Οι ταινίες της εβδομάδας: Νέος… Λάνθιμος και το τελευταίο «κεφάλαιο» Mad Max

Λίγες μόλις μέρες μετά την πρεμιέρα της στο 77^ο φεστιβάλ Καννών απ’ όπου έφυγε με το βραβείο ανδρικής ερμηνείας – Τζέσι Πλέμονς– η τελευταία ταινία του Ελληνα σκηνοθέτη Γιώργου Λάνθιμου δοκιμάζεται σε μεγάλο κύκλωμα θερινών αιθουσών μαζί με το τελευταίο «κεφάλαιο» Mad Max , την «Furiosa A Mad Max Saga» του Τζορτζ Μίλερ

Βαθμολογία

5: εξαιρετική

4: πολύ καλή

3: καλή

2: ενδιαφέρουσα

1: μέτρια

0: απαράδεκτη

***

«Ιστορίες καλοσύνης» (Kinds of kindness)

Παραγωγή: Αγγλία/ Ιρλανδία, 2024

Σκηνοθεσία: Γιώργος Λάνθιμος

Ηθοποιοί: Τζέσι Πλέμονς, Εμα Στόουν, Γουίλεμ Νταφόε, Μάργκαρετ Κουόλεϊ κ.α.

Ο τελευταίος κινηματογραφικός γρίφος του Γιώργου Λάνθιμου που σηματοδοτεί την επιστροφή του στο πλευρό του συγγραφέα/ σεναριογράφου Ευθύμη Φιλίππου, ανοίγει σε μεγάλο κύκλωμα θερινών αιθουσών, μια έξυπνη κίνηση της ελληνικής εταιρίας διανομής να εκμεταλλευτεί όσο το δυνατόν καλύτερα το momentum της βραβευμένης στις Κάννες ταινίας για την ερμηνεία του Τζέσι Πλέμονς.

Κάνοντας μια συρραφή τριών ταινιών μεσαίου μήκους, το ντουέτο Λάνθιμος / Φιλίππου (που έχει πλάσει τους κόσμους των διακεκριμένων σε φεστιβάλ και υποψηφιοτητες Οσκαρ ταινιών «Κυνόδοντας», «Αλπεις», «Αστακός» και «Ο θάνατος του ιερού ελαφιού»), διαχειρίζεται θεματικές όπως η εξουσία, η απώλεια και η θρησκεία. Κάθε μια από αυτές τις έννοιες βρίσκεται στην καρδιά του κάθε επεισοδίου που έχει τον δικό του τίτλο και τα δικά του ζενερίκ στο κάθε φινάλε.

Εξουσία: ένας αφοσιωμένος υπάλληλος (Τζέσι Πλέμονς) βλέπει την ζωή του να καταστρέφεται όταν αρνείται να υπακούσει στην εντολή του αφεντικού του (Γουίλεμ Νταφόε) να τρακάρει με το αυτοκίνητό του πάνω σε ένα άλλο ενώ και τα δύο κινούνται με ταχύτητα.

Απώλεια: ένας αστυνομικός (Πλέμονς) αρνείται να δεχτεί ότι η εξαφανισμένη γυναίκα του (Εμα Στόουν) είναι το πρόσωπο που τελικά επέστρεψε και οδηγείται στην παράνοια υποβάλλοντάς την σε μαρτύρια όπως το να κόψει τα δάχτυλά της και να του τα μαγειρέψει.

Θρησκεία: μια γυναίκα (Στόουν), μέλος θρησκευτικής αίρεσης στην οποία ηγείται ένας μυστηριώδης τύπος (Νταφόε), νιώθει «μολυσμένη» και σαν «μολυσμένους» αντιμετωπίζει τους γύρω της.

Με τον γνωστό «αφαιρετικό» τρόπο του και την γνωστή «ελευθερία έκφρασης» (που δικαιολογεί τα αδικαιολόγητα), οι δύο δημιουργοί κάνουν και πάλι αυτό που κάνουν πάντα: καταγράφουν ανθρώπινες αντιδράσεις απέναντι σε «περίεργα», ανορθόδοξα και παντελώς ανεξήγητα γεγονότα.

