Η πανελλαδική μέτρηση πολιτικής επικαιρότητας, στάσεων και εκλογικής συμπεριφοράς της εταιρείας Prorata, που δημοσιοποιήθηκε χθες το απόγευμα, στην ουσία δεν μας είπε τρομερά πράγματα, παρότι παρουσιάστηκε από τα ηλεκτρονικά ΜΜΕ ως δημοσκόπηση ανατροπής. Η μέτρηση καταγράφει ένα ρευστό σκηνικό, με τη ΝΔ πρώτη μπροστά με ποσοστό κοντά στον στόχο που έχει θέσει ο Πρωθυπουργός και πιθανόν μεγαλύτερο.
Δείχνει επίσης μεγάλη σύγκρουση ανάμεσα σε ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ για τη δεύτερη θέση ενώ το μόνο σίγουρο, στο οποίο συμφωνούν όλες οι δημοσκοπήσεις, είναι ότι η αποχή θα είναι μεγάλη, συνέπεια της αδιαφορίας μεγάλου μέρους των ψηφοφόρων για τα ευρωπαϊκά ζητήματα και μιας ευρύτερης πεποίθησης ότι οι ευρωεκλογές δεν επηρεάζουν σοβαρά τη ζωή μας. Για το τελευταίο αυτό ευθύνονται και όλα τα κόμματα που αδιαφόρησαν για την αποστολή στις Βρυξέλλες προσώπων που ξέρουν σε βάθος τα προβλήματα της Ευρώπης και της χώρας στην Ευρώπη – αλλά αυτό είναι μια άλλη συζήτηση και ελπίζω να την κάνουμε σοβαρά μετά τις ευρωεκλογές, όταν θα ξέρουμε αν οι εκλογείς υπερψήφισαν την απολιτική επιλογή μιντιακών και άλλων άσχετων δημόσιων προσώπων ή αν κατάφεραν να εκλέξουν και κάποιους σοβαρούς.
Η δημοσκοπική καταγραφή σημαντικών απωλειών από τον ΣΥΡΙΖΑ δεν εκπλήσσει όσους είναι ρεαλιστές. Ο πρόεδρος Κασσελάκης είναι ο βασιλιάς της απολιτικής παρέμβασης – εκπροσωπώντας, ωστόσο, έναν πολιτικό χώρο ο οποίος δίνει μεγάλη σημασία στην ιδεολογία, όπως και αν τη μεταφράζει, είτε ως διεκδίκηση μείωσης των κοινωνικών ανισοτήτων είτε ως εμβάθυνση στη δικαιωματική ατζέντα. Οσοι στοιχειωδώς σοβαροί έχουν σχέση με την Αριστερά αηδιάζουν με την επίδειξη ενός ουρανοκατέβατου αρχηγού που απλώς εκθέτει την αφεντομουτσουνάρα του και δίνει το μέτρο των πραγμάτων όπως αυτός τα αντιλαμβάνεται ή δεν τα αντιλαμβάνεται. Και είναι δεδομένο ότι φεύγουν από τον ΣΥΡΙΖΑ. Σιωπηλά, άτακτα, αναζητούν άλλους αριστερούς σχηματισμούς να δώσουν την ψήφο τους. Δεν είναι τυχαίο ότι αίφνης το ΚΚΕ εμφανίζεται με ποσοστό 11,2%, η Νέα Αριστερά με 4,5% και η Πλεύση Ελευθερίας με 3,9% – η αποψίλωση του ΣΥΡΙΖΑ οδηγεί ψηφοφόρους σε εναλλακτικά σχήματα, έστω κι αν υπάρχουν αντιρρήσεις για μέρος των παρεμβάσεών τους ή των ιδεών τους και για κάποια από τα πρόσωπά τους. Κάτι μικρό κι αριστερό, η βασική επιλογή της Μεταπολίτευσης, επιστρέφει.
