Στη Δύση, από εμπειρογνώμονες μέχρι και αξιωματούχους θεωρούν ότι εάν χτυπηθεί η Ρωσία στα εδάφη της θα επηρεαστεί θετικά το ουκρανικό μέτωπο υπέρ του Κιέβου, το οποίο γνωρίζει την μία ήττα μετά την άλλη.
Πράγματι, ο ουκρανικός στρατός φαίνεται ήδη να προετοιμάζεται να εξαπολύσει κάποια αρχικά πλήγματα, «για να δοκιμάσει τη ρωσική απάντηση», δήλωσε ο Ράφαελ Λος, ειδικός όπλων στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων, μια αμερικανική δεξαμενή σκέψης.
Η Ουκρανία και οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ ήταν απρόθυμοι να επωμιστούν τον κίνδυνο αλλαγής τακτικής χωρίς την έγκριση των ΗΠΑ, είπε ο Λος. «Οι ΗΠΑ τελικά θα έφεραν μεγάλο βάρος [δυτικής] απάντησης εάν υπήρχε μια σημαντική κλιμάκωση από τη Ρωσία, για παράδειγμα, εναντίον εδάφους του ΝΑΤΟ».
Οι New York Times ταξινόμησαν τις εκείνες τις χώρες που είναι έτοιμες να ρισκάρουν έναν πόλεμο με τη Ρωσία, χτυπώντας έμμεσα ρωσικά εδάφη, και αυτές που βαδίζουν πιο συνετά, απαγορεύοντας στην Ουκρανία να κάνει του κεφαλιού της.
Σημειώνεται ότι κάθε χώρα που δίνει όπλα στην Ουκρανία έχει το δικαίωμα να επιβάλει τον τρόπο χρήσης τους.
Το στρατόπεδο των συνετών
Μερικά κράτη είναι πιο προσεκτικά από άλλα. Η Γερμανία και η Σουηδία, για παράδειγμα, θέσπισαν την έγκρισή τους αποκλειστικά «μέσα στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου», όπως το είπε την Τρίτη 28 Μαΐου ο καγκελάριος της Γερμανίας Όλαφ Σολτς.
Διευκρίνισε μια απαίτηση που έχουν διατηρήσει και άλλες χώρες τα τελευταία δύο χρόνια εξοπλισμού της Ουκρανίας, ακόμη κι αν δεν εκφράστηκε τόσο έντονα.
Αρκετές χώρες -το Βέλγιο, η Ιταλία και, μέχρι τώρα, οι ΗΠΑ- δήλωσαν ότι δεν ήταν έτοιμες να αφήσουν την Ουκρανία να χρησιμοποιήσει τα όπλα της για να χτυπήσει στόχους εντός της Ρωσίας, επικαλούμενη τους κινδύνους, που μπορεί να είναι δύσκολο να προβλεφθούν. Για παράδειγμα, οι πρόσφατες επιθέσεις της Ουκρανίας με τα δικά της drones στα πυρηνικά συστήματα ραντάρ έγκαιρης προειδοποίησης της Ρωσίας, ένα δυνητικά αποσταθεροποιητικό βήμα, έχουν εγείρει βαθιές ανησυχίες στην Ουάσιγκτον.
Τη Δευτέρα, 27 Μαΐου, η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζιόρτζια Μελόνι είπε ότι οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ «πρέπει να είναι πολύ συνετοί» προτού χρησιμοποιηθούν δυτικά όπλα στο ρωσικό έδαφος.
Την Τρίτη 28 Μαΐου, ο πρωθυπουργός του Βελγίου Αλεξάντερ Ντε Κρο ανακοίνωσε τη δωρεά 30 μαχητικών αεροσκαφών F-16 στην Ουκρανία, αλλά μόνο «για χρήση από τις αμυντικές δυνάμεις της Ουκρανίας στο έδαφος της Ουκρανίας».
Αυτοί που υποστηρίζουν χτυπήματα στο ρωσικό έδαφος
Έτσι, μέχρι στιγμής η Βρετανία, ο Καναδάς, η Τσεχία, η Εσθονία, η Φινλανδία, η Γαλλία, η Γερμανία, η Λετονία, η Λιθουανία, η Ολλανδία, η Σουηδία και η Πολωνία έχουν δηλώσει την υποστήριξή τους στην Ουκρανία να χτυπήσει στόχους εντός ρωσικού εδάφους.
Η Βρετανία ήταν από τις πρώτες που υποστήριξαν για χαλάρωση των περιορισμών. «Η Ουκρανία έχει αυτό το δικαίωμα», δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών Ντέιβιντ Κάμερον κατά τη διάρκεια επίσκεψης στο Κίεβο στις 3 Μαΐου. «Ακριβώς όπως η Ρωσία χτυπά μέσα στην Ουκρανία, μπορείτε να καταλάβετε γιατί η Ουκρανία αισθάνεται την ανάγκη να βεβαιωθεί ότι αμύνεται».
Το κίνημα αναπτύχθηκε όταν η σθεναρή υποστήριξη του προέδρου της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν βοήθησε να πείσει μια πιο απρόθυμη Γερμανία να επανεξετάσει τη θέση της αυτή την εβδομάδα. «Είναι σαν να τους λέγαμε: «Σας δίνουμε όπλα, αλλά δεν μπορείτε να τα χρησιμοποιήσετε για να υπερασπιστείτε τον εαυτό σας», είπε ο Γάλλος πρόεδρος Εμανυοέλ Μακρόν στο Βερολίνο αυτή την εβδομάδα.
