Κάποτε το σύνηθες ήταν οι νέοι, μόλις ξεκινούσαν τις σπουδές τους στα 18 να φεύγουν μια και καλή από το πατρικό τους. Ωστόσο ο πληθωρισμός, το υψηλό κόστος ζωής και η στεγαστική κρίση έχει ανατρέψει τα δεδομένα καθώς πλέον φαίνεται πως όλο και περισσότεροι νέοι στην Ευρώπη αναγκάζονται να ζουν με τους γονείς τους.

Οι νέοι που ζουν με τους γονείς τους είναι πιθανότερο να αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην κάλυψη του κόστους ζωής τους.

Κυρίως στις νότιες και ανατολικές χώρες της Ε.Ε., τουλάχιστον οι μισοί εργαζόμενοι σε ηλικία 25-34 ετών ζουν στο πατρικό τους.

«Έχει γίνει κανονικότητα»

Όταν μεγάλωνε, ο Κόνορ, ένας νεαρός άνδρας στην Ιρλανδία, παρακολούθησε, ένα-ένα, τα μεγαλύτερα αδέρφια του να φεύγουν από το πατρικό τους λίγο πριν τα 20 τους έτη.

Μέχρι να φτάσει σε αυτή την ηλικία, ωστόσο, η εικόνα είχε αλλάξει δραματικά. Τώρα, στον κοινωνικό του κύκλο στο Δουβλίνο, όπου τα ενοίκια έχουν διπλασιαστεί από το 2013, έχει γίνει ο κανόνας για τους ανθρώπους να ζουν με τους γονείς τους μέχρι τα 20 τους.

«Οι φίλοι μου από το κολέγιο μένουν όλοι με τους γονείς ή τους συγγενείς τους – δεν είναι λόγω έλλειψης φιλοδοξίας, είναι απλώς τόσο ακριβό. Είναι κάπως κανονικοποιημένο», είπε ο Κόνορ στον Guardian.

Στην Ιρλανδία το ποσοστό των εργαζόμενων ηλικίας 25 έως 34 ετών που ζουν με τους γονείς τους αυξήθηκε από 27% σε 40%

Ο 25χρονος μετακόμισε για λίγο το 2023, αφού ένας φίλος του τού ενοικίασε ένα δωμάτιο. Ωστόσο το απότομο ενοίκιο σήμαινε οικονομική επιβάρυνση για τον Κόνορ ο οποίος τελικά δεν μπορούσε να το αντέξει και επέστρεψε στο πατρικό του.

Η Ιρλανδία έχει καταγράψει μια απότομη αύξηση στους νέους ενήλικες που ζουν με τους γονείς τους λόγω της πανδημίας και εν μέσω της οξείας στεγαστικής κρίσης.

Μεταξύ 2017 και 2022 – τα πιο πρόσφατα διαθέσιμα στοιχεία για το έτος – το ποσοστό των εργαζόμενων ηλικίας 25 έως 34 ετών που ζουν με τους γονείς τους αυξήθηκε από 27% σε 40%, σύμφωνα με ανάλυση του Eurofound.

Παρά το υψηλό κόστος, τα τελευταία στοιχεία τιμολόγησαν το μέσο ενοίκιο σε νέες μισθώσεις στο Δουβλίνο στα 2.098 ευρώ, μπορεί επίσης να δώσει άλλη μια ευκαιρία για την ενοικίαση για την ανεξαρτησία που προσφέρει, εάν αυτό δεν λειτουργήσει. «Η [κατάσταση] δεν είναι ιδανική – θέλεις να είσαι ανεξάρτητος και να φροντίζεις τον εαυτό σου. Εάν είστε σε μια σχέση, μπορεί να είναι επίσης πρόκληση», είπε ο Connor. «Το να έχεις τον δικό σου χώρο είναι πολύ σημαντικό για να αναπτυχθείς».

«Το σύστημα με απογοήτευσε»

Στην Ισπανία ο αριθμός των εργαζόμενων νέων που μένουν στο πατρικό τους αυξήθηκε από 35% σε 42% μεταξύ 2017 και 2022.

Η Laura ζούσε ανεξάρτητα για πάνω από μια δεκαετία μέχρι πρόσφατα, και στα 30 της.

Αλλά όταν έληξε το συμβόλαιο του διαμερίσματός της, αναγκάστηκε να μετακομίσει με τον πατέρα της. Επρόκειτο να είναι μια βραχυπρόθεσμη λύση μέχρι να βρει ένα μέρος να νοικιάσει μόνη της – αλλά έχει περάσει μισός χρόνος και δεν έχει καταφέρει να βρει διαμέρισμα.