Παίρνουν ως δεδομένες τις εντελώς απίστευτες καταστάσεις στις οποίες βρίσκονται οι «ήρωες» αυτών των ιστοριών και απλώς παρακολουθούν τις ακραίες πράξεις τους εμπλουτίζοντας τις ιστορίες με παράξενες σκηνές. Κάποιες έχουν χιούμορ – η σπασμένη ρακέτα του Τζον Μακ Ενροου – κάποιες προκαλούν σοκ – ένα αυτοκίνητο πατάει εις διπλούν έναν άνθρωπο – και όλες σε αφήνουν σε αμηχανία, κάτι που προφανώς είναι και ο στόχος.

Όλα τα επεισόδια έχουν κρυμμένη μια έκπληξη που σε πιάνει «στον ύπνο», σε όλα θα βρούμε μια σκηνή εξομολογητικού μονολόγου από το κεντρικό πρόσωπο, σε όλα υπάρχει μια (τουλάχιστον) σκηνή ακραίας βίας που σου παγώνει το αίμα και τα πάντα μένουν «στον αέρα».

Το σύνολο είναι ψυχρό, τοξικό, νοσηρό και καθότι εντελώς ασυνήθιστο, όπως πάντα ενδιαφέρον.

Εκεί εξάλλου οφείλεται η επιτυχία των ταινιών του κ. Λάνθιμου.

Βαθμολογία: 2 ½

Προβάλλεται σε 130 αίθουσες της Ελλάδας

***

«Furiosa A Mad Max saga»

Παραγωγη: Αυστραλία/ ΗΠΑ, 2024

Σκηνοθεσία: Τζορτζ Μίλερ

Ηθοποιοί: Άνια Τέιλορ-Τζόι, Κρις Χέμσγουορθ

Εννέα χρόνια μετά την επιτυχημένη ανανέωση του μύθου «Mad Max» το 2015 με την ταινία «Mad Max: Ο δρόμος της οργής» από τον πρώτο διδάξαντα (και σκηνοθέτη όλων αυτών των ταινιών) Αυστραλό, ελληνικής καταγωγής Τζορτζ Μίλερ, να μια ακόμα επιστροφή στην δυστοπία αυτού του μελλοντολογικου κόσμου.

Με την «Furiosa A Mad Max saga» ο Μίλερ επεξεργάζεται τον χαρακτήρα της Φιουριόσα, του νέου προσώπου που στην προηγούμενη ταινία υποδύθηκε η Σαρλίζ Θερόν και τώρα, σε νεότερη ηλικία η Άνια Τέιλορ-Τζόι.

Ένα prequel λοιπόν, γεμάτο από αυτά ακριβώς όπως pου περιμένεις: εντυπωσιακές, θορυβώδεις σκηνές μαχών και καταδιώξεων οχημάτων στην έρημο (νταλίκες, μοτοσυκλέτες, «πειραγμένα» αυτοκίνητα), με στόχο την κατάκτηση της Γης της Επαγγελίας, ή όπως ακούμε του Μέρος της Αφθονίας * ο επίγειος παράδεισος όπου οι επιζήσαντες του ολέθρου στην κατεστραμμένη γη θα μπορέσουν και πάλι να ελπίζουν.

Αντίπαλοι στρατοί μάχονται ανελέητα για εξουσία ενώ το νερό, το φαγητό και η βενζίνη είναι τα απόλυτα αγαθά. Κάπου στην μέση θα βρούμε και μια συμμορία μηχανόβιων φρικιών που με ηγέτη τον αδίστακτο Ντεμέντιους (Κρις Χέμσγουορθ), επιθυμούν ένα κομμάτι από την πίτα, οπότε αιχμαλωτίζουν την Φιουριόσα.

