Ο Βλαντίμιρ Πούτιν προέβη σε αλλαγή της ηγεσίας του υπουργείου Άμυνας, ενώ σε διάστημα μικρότερο του ενός μήνα η υπηρεσία ασφαλείας της Ρωσίας FSB, άσκησε μια σειρά από κατηγορίες διαφθοράς υψηλού επιπέδου εναντίον υψηλόβαθμων αξιωματούχων του υπουργείου Άμυνας.
Ειδικότερα, ο Πούτιν αντικατέστησε τον επί 12 χρόνια υπουργό Άμυνας, Σεργκέι Σοϊγκού με τον τεχνοκράτη οικονομολόγο, Αντρέι Μπελούσοφ.
Η κίνηση αυτή ερμηνεύτηκε ευρέως ως μια προσπάθεια του Κρεμλίνου να ενισχύσει την αποτελεσματικότητα του ρωσικού στρατού και να καταπολεμήσει τη διαφθορά.
O Αντρέι Μπελούσοφ που διορίστηκε για να αντικαταστήσει τον Σοϊγκού, έχει εντολή να μειώσει τη διαφθορά στο υπουργείο Άμυνας και να προβεί στον εξορθολογισμό της στρατιωτικής παραγωγής για έναν μακρύ πόλεμο κατά της Ουκρανίας, ο οποίος θα μπορούσε να κριθεί σε μεγάλο βαθμό από τη βιομηχανική παραγωγή.
Ωστόσο, όπως σημειώνουν, πρώην αξιωματούχοι του υπουργείου Άμυνας και του Κρεμλίνου, πρώην αξιωματικοί και ξένοι παρατηρητές, πιθανότατα η αποχώρηση του Σοϊγκού και η απώλεια της προστασίας που παρείχε επέτρεψε στην FSB, τη ρωσική υπηρεσία ασφαλείας που είναι υπεύθυνη για τις εσωτερικές έρευνες, να καθαιρέσει ισχυρούς αξιωματούχους σε έναν αγώνα εξουσίας που θα μπορούσε να έχει αντίκτυπο στον τρόπο με τον οποίο η Ρωσία διεξάγει τον πόλεμο στην Ουκρανία.
«Η υπομονή του Πούτιν εξαντλείται»
«Η FSB επιτέλους έβαλε τα δόντια της στο υπουργείο Άμυνας και στο γενικό επιτελείο», δήλωσε ο λοχαγός Τζον Φόρμαν, πρώην ακόλουθος Άμυνας του Ηνωμένου Βασιλείου στη Μόσχα, ο οποίος δήλωσε ότι πιστεύει ότι οι συλλήψεις θα μπορούσαν να συνεχιστούν αφού «η υπομονή του Πούτιν έχει τελικά εξαντληθεί».
«Ο Σοϊγκού και ο Γκερασίμοφ παρείχαν ένα μαξιλαράκι ασφαλείας, αλλά τώρα ο Πούτιν αποφάσισε ότι έπρεπε να κάνει κάτι», είπε ακόμα ο Φόρμαν στον Guardian.
«Ο Σοϊγκού κράτησε την FSB σε μεγάλο βαθμό μακριά από το υπουργείο, καθώς σε όλη τη διάρκεια της θητείας του, υπήρξαν πολύ λίγες συλλήψεις. Μόλις η FSB βάλει τα δόντια της μέσα σου, ποιος ξέρει μέχρι πού θα φτάσει», προσέθεσε.
Σοϊγκού και ο Γκερασίμοφ έχουν δεχθεί πυρά για τον πόλεμο στην Ουκρανία
Καθ’ όλη τη διάρκεια του πολέμου στην Ουκρανία, ο Σοϊγκού και ο Γκερασίμοφ έχουν δεχθεί πυρά από τους υποστηρικτές του πολέμου για τις αποτυχίες του στρατού και την αδυναμία τους να εξαλείψουν τη διάχυτη διαφθορά στις ένοπλες δυνάμεις.
Το περασμένο καλοκαίρι, αυτή η δυσαρέσκεια έφτασε στο αποκορύφωμά της όταν ο Γεβγκένι Πριγκόζιν, ο ιδρυτής της παραστρατιωτικής μισθοφορικής ομάδας Wagner, ξεκίνησε μια ανεπιτυχή εξέγερση κατά των ηγετών του στρατού και των ανώτερων στελεχών του υπουργείου Άμυνας.
Οι ενδοϋπηρεσιακές αντιπαλότητες στη Ρωσία έχουν βαθιές ρίζες και η απομάκρυνση του Σοϊγκού μπορεί να έδωσε στους ερευνητές της FSB και της επιτροπής ερευνών την ευκαιρία να κινητοποιήσουν τις ποινικές υποθέσεις εναντίον των κορυφαίων στελεχών σε μια προσπάθεια να επιδιώξουν προαγωγές και επαίνους.
