Οι επισκέπτες του Βερολίνου αυτό το Σαββατοκύριακο είχαν μια μοναδική ευκαιρία να ζήσουν από κοντά τη «Γιορτή της Δημοκρατίας»: ένα διπλό πανηγύρι για την επέτειο των 75 χρόνων του γερμανικού Συντάγματος και 35 χρόνων από την ισχύ του και στην ανατολική, πρώην κομμουνιστική Γερμανία. Για τη «Γιορτή της Δημοκρατίας» διαμορφώθηκε ειδικά ο χώρος μεταξύ Καγκελαρίας και Μπούντεσταγκ, ώστε οι πολίτες να βρεθούν στο κέντρο των πολιτικών αποφάσεων. Χθες, ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Φρανκ Βάλτερ Σταϊνμάγερ περιηγήθηκε στον χώρο συνοδεύοντας τον γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν που επισκέπτεται επίσημα τη Γερμανία. Συμβολικά, στο πρόσωπο του γάλλου προέδρου αντικατοπτρίζεται και η αναγνώριση της «δεύτερης ευκαιρίας» που έδωσαν στην ηττημένη Γερμανία οι νικητές του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Η σημερινή Γερμανία έχει κάθε λόγο να γιορτάζει: Η 2η Γερμανική Δημοκρατία, θεμελιωμένη στο Σύνταγμα του 1949, παρά τα 75 χρόνια της, παραμένει νέα. Και αποδείχτηκε πολύ ανθεκτικότερη από την 1η τη Δημοκρατία της Βαϊμάρης. Τέσσερα χρόνια μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν οι 4 γυναίκες και 61 άντρες συγκεντρώθηκαν στη λίμνη Κίμζε της Βαυαρίας για να συντάξουν έναν «Θεμελιώδη Νόμο» της Δυτικής Ομοσπονδιακής Γερμανίας, η χώρα ζούσε στα συντρίμμια – υλικά και ηθικά – που είχε αφήσει πίσω της η ναζιστική λαίλαπα. Κατέληξαν και εξήγγειλαν στις 23 Μαΐου το «προσωρινό» Σύνταγμα, το οποίο όχι μόνον παραμένει σε ισχύ μέχρι σήμερα, αλλά «είναι το καλύτερο που είχε ποτέ η Γερμανία, βασικά ένα θαύμα» τόνισε ο Σταϊνμάγιερ στην επίσημη τελετή της επετείου των 75 χρόνων του Συντάγματος την Πέμπτη.

«Η αξιοπρέπεια του ανθρώπου είναι απαραβίαστη» ορίζει το πρώτο άρθρο του Συντάγματος – το θύμισε η 103χρονη Μάργκοτ Φριντλέντερ, που βγήκε ζωντανή από το Ολοκαύτωμα. Τα θεμελιώδη δημοκρατικά δικαιώματα που διασφαλίζουν τα 146 άρθρα στις 12.500 λέξεις του «Θεμελιώδους Νόμου» ήταν αυτά που διεκδίκησαν και οι Ανατολικογερμανοί ύστερα από 40 χρόνια και κατέκτησαν με την «ειρηνική επανάσταση» του 1989 που έφερε την Πτώση του Τείχους του Βερολίνου και την κατάρρευση της κομμουνιστικής DDR.  Η σημερινή 2η Γερμανική Δημοκρατία είναι ανθεκτική αλλά όχι ανέφελη. «Μολονότι είμαι σε εορταστική διάθεση για την επετειακή μας χρονιά, το κλίμα παραμένει βαρύ» λέει στα «ΝΕΑ» η πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Βουλής Μπέρμπελ Μπας (SPD) για τις σύγχρονες προκλήσεις της δημοκρατίας. « Εχουμε έναν πόλεμο προ των πυλών της Ευρώπης, στην Ουκρανία, ο οποίος συνεχίζεται. Ταυτόχρονα, δεχόμαστε κυβερνο-επιθέσεις, γινόμαστε στόχος κατασκοπείας, βιώνουμε αυξανόμενο λαϊκισμό. Ειδικά σήμερα καλούμαστε ιδιαίτερα να υπερασπιστούμε τη δημοκρατία. Αυτό δεν μπορεί να γίνει μόνον από εμάς τους πολιτικούς. Χρειαζόμαστε για αυτό και τους πολίτες μας» λέει η Μπας.

Για ένα πράγμα είναι βέβαιη η πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Βουλής: «Η δημοκρατία δεν μπορεί να θεωρείται δεδομένη». Από τη διαπίστωση αυτήν απορρέει και η υποχρέωση για πολιτικούς και πολίτες: «Πρέπει να αγρυπνούμε για τη δημοκρατία μας» τονίζει η Μπας.

Ο μεγαλύτερος κίνδυνος

Ποιος είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος για τη δημοκρατία σήμερα; «Υπάρχουν εχθροί του Συντάγματος στη χώρα που θέλουν να πλήξουν την κοινοβουλευτική μας δημοκρατία. Αυτό καθιστά ακόμα πιο σημαντικό για τους πολίτες να προσέχουν ιδιαίτερα ποιον επιλέγουν για την εκπροσώπησή τους στα κοινοβούλια. Ολα τα κόμματα καλούνται να επανακτήσουν τη χαμένη εμπιστοσύνη των πολιτών και να αναζητήσουν τρόπους για έναν καλύτερο και εποικοδομητικό διάλογο με τους πολίτες». Η Ομοσπονδιακή Βουλή κινείται ήδη στην κατεύθυνση αυτήν έχοντας θεσπίσει ένα «Συμβούλιο Πολιτών» που σκοπό έχει να βελτιώσει την επικοινωνία του θεσμού του Κοινοβουλίου με τους πολίτες.  Ο ακροδεξιός εξτρεμισμός είναι η μεγαλύτερη σύγχρονη απειλή για τη δημοκρατία στην Ευρώπη, βεβαίως και στη Γερμανία. Εκφράζεται σε μεγάλο βαθμό μέσα από τις γραμμές του ακροδεξιού κόμματος Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD), το οποίο βρίσκεται στο μικροσκόπιο των Αρχών.

«Οι Αρχές ασφαλείας της χώρας παρακολουθούν προσεκτικά τα εξτρεμιστικά κόμματα. Μετά την πρόσφατη απόφαση του Ανώτατου Διοικητικού Δικαστηρίου στο Μίνστερ, η Υπηρεσία Προστασίας του Συντάγματος μπορεί πλέον να παρακολουθεί το AfD ως ύποπτο για αντισυνταγματική δράση. Για την απαγόρευση ενός κόμματος, πρέπει να υπάρχουν σαφή και αδιαμφισβήτητα τεκμήρια, ότι απεργάζεται την κατάλυση της δημοκρατίας. Η απαγόρευση ενός κόμματος δεν είναι απλή υπόθεση και σωστά ο πήχης των προϋποθέσεων είναι ψηλά» λέει η πρόεδρος της Μπούντεσταγκ.

Αυτή είναι και η δύναμη και η γοητεία του δημοκρατικού Συντάγματος: εγγυάται τα θεμελιώδη δικαιώματα ακόμα και για τους εχθρούς του.

Τελευταία Νέα