Κάνοντας και πάλι αυτό που γνωρίζει καλά, ο Τζορτζ Μίλερ δημιούργησε εκ νέου έναν χαοτικό κόσμο παράνοιας, από τον οποίο δεν απουσιάζουν οι σημειολογικές αναφορές: από τους τζιχαντιστές μέχρι το Κολλοσαιο της Αρχαίας Ρώμης και τις αρματοδρομίες.

Ακούμε ότι η ανθρωπότητα έχει προχωρήσει μόνο χάρη στους πολέμους και ότι ο Πόλεμος των 40 Ημερών της Ερήμου, αυτός που διεξάγεται στην ιστορία της ταινίας, θα είναι επίσης άνευ όρων. Οσο για την Φιουριόσα αυτή είναι η σκοτεινότερη των Αγγέλων, ο Πέμπτος Καβαλάρης της Αποκαλύψεως.

Πομπώδεις λέξεις, πομπώδεις εκφράσεις, πομπώδες θέαμα και τελικά, τίποτα πραγματικά καινούργιο · αυτό που βλέπουμε είναι μια ξεκάθαρη επανάληψη των όσων γνωρίζουμε ήδη, γαρνιρισμένο με κάποιες ιδέες «επικαιρότητας» όπως η εικόνα του Ντεμέντιους που θυμίζει Άραβα τρομοκράτη.

Θαρρείς ότι αυξάνοντας την ένταση (και την ταχύτητα) των προηγούμενων ταινιών, ο Μίλερ πίστεψε ότι το ούτως ή άλλως επιβλητικό θεαμα που όλοι γνωρίζουμε, Θα γίνει ακόμα πιο επιβλητικό. Γίνεται ναι αλλά συγχρόνως είναι η περίτρανη απόδειξη ότι όπως όλα κάποια στιγμή τελειώνουν, έτσι και το Mad Max έχει ολοκληρώσει πλέον τον κύκλο του.

Βαθμολογία: 2

ΑΘΗΝΑ: ΣΙΝΕ ΠΑΛΛΗΝΗ – ΜΠΟΜΠΟΝΙΕΡΑ – ΟΛΑ ΤΑ VILLAGE – ΑΕΛΛΩ – ΗΛΕΚΤΡΑ – ΣΙΝΕ ΓΑΛΑΤΣΙ – ΝΑΝΑ – OPTIONS CINEMAS ΙΛΙΟΝ – ΒΑΡΚΙΖΑ – ΜΑΡΙΛΕΝΑ κ.α. ΘΕΣ/ΚΗ: VILLAGE COSMOS κ.α.

***

«Η κόρη του μπαμπά» (La fille de son père)

Παραγωγή: Γαλλία, 2023

Σκηνοθεσία: Eργουάν Λε Ντικ

Ηθοποιοί: Ναουέλ Πέρεζ Ντισκαριά, Σελέστ Μπρουνκέλ κ.α.

Ξεκαθαρίζω από την αρχή ότι η δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία του Εργουάν Λε Ντικ η οποία πέρσι είχε επιλεγεί από την Εβδομάδα Κριτικής του φεστιβάλ κινηματογράφου των Καννών για να πραγματοποιήσει εκεί την παγκόσμια πρεμιέρα της, είναι μια πολύ ευχάριστη έκπληξη.

Στην μια πλευρά ένας άντρας (Ναουέλ Πέρεζ Ντισκαριά), προπονητής ποδοσφαίρου τοπικής ομάδας, ο οποίος βρίσκεται διαρκώς «αλλού» μη μπορώντας να ξεπεράσει το τραύμα της εγκατάλειψης από την σύζυγό του. Στην άλλη, ένα πανέξυπνο κορίτσι (Σελέστ Μπρουνκέλ), η κόρη του, η οποία σε αντίθεση με αυτόν πατά γερά τα πόδια της στη γη, ονειρεύεται το μέλλον ζωγραφίζοντας και διατηρεί μια κάπως «μητρική» στάση απέναντι στον πατέρα της.