«Όνειρο ζωής κάθε ερευνητή να βάλει στη φυλακή έναν υφυπουργό Άμυνας»
«Είναι το όνειρο κάθε ερευνητή να βάλει στη φυλακή έναν υφυπουργό Άμυνας, είναι τέλειο, είναι το όνειρο μιας ζωής», δήλωσε ένας πρώην αξιωματούχος του Κρεμλίνου.
«Παίρνεις νέες επωμίδες γι’ αυτό, μια προαγωγή, κάποιο βραβείο. Μπορείς να κερδίσεις μια φήμη γι’ αυτό», συμπλήρωσε.
Σύμφωνα με τον αξιωματούχο στην περίπτωση διώξεων υψηλού επιπέδου ο Πούτιν πιθανώς θα ενημερωνόταν πριν ζητηθεί η σύλληψη. Αλλά, όπως πρόσθεσε είναι απίθανο οι υποθέσεις διαφθοράς να ξεκινούν από το ίδιο το Κρεμλίνο.
Τέσσερις συλλήψεις σε έναν μήνα
Μέσα σε διάστημα ενός μήνα, τέσσερις κορυφαίοι αξιωματούχοι του υπουργείου Άμυνας συνελήφθησαν με κατηγορίες για διαφθορά, σηματοδοτώντας την πιο σημαντική καταστολή στο υπουργείο Άμυνας εδώ και χρόνια.
Η εκκαθάριση ξεκίνησε στις 23 Απριλίου με τη σύλληψη-σοκ του επί χρόνια υφυπουργού Άμυνας Τιμούρ Ιβάνοφ για υποψίες δωροδοκίας.
Με αφορμή την πρόσφατη σειρά συλλήψεων, το Κρεμλίνο αρνήθηκε την Πέμπτη κάθε υπόνοια για καταστολή στο υπουργείο Άμυνας.
«Η καταπολέμηση της διαφθοράς είναι συνεπής δουλειά», δήλωσε ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ στους δημοσιογράφους την Πέμπτη. «Δεν πρόκειται για μια εκστρατεία, είναι μια διαρκής και συνεχής εργασία», προσέθεσε.
Ο Ιβάνοφ ήταν για πολλά έμπιστος και προστατευόμενος του Σεργκέι Σοϊγκού. Η κράτησή του πιστεύεται ότι έθεσε τις βάσεις για την αποπομπή του Σοϊγκού από το υπουργείο Άμυνας, ο οποίος στη συνέχεια αντικαταστάθηκε από τον Μπελούσοφ.
Τις εβδομάδες που ακολούθησαν, συνελήφθησαν και άλλοι υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι. Μεταξύ αυτών ήταν ο Γιούρι Κουζνέτσοφ, επικεφαλής του τμήματος προσωπικού του υπουργείου, και ο Βαντίμ Σαμαρίν, επικεφαλής του τμήματος επικοινωνιών του ρωσικού γενικού επιτελείου.
Λίγες ώρες μετά τη σύλληψη του Σαμαρίν την Πέμπτη, η ερευνητική επιτροπή της Ρωσίας ανέφερε επίσης τη σύλληψη ενός άλλου αξιωματούχου του υπουργείου Άμυνας – του Βλαντίμιρ Βερτελέτσκι, ο οποίος ήταν επικεφαλής του τμήματος κρατικών αμυντικών προμηθειών του υπουργείου.
«Η πιθανότητα αποπομπής του Γκερασίμοφ έχει αυξηθεί»
Παρόλο που το Κρεμλίνο ανακοίνωσε νωρίτερα αυτό το μήνα ότι ο κορυφαίος στρατηγός της Ρωσίας, ο επικεφαλής του γενικού επιτελείου, Βαλέρι Γκερασίμοφ, θα διατηρήσει τη θέση του, η σύλληψη του Σαμαρίν, άμεσου αναπληρωτή του, θα μπορούσε να αποδυναμώσει το κύρος του στρατηγού στη στρατιωτική ιεραρχία.
«Η πιθανότητα αποπομπής του Γκερασίμοφ έχει αυξηθεί. Εγώ θα πουλούσα τις μετοχές μου σε αυτήν την επιλογή αυτή τη στιγμή», δήλωσε ο Φόρμαν.
Ένας πρώην αξιωματούχος του υπουργείου Άμυνας δήλωσε ότι οι συλλήψεις δείχνουν ότι η ισορροπία δυνάμεων έχει μεταβληθεί υπέρ των υπηρεσιών ασφαλείας της Ρωσίας, ενώ ο στρατός της εμφανίζεται σε σύγχυση.