Οι ΗΠΑ «λυγίζουν»
Την ίδια μέρα, στις ΗΠΑ, εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου υποστήριξε ότι η κυβέρνηση Μπάιντεν δεν θα «ενθάρρυνε ούτε θα επέτρεπε» τη χρήση αμερικανικών όπλων σε ρωσικό έδαφος.
Ωστόσο, οι πιέσεις από τους συμμάχους έκαναν τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν να αναδιπλωθεί κάπως λέγοντας πως οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να «προσαρμόσουν» τη στάση τους με βάση τις συνθήκες του πεδίου μάχης.
Πράγματι η κυβέρνηση Μπάιντεν, όταν είδε ότι η ουκρανική υπόθεση βρίσκεται όλο και πιο κοντά στην ήττα, άρχισε να ξεχνάει τις κόκκινες γραμμές της. Αυτό συνέβη με τα πυραυλικά συστήματα ATACM, τα άρματα μάχης Abrams και τα μαχητικά αεροσκάφη F-16, μεταξύ άλλων όπλων.
Υπήρχαν μάλιστα και περιπτώσεις που οι ΗΠΑ επέτρεψαν στα ουκρανικά στρατεύματα να χρησιμοποιήσουν τους Patriot για να καταρρίψουν ρωσικά μαχητικά αεροσκάφη εντός του ρωσικού εναέριου χώρου, όπως παραδέχτηκε Αμερικανός αξιωματούχος.
Ο πιθανός αντίκτυπος
Έχοντας λοιπόν οι Ουκρανοί πάρει το πράσινο φως, θα μπορούν να χτυπήσουν στη Ρωσία με πυραύλους Storm Shadow του Ηνωμένου Βασιλείου και τους SCALP της Γαλλίας. Οι πύραυλοι έχουν βεληνεκές περίπου 150 μιλίων και εκτοξεύονται από τον γηρασμένο στόλο των μαχητικών αεροσκαφών σοβιετικής σχεδίασης της Ουκρανίας.
Αρκετές χώρες -η Βρετανία, η Γερμανία, η Νορβηγία και οι ΗΠΑ- έχουν δώσει στην Ουκρανία εκτοξευτές πυραύλων που μπορούν να εκτοξεύσουν πυραύλους μεγαλύτερου βεληνεκούς. Αυτά τα συστήματα είναι γνωστά ως εκτοξευτές HIMARS και MLRS, και μπορούν επίσης να πυροβολήσουν τους πυραύλους ATACMS των Ηνωμένων Πολιτειών, που έχουν βεληνεκές έως και 190 μίλια.
«Αν δώσει το πράσινο φως στη χρήση του ATACMS, αυτό θα μπορούσε να υποβαθμίσει την ικανότητα της Ρωσίας να χρησιμοποιεί το έδαφός της ως καταφύγιο για χερσαίες επιχειρήσεις», είπε ο Λος. Βέβαια οι Ουκρανοί μάλλον με το κυάλι θα βλέπουν τώρα τους φοβερούς γερμανικού πυραύλους Taurus, με βεληνεκές 310 μιλίων, καθώς το Βερολίνο φοβάται μην χρησιμοποιηθούν εναντίον στόχων βαθιά σε ρωσικό έδαφος.
Επιπλέον, η Βρετανία, ο Καναδάς και οι ΗΠΑ έχουν προμηθεύσει στην Ουκρανία πυραύλους μεσαίου βεληνεκούς ή βόμβες που μπορούν να φτάσουν στη Ρωσία από 50 έως 90 μίλια μακριά. Αλλά οι νέες άδειες μπορεί να έχουν τον μεγαλύτερο αντίκτυπό τους στον πόλεμο για την αεροπορική υπεροχή των Ουκρανών, ειδικά εάν οι Δυτικοί επιτρέψουν στα μαχητικά και στα drones που δίνουν στο Κίεβο να χτυπήσουν τον ρωσικό εναέριο χώρο.
Δεν είναι σαφές εάν η Δανία ή η Ολλανδία θα επέτρεπαν στα F-16 που στέλνουν στην Ουκρανία να πετάξουν πάνω από το ρωσικό έδαφος, όπου θα μπορούσαν να καταρριφθούν. Ο Ολλανδός υπουργός Άμυνας, Κάισα Ολογκρίαν, φάνηκε να μην θέτει συγκεκριμένα όρια στα όπλα που δίνονται από την Ολλανδία. «Οι ουκρανικές επιθέσεις σε ρωσικό έδαφος είναι κάτι που δεν έχω αποκλείσει ποτέ», είπε.
Τουλάχιστον τέσσερις άλλες χώρες -Πολωνία, Σλοβακία, Σλοβενία και Βόρεια Μακεδονία- έχουν παράσχει μαχητικά αεροσκάφη της σοβιετικής εποχής. Η Βρετανία και η Τουρκία έχουν στείλει drones επίθεσης μεγάλης εμβέλειας που θα μπορούσαν επίσης να πετάξουν απευθείας στη Ρωσία.
Βέβαια, ο Λος επεσήμανε στους New York Times ότι χρειάζεται αρκετός χρόνος μέχρι να μάθουν οι Ουκρανοί πιλότοι να χρησιμοποιούν επιδέξια τα F-16 που ακόμα αργούν, μέχρι να μπορούν να πλήξουν στόχους εντός της Ρωσίας. «Δεν είμαστε ακόμα εκεί, αλλά υπάρχει κάποια πιθανότητα ο μελλοντικός στόλος των F-16 της Ουκρανίας να πλήξει σε ρωσικό έδαφος» είπε.
Το ερώτημα όμως που δημιουργούν όλα τα παραπάνω είναι, πως είναι δυνατόν να πιστεύουν ότι μπορεί η Ουκρανία να κερδίσει υπό αυτές τις συνθήκες;