Μετά από μια αρχή αξιοπρόσεκτης οικονομίας στον χρόνο μέσω της οποίας γνωρίζουμε τα πρόσωπα (και μάλιστα με πλήρη απουσία διαλόγων) ο Λε Ντικ μπαίνει κατευθείαν στο ψητό: με σταθερό βλέμμα ανιχνεύει εξονυχιστικά αυτή την πολύ ιδιαίτερη σχέση ανάμεσα σε δύο πρόσωπα που έχουν το ίδιο αίμα αλλά τίποτ’ άλλο κοινό.

Ο σκηνοθέτης έχει ενδιαφέρουσες ιδέες στο τσεπάκι του και βρίσκει τον χώρο για να τις αναπτύξει χωρίς φλυαρίες. Βάση τους είναι υπερπροστατευτική που ο διαρκώς ανήσυχος πατέρας νιώθει προς την κόρη του. Να όμως που την ίδια ώρα, είναι ένας χαλαρός, κάπως αφελής τύπος, ο οποίος συμπεριφέρεται σαν παιδί αδυνατώντας π.χ. να καταλάβει πως είναι δυνατόν η κόρη του να κοιμάται στο ίδιο κρεβάτι με τον διανοούμενο φίλο της (Μοχαμέντ Λουριντί) χωρίς ποτέ να αγγίζει ο ένας τον άλλο.

Αν αυτή η ταινία πετυχαίνει κάπου, είναι στην αβίαστη ισορροπία ανάμεσα στην κωμωδία και το δράμα, κάτι που συμβαίνει χάρη στην υποστήριξη δύο ηθοποιών, του Ναουέλ Πέρεζ Ντισκαριά και της Σελέστ Μπρουνκέλ, που είναι έκτακτα συντονισμένοι μεταξύ τους. Η Μπρουνκέλ, την οποία μελλοντικά θα δούμε και σε άλλες ταινίες, ανήκει στα πιο ενδιαφέροντα νέα, ανερχόμενα πρόσωπα του γαλλικού κινηματογράφου. Αξίζει την προσοχή σας.

Βαθμολογία: 3

ΑΘΗΝΑ: ΚΑΡΜΕΝ – ΣΤΕΛΛΑ – ΒΑΡΚΙΖΑ – ΟΡΦΕΑΣ

***

«Η ελεγεία της Μόσχας» (Moskovskaya elegiya)

Παραγωγή: Ρωσία, 1990

Σκηνοθεσία: Αλεξάντρ Σοκούροφ

Ντοκιμαντέρ για τον Αντρέι Ταρκόφσκι

Στις περισσότερες περιπτώσεις η απόδοση της έννοιας ποίηση στον κινηματογράφο γίνεται με προχειρότητα και ευκολία γιατί είναι μετρημένοι στα δάχτυλα οι σκηνοθέτες του κινηματογράφου που με το έργο τους κατάφεραν να αρθρώσουν ποιητικό λόγο μέσω της κινηματογραφικής εικόνας. Ενας από αυτούς – αν όχι ο κορυφαίος όλων – είναι ο Ρώσος Αντρέι Ταρκόφσκι (1932- 1986), o δημιουργός του «Στάλκερ» και του «Σολάρις», των «Παιδικών χρόνων του Ιβάν» και του «Καθρέφτη».

Αυτόν τον σπουδαίο καλλιτέχνη τιμά το ντοκιμαντέρ του Αλεξάντρ Σοκούροφ που ανήκει στους καλύτερους «μαθητές» του Ταρκόφσκι. Με αφηγητή τον ίδιο, ο Σοκούροφ αδιαφορεί για τις βιογραφικές λεπτομέρειες και αναζητεί την ουσία στον άνθρωπο και το έργο του. Είναι περισσότερο ένας στοχασμός του για τον Ταρκόφσκι και αναφέρεται στα χρόνια της φυγής του από την Ρωσία (1982) και εκτός άλλων περιέχει σκηνές από τα γυρίσματα των δύο τελευταίων ταινιών του: «Νοσταλγία» στην Ιταλία και «Θυσία» στο νησί Γκότλαντ της Σουηδίας όπου ο Ταρκόφσκι πέθανε το 1986.