Ενδιαφέρον έχει και το ποσοστό που η μέτρηση δίνει στο ΠΑΣΟΚ. Ακόμα κι αν το κόμμα του Νίκου Ανδρουλάκη είναι δεύτερο, ένα 13% είναι μεν αρκετό να υποστείλει την έντονη αμφισβήτησή του, ωστόσο δεν είναι ποσοστό που δίνει αέρα στα πανιά του. Επί της ουσίας, δείχνει την καθήλωση του άλλοτε βασικού πόλου του μεταπολιτευτικού δικομματισμού σε κίνηση διαμαρτυρίας, χωρίς πειστικό λόγο και χωρίς συσπειρωτικό δυναμισμό.
Τελικά δηλαδή, αν επιβεβαιωθεί η καταγραφή της Prorata και των υπόλοιπων βασικών τάσεων των άλλων δημοσκοπήσεων που έχουν ως σήμερα δημοσιευτεί, δεν αλλάζει ιδιαίτερα το πολιτικό τοπίο. Φαίνεται ότι παρά επιμέρους δυσαρέσκειες, οι πολίτες θα συνεχίζουν να εμπιστεύονται τη ΝΔ του Μητσοτάκη ως βασική και μόνιμη επιλογή για σταθερότητα και μεταρρυθμιστική προοπτική, και πέραν αυτού το χάος.
Φυσικά, η επόμενη μέρα, αν έχει αυτά τα χαρακτηριστικά, θα έχει μεγάλη πλάκα, αφού θα σημάνει ευθεία αμφισβήτηση του Κασσελάκη (με ό,τι φαντάζεστε πως θα ακολουθήσει) και ένα μόνιμο σύρσιμο του ΠΑΣΟΚ που αδυνατεί να παρέμβει. Το στοίχημα ενός ευρωπαϊστικού αντιπολιτευτικού πόλου είναι ακόμα ανοιχτό.
Η Ευρώπη στο κέντρο μιας διαδρομής
Το προχθεσινό βράδυ, στη Νομική Σχολή του ΑΠΘ, έγινε μια μικρή συγκινητική τελετή προς τιμήν ενός αφυπηρετήσαντος καθηγητή με μεγάλο έργο: ο κοσμήτορας, Παναγιώτης Γκλαβίνης, εκπροσωπώντας τη σχολή και το μεταπτυχιακό πρόγραμμα διεθνών και ευρωπαϊκών σπουδών, επέδωσε τιμητικό τόμο στον Πέτρο Στάγκο, καθηγητή παλαιότερα του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ενωσης και του διεθνούς οικονομικού δικαίου και, τα τελευταία περίπου 25 χρόνια, καθηγητής της προστασίας των δικαιωμάτων του ανθρώπου στην ευρωπαϊκή έννομη τάξη (κάποιες φορές αρθρογράφο και στα «ΝΕΑ»).
Ο τιμητικός τόμος εκδόθηκε υπό τον λογότυπο της επιθεώρησης «Δίκαιο και Πολιτική», με γενικό τίτλο «Για μια Ευρώπη της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου και των θεμελιωδών δικαιωμάτων» (εκδ. Ευρασία) και συνοδεύτηκε από μια ζωηρή ημερίδα με αντικείμενο, ασφαλώς, το παρόν και το μέλλον της ΕΕ, με το βλέμμα στραμμένο στις επερχόμενες ευρωεκλογές.
Μίλησαν ο Γεώργιος Σταυρόπουλος, επίτιμος πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας και πρώην υπουργός στην κυβέρνηση Παπαδήμου, οι συνάδελφοι του τιμώμενου στο ΑΠΘ Ιωσήφ Κτενίδης και Δημοσθένης Λέντζης και ο γράφων. Ηταν ένας ζωηρός διάλογος με θετικό πρόσημο ότι τον παρακολούθησαν πολλοί φοιτητές – και προπτυχιακοί και μεταπτυχιακοί. Προσωπικά, δεν μπορούσα να φανταστώ πόση αγάπη και πόσος σεβασμός μπορούν να εκλύονται σε μια τέτοια τελετή, στο πλαίσιο μιας ημερίδας με τόσο εξειδικευμένο επιστημονικό λόγο.