Ενα από τα πιο θερμά καλοκαίρια των τελευταίων ετών αναμένεται να ζήσουν φέτος η Ελλάδα και η Ευρώπη. Υστερα από 10 συνεχόμενους μήνες με μέσες θερμοκρασίες υψηλότερες από το κανονικό, οι ανησυχίες για ένα εξίσου ζεστό καλοκαίρι φαίνεται να επιβεβαιώνονται. Σύμφωνα με τις δυσοίωνες αναφορές του Ευρωπαϊκού Κέντρου Μεσοπρόθεσμων Μετεωρολογικών Προγνώσεων, ο υδράργυρος κατά τους μήνες Ιούνιο, Ιούλιο και Αύγουστο θα σκαρφαλώσει πάνω από τη μέση κλιματική τιμή της περιόδου 1993-2016, η οποία ήταν ήδη μια πολύ θερμή περίοδος. Τα προγνωστικά δεδομένα δείχνουν αύξηση κατά μέσο όρο ενός βαθμού Κελσίου, που χαρακτηρίζεται ως σημαντική άνοδος της θερμοκρασίας από τους επιστήμονες, ενώ τα ακραία σενάρια προβλέπουν αύξηση ακόμα και κατά 2,5 βαθμούς Κελσίου πάνω από την κλιματική τιμή, όμως προς το παρόν συγκεντρώνουν μικρές πιθανότητες επαλήθευσης.
Πάνω από τα κανονικά επίπεδα
Σχολιάζοντας τις τάσεις που διαφαίνονται στην παρούσα φάση, ο Κώστας Λαγουβάρδος, διευθυντής Ερευνών στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών και συντονιστής της μονάδας ΜΕΤΕΟ, εξηγεί ότι στην Ελλάδα η μέση θερμοκρασία τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο κυμαίνεται στους 33 βαθμούς Κελσίου. «Τα στοιχεία του Ευρωπαϊκού Κέντρου αποτελούν μια εκτίμηση της τάσης της θερμοκρασίας για ολόκληρο το τρίμηνο Ιούνιος – Ιούλιος – Αύγουστος και για το σύνολο της Ευρώπης. Ως εκ τούτου δεν πρόκειται για ακριβείς προγνώσεις αλλά για εκτιμήσεις με πιθανότητες απόκλισης· στο παρελθόν πάντως έχει φανεί ότι επιβεβαιώνονται σε μεγάλο βαθμό» εξηγεί.
«Φέτος είναι ανησυχητικό ότι όλα τα σενάρια του Ευρωπαϊκού Κέντρου Προγνώσεων συντείνουν στο ότι η θερμοκρασία θα κυμανθεί πάνω από τα κανονικά επίπεδα. Κανένα απολύτως σενάριο δεν δίνει αρνητική απόκλιση της τιμής, και αυτό συμβαίνει για πρώτη φορά στα χρονικά. Το αν αυτή η αύξηση της θερμοκρασίας θα εκφραστεί με επεισόδια καύσωνα ή αν οι τιμές θα είναι σε σταθερή βάση 1-2 βαθμούς Κελσίου πάνω από το κανονικό δεν είμαστε σε θέση να το γνωρίζουμε» λέει.
Τον προβληματισμό για τις υψηλές θερμοκρασίες που αναμένεται να εκδηλωθούν το φετινό καλοκαίρι εντείνει η ξηρασία που επικρατεί τους τελευταίους μήνες στη χώρα. «Η ξηρασία βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα» αναφέρει ο Κώστας Λαγουβάρδος. «Από τον Οκτώβριο του 2023 ως τον Απρίλιο του 2024 στις ανατολικές και νότιες περιοχές της χώρας – συμπεριλαμβανομένης της Αττικής και κυρίως στη Νότια Κρήτη – είχαμε 30%-45% λιγότερες βροχές σε σχέση με τον μέσο όρο της τελευταίας δεκαετίας» εξηγεί. «Εκτός από τις μειωμένες βροχοπτώσεις, στα τέλη Απριλίου είχαμε και πολύ χαμηλή χιονοκάλυψη, κάτι που επηρεάζει αρνητικά τον εμπλουτισμό του υδροφόρου ορίζοντα».
Ρεκόρ ζέστης και ακραία καιρικά φαινόμενα
Και όλα αυτά ενώ το καλοκαίρι του 2023 ήταν ένα καλοκαίρι με ρεκόρ και ακραία καιρικά γεγονότα. Κατά τη διάρκειά του η Ελλάδα έζησε τον μεγαλύτερο σε διάρκεια καύσωνα που έχει καταγραφεί στην ιστορία της, με 15 συνεχόμενες ημέρες ακραίων θερμοκρασιών τον Ιούλιο, τη μεγαλύτερη πυρκαγιά που έχει εκδηλωθεί σε ευρωπαϊκό έδαφος από το 2000 μέχρι σήμερα – στον Εβρο, με 938.000 καμένα στρέμματα –, η οποία συνδέεται με την κλιματική κρίση, ενώ βίωσε και τη μεγαλύτερη πλημμύρα που έχει συμβεί ποτέ στη χώρα. Ολους τους μήνες που ακολούθησαν από τον Ιούλιο του 2023 μέχρι και τον Απρίλιο του 2024, δηλαδή για 10 συνεχόμενους μήνες, η μέση θερμοκρασία στη χώρα μας ήταν σταθερά πάνω από το κανονικό, με τις μεγαλύτερες αποκλίσεις να σημειώνονται στις ανατολικές και νότιες περιοχές της Ελλάδας, όπου έφτασαν τους +2,5-3 βαθμούς Κελσίου.
Συνολικά, το 2023 είχε, σύμφωνα με το Climatebook, την υψηλότερη μέση ετήσια θερμοκρασία από το 1991 μέχρι σήμερα – φτάνοντας τους 15,2 βαθμούς Κελσίου έναντι 13,4 βαθμών το 1991 –, ήταν μια σχετικά ξηρή χρονιά, με την Κρήτη να δέχεται 30%-40% λιγότερες βροχές από το σύνηθες, και περιελάμβανε 34 καιρικά φαινόμενα με έντονες κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις.
