Ο πυροβολισμός εναντίον του σλοβάκου πρωθυπουργού Ρόμπερτ Φίτσο δείχνει το όλο και πιο οργισμένο και πολωμένο τοπίο της ευρωπαϊκής πολιτικής.
Αυτή η έκρηξη βίας εν μέσω της προεκλογικής εκστρατείας είναι τόσο συγκλονιστική που μπορεί να δώσει το παράδειγμα, αμβλύνοντας τον δηλητηριώδη τόνο του πολιτικού λόγου και υπενθυμίζοντας στις παλιές και νέες δημοκρατίες τι πρόκειται να χάσουν. Πιθανότερο είναι όμως να επιδεινώσει την πόλωση και ίσως να λειτουργήσει όπως η «πυρκαγιά στο Ράιχσταγκ» για την εθνική λαϊκιστική κυβέρνηση της Σλοβακίας, οδηγώντας σε ένα πιο κατασταλτικό καθεστώς στην Μπρατισλάβα και πέρα από αυτή.
Καθώς ο 59χρονος Φίτσο πάλευε για τη ζωή του, ο σλοβάκος υπουργός Εσωτερικών Μάτους Σουτάι Εστοκ δήλωσε ότι «είμαστε στα πρόθυρα του εμφυλίου πολέμου» και προειδοποίησε τους πολιτικούς να μην αναζωπυρώσουν μια επικίνδυνη κατάσταση. Ωστόσο άλλοι υπουργοί αξιοποίησαν την επίθεση για να δικαιολογήσουν τα σχέδια του Φίτσο να περιστείλει τα μέσα ενημέρωσης και την κοινωνία των πολιτών.
Μέχρι στιγμής γνωρίζουμε ελάχιστα για τον 71χρονο ένοπλο ή τα κίνητρά του. Ο Εστοκ τον αποκάλεσε «μοναχικό λύκο». Αλλά οι θεωρητικοί των συνωμοσιών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έσπευσαν να κατηγορήσουν τις φιλελεύθερες ελίτ της Ευρώπης για τη δημιουργία ενός περιβάλλοντος μίσους εναντίον του Φίτσο.
Το κατά πόσο η απόπειρα δολοφονίας ενός ηγέτη που αντιτάχθηκε στη στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία και έβλεπε θετικά το αφήγημα του προέδρου Πούτιν για τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας μπορεί ή όχι να επηρεάσει τις εκλογές στην ΕΕ μένει να φανεί.
Ομως τα λαϊκιστικά και ακροδεξιά κόμματα που υπόσχονται να αποκαταστήσουν τον νόμο και την τάξη μπορεί να είναι αυτά που θα αποκομίσουν εκλογικά οφέλη από την ανησυχία που προκαλεί η πολιτική βία. Η φούσκα των Βρυξελλών ήταν ήδη τρομοκρατημένη από την προοπτική ορδές ακροδεξιών βουλευτών να εισβάλουν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις εκλογές της ΕΕ τον επόμενο μήνα.
Πέρα από μια τρομακτική ιστορία, μοιάζει περισσότερο με αυτοεκπληρούμενη προφητεία. Προβάλλοντας την απειλή από εθνικιστές που τάσσονται κατά της μετανάστευσης, τα κεντροαριστερά κόμματα της Ευρώπης κινδυνεύουν να ενισχύσουν το ίδιο το φαινόμενο που προσπαθούν να αποτρέψουν.
Είναι επίσης απογοητευτικό το γεγονός ότι η Αριστερά δεν προσφέρει κανένα εμπνευσμένο όραμα για ένα καλύτερο αύριο που θα μπορούσε να απομακρύνει τους ψηφοφόρους από αυτούς που θέλουν να κλείσουν τα σύνορα και να γυρίσουν το ρολόι πίσω. Ωστόσο, μια ψύχραιμη ανάλυση των πρόσφατων δημοσκοπήσεων υποδηλώνει ότι η Ακροδεξιά απέχει πολύ από το να ασκήσει οποιαδήποτε σημαντική εξουσία στα θεσμικά όργανα της ΕΕ, είτε στο κοινοβούλιο είτε στην Επιτροπή είτε στο Συμβούλιο των κρατών-μελών.
Η τακτική του αντιφασιστικού εκφοβισμού αποδείχθηκε επιτυχής στην Ισπανία πέρυσι, όταν ο πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ, το Σοσιαλιστικό Κόμμα και οι αριστεροί σύμμαχοί του χρησιμοποίησαν με επιτυχία το σύνθημα της εποχής του εμφυλίου πολέμου No pasarán («Δεν θα περάσουν») για να αποκρούσουν την πρόκληση του συντηρητικού Λαϊκού Κόμματος, επισημαίνοντας τη συμμαχία του με το ακροδεξιό κόμμα Vox.
Αυτή η εκστρατεία, σε μια χώρα με ζωντανή μνήμη φασιστικής κυριαρχίας, δεν μπορεί εύκολα να επαναληφθεί σε ολόκληρη την Ευρώπη. Αλλού, η Αριστερά θα έκανε καλύτερα να δώσει στους ανήσυχους ψηφοφόρους αξιόπιστες ελπίδες για καλύτερο βιοτικό επίπεδο και δικαιότερη φορολογία, αντί να καταφεύγει στη φασιστική απειλή.
Ο Πολ Τέιλορ ανώτερος ερευνητής στο Κέντρο Ευρωπαϊκής Πολιτικής (www.epc.eu) στις Βρυξέλλες
Ισως δεν ήταν «μοναχικός λύκος» ο δράστης
Ο ύποπτος για την απόπειρα δολοφονίας κατά του σλοβάκου πρωθυπουργού Ρόμπερτ Φίτσο μπορεί να μην ήταν απλώς ένας «μοναχικός λύκος», επεσήμανε ο υπουργός Εσωτερικών, την ώρα που οι υπηρεσίες ασφαλείας προσπαθούν να ρίξουν φως σε μια επίθεση που προκάλεσε σοκ στην Ευρώπη.
Τέσσερις μέρες μετά την απόπειρα, ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης ανακοίνωσε χθες ότι ο Φίτσο δεν διατρέχει πλέον άμεσο κίνδυνο όμως εξακολουθεί να βρίσκεται σε κρίσιμη κατάσταση. Οι πυροβολισμοί που δέχθηκε την περασμένη Τετάρτη προκάλεσαν συναγερμό για την πολιτική πόλωση στην κεντροευρωπαϊκή χώρα των 5,4 εκατομμυρίων κατοίκων, ενώ η απόπειρα δολοφονίας ήταν η πρώτη εναντίον ενός ευρωπαίου πολιτικού ηγέτη για περισσότερα από 20 χρόνια.
