Ακρως αιχμηρός για τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και την επιλογή του να μετατρέψει τη Μονή της Χώρας σε τζαμί εμφανίστηκε χθες ο πρώην υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο από το Ζάππειο Μέγαρο και τη δεύτερη ημέρα του 4ου Διεθνούς Συνεδρίου Αρχόντων του Οικουμενικού Πατριαρχείου, κατά την οποία ήταν ο κεντρικός ομιλητής. Στο πλαίσιο συνεδρίας με θέμα «Τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, η Θρησκευτική Ελευθερία και η εμπλοκή τους σε ζητήματα γεωπολιτικής τάξης» ο Μάικ Πομπέο τόνισε ότι πρέπει να προστατευθεί η πίστη των ανθρώπων σε όλο τον κόσμο κάνοντας ειδική αναφορά στην πρόσφατη τουρκική πρόκληση.
«Η Μονή της Χώρας δεν είναι απλώς ένα κτίριο, είναι ένα μέρος ιστορικό, ένα μέρος ιερό» ανέφερε περιγράφοντας τον βυζαντινό ναό ως ένα μνημείο της UNESCO με αξία ασύλληπτη. «Αυτή είναι μια διχαστική κίνηση που θα προκαλέσει περαιτέρω θρησκευτική διαμάχη» σημείωσε ο ίδιος για την απόφαση του Ερντογάν, ενώ αργότερα απαντώντας σε ερωτήσεις σχετικά με τη μετατροπή βυζαντινών μνημείων όπως η Αγια-Σοφιά σε μουσουλμανικά τεμένη ο πρώην αμερικανός ΥΠΕΞ περιέγραψε την εν λόγω τακτική ως «πρόκληση».
«Είναι πρόκληση. Ο ίδιος ο πρόεδρος Ερντογάν είναι πρόκληση» σημείωσε ο Μάικ Πομπέο επισημαίνοντας ότι «ο τουρκικός λαός θα εκλέξει μια μέρα ηγεσία που θα μοιράζεται το όραμα για ανοχή στη θρησκευτική ελευθερία» ενώ ταυτόχρονα υπογράμμισε ότι τέτοιες κινήσεις γίνονται για να «σβήσει η ιστορία και οι αναμνήσεις».
Οπως ανέφερε ο ίδιος: «Δεν είναι νέα η προσπάθεια καταστροφής της θρησκευτικής ιστορίας. Το έχουμε δει να το κάνουν με το Ολοκαύτωμα, το έχουμε δει να το κάνει η Ρωσία στην Ουκρανία, το έχουμε δει και σε άλλα μέρη ιερά στη Μέση Ανατολή». Σχολιάζοντας το ίδιο θέμα, τόνισε πως οι ΗΠΑ πάντοτε υπενθυμίζουν στην Τουρκία τις ευθύνες που έχει ως μέλος του ΝΑΤΟ.
«Πάντα εργαζόμουν για να κάνω αυτή τη σχέση καλύτερη, χωρίς να σημειώνω κάθε φορά επιτυχία» παραδέχτηκε ο πρώην αμερικανός ΥΠΕΞ αναφορικά με τις επαφές που είχε με τον πρόεδρο Ερντογάν στο παρελθόν, όταν ήταν εν ενεργεία υπουργός.
Απαντώντας αργότερα σε ερωτήσεις δημοσιογράφων σε «συζήτηση στρογγυλής τραπέζης», ο Μάικ Πομπέο τόνισε όσον αφορά το ζήτημα της Μονής της Χώρας πως είναι «τραγικό» για τους ανθρώπους κάθε πίστης να παρακολουθούν μια κυβέρνηση να «καταρρίπτει» τέτοια σημαντικά μέρη και κάλεσε ηγέτες άλλων χωρών να παρέμβουν.
Αλλαγές με εκλογή Τραμπ
Σημείωσε επίσης πως σε περίπτωση νέας θητείας Τραμπ (στην οποία ο ίδιος ευχαρίστως, όπως είπε, θα υπηρετούσε ξανά) «θα υπάρξουν σημαντικές αλλαγές» στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ ενώ επεσήμανε ότι ο Πούτιν, τον οποίο αποκάλεσε «κακό άνθρωπο», δεν εισέβαλε στην Ουκρανία στη δική τους ρεπουμπλικανική «σκοπιά». Οσο για τη συζήτηση που έχει ανοίξει επί ευρωπαϊκού εδάφους γύρω από την αεράμυνα, ο ίδιος σχολίασε πως «κάθε Αμερικανός θα έπρεπε να τη στηρίζει».
Στις ερωτήσεις που του έθεσαν «ΤΑ ΝΕΑ» ο Μάικ Πομπέο αρχικά αρνήθηκε να σχολιάσει τη χρήση του ονόματος «Μακεδονία» από τη νέα πρόεδρο της Βόρειας Μακεδονίας λέγοντας πως οι απόψεις του είναι ευρέως γνωστές και πως θα αφήσει τη διακυβέρνηση Μπάιντεν να λύσει το θέμα. Αναφορικά με τις ελληνοαμερικανικές σχέσεις, αναγνώρισε πως ο σημερινός πρόεδρος «έχει κάνει καλή δουλειά» ενώ απαντώντας στο κατά πόσο ανησυχεί για πιθανή παρέμβαση Κίνας ή Ρωσίας στις επικείμενες εκλογές σε ΗΠΑ και ΕΕ ο ίδιος δήλωσε πως «μια τέτοια παρέμβαση πράγματι είναι σε εξέλιξη». Οπως χαρακτηριστικά ανέφερε «το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα βρίσκεται εντός των πυλών στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη. Εργάζονται για να υπονομεύσουν τους πυλώνες της δημοκρατίας μας. Ανησυχώ πολύ για το τι μπορεί να κάνουν το φθινόπωρο ή ακόμα και τις επόμενες ημέρες στις ευρωεκλογές. Πρέπει να είμαστε σε εγρήγορση».