«Το τμήμα επιχειρήσεων αντικατασκοπείας της FSB (1ο τμήμα) γίνεται όλο και πιο ισχυρό. Αυτή τη στιγμή κατέχουν όλα τα χαρτιά και σφίγγουν τις βίδες», δήλωσε ο αξιωματούχος, ο οποίος συνεργάστηκε στενά με τον Ιβάνοφ και τον Σοϊγκού.
«Δεν είναι ότι η άφιξη του Μπελούσοφ οδήγησε στις εκκαθαρίσεις, αλλά η αποχώρηση του Σοϊγκού και των ισχυρών του συμμάχων που επέτρεψε τις συλλήψεις. Ο Σοϊγκού τελικά ήταν ένας siloviki [μέλος της ελίτ ασφαλείας] και είχε την υποστήριξή τους», συνέχισε ο αξιωματούχος.
Οι Ρώσοι εισαγγελείς έχουν επίσης κυνηγήσει έναν ανώτερο στρατηγό που είναι γνωστός για την κριτική του στον Σοϊγκού και τον Γκερασίμοφ.
Οι αποτυχίες στην Ουκρανία πίσω από την εκκαθάριση
Ο υποστράτηγος Ιβάν Ποπόφ, ο οποίος διοικούσε το 58η μικτή δύναμη, δήλωσε το περασμένο καλοκαίρι ότι απολύθηκε αφού ανέφερε προβλήματα στο πεδίο της μάχης, συμπεριλαμβανομένης της έλλειψης πυρών αντιπυροβολικού, καθώς και θανάτους και τραυματισμούς που υπέστη ο στρατός από τις ουκρανικές επιθέσεις.
Ο Ποπόφ, ο οποίος, σύμφωνα με τα ρωσικά μέσα ενημέρωσης, κατηγορούνταν για κλοπή μετάλλων αξίας 100 εκατομμυρίων ρουβλίων, συνελήφθη την περασμένη Τρίτη και τέθηκε υπό κράτηση.
Ο Γκλεμπ Ιρίσοφ, πρώην υπολοχαγός της ρωσικής πολεμικής αεροπορίας που αποχώρησε από τον στρατό το 2020, δήλωσε ότι είχε μιλήσει με μια πηγή της FSB πριν από τις συλλήψεις, η οποία του είπε ότι η εκκαθάριση στο υπουργείο Άμυνας θα προκληθεί κυρίως από τις αποτυχίες του στην Ουκρανία.
«Το υπουργείο Άμυνας επηρεάστηκε από το προσωπικό δίκτυο του Σοϊγκού»
«Επί Σεργκέι Σοϊγκού, το υπουργείο Άμυνας επηρεάστηκε σε μεγάλο βαθμό από το προσωπικό του δίκτυο», δήλωσε ο Ιρίσοφ. «Από τους ανώτερους διοικητές έως το κατώτερο προσωπικό, οι θέσεις-κλειδιά καλύφθηκαν με επιλογές Σοϊγκού, φίλους ή φίλους φίλων του Σοϊγκού. Δημιούργησε ακόμη και πολυάριθμες θέσεις υφυπουργών ειδικά για τους συμμάχους του», είπε ακόμα.
Μεταξύ αυτών περιλαμβανόταν μια αναφερόμενη ερωμένη του Σεργκέι Σοϊγκού, η οποία ήταν επικεφαλής εταιρειών που κέρδισαν εκατομμύρια λίρες από συμβάσεις με το υπουργείο Άμυνας.
Ο Ιρίσοφ είπε ότι ανακάλυπτε τακτικά υποβαθμισμένο εξοπλισμό στον στρατό, συμπεριλαμβανομένων λαμπτήρων που έλιωναν σε υπερηχητικές ταχύτητες ενώ πετούσαν το σύγχρονο ρωσικό μαχητικό Su-35, καθώς και κακής κατασκευής φορτηγά και συστήματα αεράμυνας που δεν ήταν σε θέση να καταρρίψουν σύγχρονα μη επανδρωμένα αεροσκάφη. Είπε ότι εν μέρει οι ελλείψεις τους ήταν αποτέλεσμα της διαφθοράς υπό τον Σοϊγκού.
«Η συνολική ποιότητα του στρατού υπέφερε επειδή καταχράστηκαν συστηματικά κονδύλια», σημείωσε. «Οι στρατιωτικές ασκήσεις συχνά υπήρχαν μόνο στα χαρτιά, καθώς τα χρήματα που διατίθεντο αποσπάστηκαν», είπε ακόμα.