«Ψάχνω για ένα διαμέρισμα εδώ και έξι μήνες χωρίς επιτυχία», είπε η Laura, η οποία εργάζεται σε διευθυντικό ρόλο.

«Ψάχνω να ζήσω μόνη μου με ενοίκιο 1.000€. Τις προάλλες είδα μια αγγελία για ένα διαμέρισμα 990 € το μήνα χωρίς παράθυρα. Στη διαφήμιση έλεγε, «Για όσους θέλουν απλώς ένα μέρος για να κοιμηθούν και να εξοικονομήσουν χρήματα».

Η Βαρκελώνη βρίσκεται εδώ και καιρό σε αναβρασμό με τους πολίτες να αντιδρούν στον υπερτουρισμό

H Laura νιώθει ότι το σύστημα έχει απογοητεύσει τη γενιά της. «Βρίσκομαι σε προνομιακή κατάσταση -έχω πτυχίο και καλή δουλειά- αλλά παρ’ όλα αυτά, νιώθω ότι το σύστημα με απογοήτευσε. Έχω κάνει ό,τι ήταν γραφτό να κάνω, αλλά δεν μπορώ καν να έχω την ανεξαρτησία μου. Όλοι οι millennials φίλοι μου έχουν αυτό το συναίσθημα – το συζητάμε συχνά».

Η Βαρκελώνη βρίσκεται εδώ και καιρό σε αναβρασμό με τους πολίτες να αντιδρούν στον υπερτουρισμό, με συνθήματα όπως «τουρίστες πηγαίντε σπίτια σας» να είναι γραμμένα στους τοίχους και πιο πρόσφατα, τα ενοίκια αναφέρθηκαν ότι έχουν αυξηθεί σε γειτονιές δημοφιλείς στους ψηφιακούς νομάδες.

Η πόλη έχει λάβει μέτρα για την αντιμετώπιση της μακροχρόνιας κρίσης κατοικιών, συμπεριλαμβανομένης της ρύθμισης των βραχυχρόνιων ενοικίων, της αύξησης του τουριστικού φόρου, ενώ η Ισπανία πέρυσι εισήγαγε νομοθεσία με στόχο την ενίσχυση της κοινωνικής κατοικίας και την προσφορά διατάξεων για ελέγχους ενοικίων, την οποία υιοθέτησε η Βαρκελώνη τον Μάρτιο.

«Πρέπει να έχεις μισθό από άλλη χώρα»

Στην Πορτογαλία, επίσης, η κατάσταση διαβίωσης της Laura γίνεται όλο και πιο συνηθισμένη. Η απελευθέρωση της αγοράς κατοικίας , οι προσοδοφόρες βραχυπρόθεσμες ενοικιάσεις και η έκρηξη της δημοτικότητας της τηλεργασίας και των τουριστών, είχαν ως αποτέλεσμα πολλοί ντόπιοι να εγκαταλείψουν πόλεις όπως η Λισαβόνα.

Αυτό οδήγησε την κυβέρνηση να περιορίσει το πρόγραμμα της «χρυσής βίζας». Το ποσοστό των απασχολουμένων Πορτογάλων 25 έως 34 ετών που ζουν με τους γονείς τους αυξήθηκε από 41% το 2017 σε 52% το 2022, σύμφωνα με την ανάλυση του Eurofound.

Ο Francisco, 28 ετών, ζει με τους γονείς του από το 2020, μετά την επιστροφή του από τις σπουδές του στο εξωτερικό. Αλλά σε αντίθεση με τη Laura, δεν θέλει να νοικιάσει διαμέρισμα για να ζει μόνος του, αλλά ελπίζει να εξοικονομήσει χρήματα για μια προκαταβολή για να αγοράσει ένα διαμέρισμα με τη σύντροφό του.

Ένιωσε ότι οι επιλογές στέγασης στην τρέχουσα αγορά ήταν περιορισμένες: «Δεν είναι δυνατό αυτή τη στιγμή – το ενοίκιο είναι εξαιρετικά ακριβό, ακόμη και για ένα μικρό διαμέρισμα ενός υπνοδωματίου στα περίχωρα. Στο κέντρο της Λισαβόνας, απλά δεν είναι δυνατό. Αν θέλεις να ζήσεις εκεί, πρέπει να έχεις μισθό από άλλη χώρα».