Αναζήτηση, ανάμνηση, όνειρο. Ο κινηματογράφος «ενός καλλιτέχνη του 19ου αιώνα που εξόκειλε στο σύγχρονο κινηματογράφο», όπως αποκαλεί τον Ταρκόφσκι ο κριτικός των «Cahiers du Cinema» Αντρέ ντε Μπεκ, δομείται με θεμέλια τις τρεις παραπάνω έννοιες. Κινήσεις προς το μέλλον, προς το παρελθόν και προς το εσωτερικό των ηρώων του, θαρρείς ότι η ηγεμονία των αισθήσεων δεν θα μπορούσε παρά να οδηγήσει σε μια και μόνον δομή, την δομή της περιπλάνησης, τοποθετώντας το μυστήριο της αναζήτησης στο κέντρο των ταινιών του σκηνοθέτη.

Το σημαντικότερο όμως χαρακτηριστικό του Ταρκόφσκι ήταν η φιλοδοξία του να κινηματογραφεί σαν μια πράξη ιερότητας και πίστης γιατί «αυτός που προδίδει έστω και μια φορά τις αρχές του, χάνει την αγνότητα της σχέσης του με την ζωή, η εξαπάτηση του εαυτού του είναι μια πράξη παραίτησης από τα πάντα, από την ταινία του, από την ζωή του» όπως ο ίδιος αναφέρει στην αυτοβιογραφία του, «Σμιλεύοντας τον χρόνο».

Βαθμολογία:

ΑΘΗΝΑ: ΑΤΕΝΕ – ΣΤΟΥΝΤΙΟ

***

«Γιάννης Σπανός: Πίσω από την μαρκίζα»

Παραγωγή: Ελλάδα, 2024

Σκηνοθεσία: Αρης Δορίζας

Ντοκιμαντέρ για τον Γιάννη Σπανό

Ακολουθώντας το παραδοσιακό μοτίβο των ταινιών τεκμηρίωσης (συνεντεύξεις), ο Αρης Δορίζας, δηλώνει τον θαυμασμό του για τον μουσικοσυνθέτη Γιάννη Σπανό και τον αφήνει να μιλήσει για όλα: την διαδρομή του στο Παρίσι της δεκαετίας του 1950 με συνεργασίες δίπλα σε τεράστιες προσωπικότητες (Σερζ Γκενσμπούρ, Ζιλιετ Γκρεκό, Μπριζίτ Μπαρντό κ.α.), την δημιουργία του Νέου Κύματος στα μέσα της δεκαετίας του 1960 αλλά και τους πειραματισμούς του με το λαϊκό τραγούδι που το εκτιμούσε σε όλες τις μορφές του.

«Δεν του πετάς νότα» λέει για τον Γιάννη Σπανό ο Σταμάτης Κόκοτας, ένας από τους πάρα πολλούς καλλιτέχνες που θα μιλήσουν για αυτόν τον ευγενικό κοσμοπολίτη του οποίου τραγούδια όπως τα «Μια Αγάπη Για το Καλοκαίρι», «Άσπρα Καράβια», «Σαν Με Κοιτάς», «Μια Φορά Θυμάμαι», «Άνθρωποι Μονάχοι», «Σπασμένο Καράβι» και «Κάτω Απ’ τη Μαρκίζα», «Ρίξε Στο Κορμί Μου Σπίρτο» έχουν αποκτήσει μια θέση στο DNA όλων των Ελλήνων.

Ο Σπανός δεν σνόμπαρε τίποτα και ήταν ανοιχτός σε όλα, κάτι που το ντοκιμαντέρ υπογραμμίζει συχνά είτε μέσω των λεγομένων του Σπανού, είτε άλλων ανάμεσα στους οποίους οι Διονύσης Σαββόπουλος, Κώστας Γεωργουσόπουλος, Μιχάλης Βιολάρης, Δήμητρα Γαλάνη, Γιώργος Νταλάρας, Αλκηστις Πρωτοψάλτη και Δημήτρης Παπαδημητρίου. Αμέτρητοι άνθρωποι διαφορετικών πλευρών του μουσικού χώρου μοιράζονται ενδιαφέρουσες σκέψεις και κυρίως τιμούν τον άνθρωπο που «έδινε χάρη στην ταλαιπωρία και ταλαιπωρούσε την χάρη όπως χαρακτηριστικά» λέει ο Κώστας Τζιαγκούλας για τον Σπανό.

