδίως κατά τους πρώτους μήνες της εισβολής, καθώς και τις αποτυχίες στο πεδίο των πρώτων δύο ετών του πολέμου. Μην ανησυχείτε, πάντως, γι’ αυτόν όσοι τον αγαπήσατε και θα σας λείψει. Απομακρύνθηκε μεν, αλλά με μια κλωτσιά προς τα πάνω: θα είναι ο νέος αρχηγός του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας. Ελπίζω μόνο στο νέο πόστο του να επιτρέπεται να φοράει τις στολές του…
Η πραγματική έκπληξη στην υπόθεση αυτή ήταν το πρόσωπο που εκτόπισε ο Σοϊγκού, αναλαμβάνοντας το νέο πόστο του. Πρόκειται για τον Νικολάι Πατρούσεφ: τον παλαιότερο και στενότερο συνεργάτη του Πούτιν από την KGB και μετέπειτα την FSB μέχρι την πρόσφατη απομάκρυνσή του. Βρωμόστομος μέχρι σημείου αηδίας και πάντα επιθετικός στους τρόπους, ο Πατρούσεφ ήταν ο άνθρωπος που κατηύθυνε την FSB με σκοπό τη στήριξη του Πούτιν και του καθεστώτος του. Αν ακολουθήσουμε την Κάθριν Μπέλτον, το βιβλίο της οποίας «Putin’s People» είναι η καλύτερη καταγραφή της ανθρωπογεωγραφίας περί τον Πούτιν, o Πατρούσεφ είχε κύριο ρόλο στις μεγαλύτερες «δουλειές» των μυστικών υπηρεσιών, που έγιναν για να στερεώσουν τον Πούτιν στην εξουσία: έως και στην κατάληψη του θεάτρου Ντουμπρόβκα στη Μόσχα το 2002 από τσετσένους αυτονομιστές. Για αυτήν, ειδικά, λέγεται ότι είχε στηθεί από τον Πατρούσεφ και την FSB, αλλά εξελίχθηκε με τρόπο απρόβλεπτο, εξού και η αιματηρή καταστολή.
Ομως η σημασία του Πατρούσεφ δεν εξαντλείται μόνο στα παραπάνω. Ηταν πάντα ένας από τους ιδεολόγους της νέας Ρωσίας και μάλιστα ο κοντινότερος στον Πούτιν. Το όραμά του για το μέλλον της Ρωσίας ήταν η ανάκτηση της αυτοκρατορίας ή μια Σοβιετική Ενωση με καπιταλισμό, αν προτιμάτε, το οποίο το ανέπτυσσε διά μακρών σε σεντονιάδες γεωπολιτικών και αμπελοφιλοσοφικών αναλύσεων, τις οποίες του επιτρεπόταν να δημοσιεύει. Ο Πατρούσεφ, δηλαδή, ήταν ένας από τους ιδεολογικούς κρίκους (μαζί με πολλούς άλλους, όπως ο Ντούγκιν, ο Σολζενίτσιν, ο Προχάνοφ, ο Γιούριεφ) που συνέδεσαν την ιδεολογία της αυτοκρατορικής Ρωσίας των Λευκών, που ηττήθηκαν στον Εμφύλιο, με τη σοβιετική παρένθεση, ώστε να αποκατασταθεί ιδεολογικά η συνέχεια με το παρελθόν.
Γιατί έφυγε λοιπόν; Τι να σας πω. Αν δω τον Πούτιν, θα τον ρωτήσω ευθέως, αλλά δεν το βλέπω να συμβαίνει… Μπορεί να κουράστηκε. Πότε θα χαρεί τα πλούτη που μάζεψε; Είναι και 72 ετών. Μπορεί, επίσης, να μην τον άντεξε άλλο ο Πούτιν, διότι ήταν γνωστό ότι, έχοντας και το ψώνιο του διανοούμενου, ο Πατρούσεφ πάντα θεωρούσε ότι εκείνος ήταν το μυαλό πίσω από τον πρόεδρο και, σε τρίτους, εκφραζόταν συχνά με πατερναλιστικό ύφος για εκείνον. Ωστόσο, οι ιδέες του Πατρούσεφ για τη Ρωσία και τη σχέση της με τον κόσμο έχουν μείνει, έχουν ριζώσει και έχουν διαμορφώσει τη νέα Ρωσία. Και ο πόλεμος είναι το κυριότερο μέσο για την ανάκτηση της αυτοκρατορίας. Για να δανειστώ τα λόγια του Σεργκέι Μεντβέντεφ, ο πόλεμος είναι η νέα εθνική ιδέα της Ρωσίας και η βασική οντολογία της ρωσικής κοινωνίας.