Βαθμολογία: 3

ΑΘΗΝΑ: ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗ ΕΛΛΑΔΑΣ – ΔΑΝΑΟΣ – ΚΗΦΙΣΙΑ

***

Τα ταρώ του θανάτου (Tarot)

Παραγωγή: ΗΠΑ, 2024

Σκηνοθεσία: Σπένσερ Κοέν, Ανα Χόλμπεργκ

Ηθοποιοί: Χάριετ Σλέιτερ, Αντέιν Μπράντλεϊ κ.α.

Ο τρόμος αυτή την φορά προκαλείται από μια τράπουλα Ταρώ εξαιτίας της οποίας τα μέλη μιας εφηβικής παρέας αρχίζουν πεθαίνουν το ένα μετά το άλλο. Εχοντας αδιαφορήσει για τον άγραφο νόμο που λέει ποτέ μην χρησιμοποιήσεις την τράπουλα Ταρώ κάποιου άλλου, η παρέα την… χρησιμοποίησε για να βρει την αντιστοιχία ανάλογα με το …ζώδιο του καθενός (τι άλλο μπορείς να σκεφτείς;)

Η καταστροφή της είναι η μόνη λύση για να σταματήσουν οι θάνατοι και οι διαφορετικοί τρόποι θανάτου των μελών το σημείο στο οποίο οι σκηνοθέτες «πατούν» στοχεύοντας να αναπηδήσουμε στα καθισματα μας από τον τρόμο.

Για να τα καταφέρουν χρησιμοποιούν κάθε κλισέ που υπάρχει στο εγχειρίδιο (υποψίες των μελών για την ταυτότητα του δολοφόνου που ίσως είναι ένα από αυτά, μουσική στη διαπασών στις σκηνές «αγωνίας», αναπάντεχες εκπλήξεις κ.ο.κ.) Στα καθισματα μας αναπηδούμε όχι όμως από τον τρόμο αλλά από την απίστευτη σεναριακή ανοησία μιας ταινίας που αποδεικνύει ότι όσο περνά ο καιρός τόσο στερεύουν οι καλές ιδέες για ταινίες τρόμου.

Βαθμολογία: 1

ΑΘΗΝΑ:ΟΛΑ ΤΑ VILLAGE – ΝΑΝΑ – ΤΡΙΑ ΑΣΤΕΡΙΑ – OPTIONS ΓΛΥΦΑΔΑ κ.α. ΘΕΣ/ΚΗ: VILLAGE COSMOS – ODEON ΠΛΑΤΕΙΑ κ.α.

***

Προβάλλεται τέλος η μελλοντολογικού περιεχομένου ταινία του Τομά Καγιέ «Ζωϊκό βασίλειο» (Le règne animal, Γαλλία, 2023), στην οποία το μυστηριώδες φαινόμενο των ανεξήγητων μεταλλάξεων που μεταμορφώνουν σταδιακά τμήματα του πληθυσμού σε υβρίδια ανθρώπου-ζώου, θα έχει δυσάρεστες συνέπειες όταν μια συνοδεία που μεταφέρει υβρίδια σε μια νέα εγκατάσταση, συντρίβεται σε ένα δάσος. Πρωταγωνιστούν οι Ρομάν Ντουρί, Αντέλ Εξαρχόπουλος.

ΑΘΗΝΑ: ΔΕΞΑΜΕΝΗ – ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ ΧΑΛΑΝΔΡΙ – ΝΑΝΑ ΘΕΣ/ΚΗ: ΕΛΛΗΝΙΣ – CINEΜΑ ΟΝΕ