Αναζήτηση
Στα μέσα Απριλίου του 1941, ένας 22χρονος νεαρός από το Περθ της Αυστραλίας αποβιβαζόταν στο βομβαρδισμένο λιμάνι του Πειραιά.
Ηταν ο Arthur Leggett, μεταλλεργάτης που το 1939, λίγους μήνες μετά την εμπλοκή της Αυστραλίας στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, είχε καταταγεί στον στρατό για να υπηρετήσει την πατρίδα του. Φτάνοντας στον Πειραιά είχε ήδη πολεμήσει κατά του ιταλικού στρατού στη Λιβύη, στις μάχες της Μπάρντια και του Τομπρούκ· δεν φανταζόταν ότι η ημέρα που αντίκριζε για πρώτη φορά την Ελλάδα θα σημάδευε ανεξίτηλα την υπόλοιπη ζωή του.
Ο Arthur Leggett, 105 ετών σήμερα, είναι ο τελευταίος επιζών αιχμάλωτος της Μάχης της Κρήτης.
Συνελήφθη, κατά τη διάρκειά της, από γερμανούς αλεξιπτωτιστές και φυλακίστηκε για 4 χρόνια – αρχικά στη Θεσσαλονίκη και στη συνέχεια σε στρατόπεδα συγκέντρωσης της Γερμανίας.
Είναι ένας από εκείνους που συνέβαλαν, ώστε η Μάχη της Κρήτης να μην ξεχαστεί ποτέ από τους Αυστραλούς: Πριν από λίγες ημέρες, στην 83η επέτειο από τη μεγάλη επιχείρηση των Γερμανών για την κατάληψη του νησιού, έλαβαν χώρα τα αποκαλυπτήρια του πρώτου Μνημείου για τη Μάχη της Κρήτης στην Αυστραλία, παρουσία υψηλών προσωπικοτήτων της χώρας. Ο βετεράνος Arthur Leggett, που έχει αφιερώσει τη ζωή του στη διάσωση της ιστορικής μνήμης, ήταν εκεί.
Προσπάθειες πολλών ετών.
Το μνημείο αναγέρθηκε στο Kings Park του Περθ ύστερα από προσπάθειες πολλών ετών και κατασκευάστηκε με χρήματα από χορηγίες, ύψους εκατοντάδων χιλιάδων δολαρίων. Στα αποκαλυπτήρια παραβρέθηκαν ο πρωθυπουργός της Δυτικής Αυστραλίας, Roger Cook, ο κυβερνήτης της Δυτικής Αυστραλίας, ο ομοσπονδιακός υπουργός Βετεράνων, Matt Keogh, εκπροσωπώντας τον πρωθυπουργό της Αυστραλίας, ο πρέσβης της Ελλάδος στην Αυστραλία, Σταύρος Βενιζέλος, εκπρόσωποι των αυστραλιανών Ενόπλων Δυνάμεων, μέλη κρητικών συλλόγων, μέλη της ελληνικής παροικίας, οικογένειες βετεράνων της Μάχης και εκπρόσωποι του κλήρου.
«Πολλοί έχουν αναρωτηθεί, ανάμεσά τους και ο βρετανός ιστορικός Alan Clark: Πόσο διαφορετικός θα ήταν ο ρους της ιστορίας, εάν, ένα χρόνο πριν, οι κάτοικοι της Δύσης είχαν δείξει το ίδιο θάρρος με τους Κρητικούς κατά την εισβολή των Γερμανών στα εδάφη τους;», ανέφερε για τη Μάχη της Κρήτης ο Αρχιεπίσκοπος Αυστραλίας, Μακάριος, ο οποίος έχει ανακηρυχθεί πάτρωνας-κηδεμόνας του Μνημείου μαζί με τον Richard Sandover, ανιψιό του Raymond Sandover, ταξίαρχου του 2ου/11ου Τάγματος Πεζικού της αυστραλιανής Αυτοκρατορικής Δύναμης, που πολέμησε στην Ελλάδα. Στο Τάγμα αυτό συμμετείχε και ο Arthur Leggett.
Η εμπειρία του στην Ελλάδα.
Το πρώτο στεφάνι στο μνημείο το κατέθεσε δικαιωματικά ο ίδιος. Η εμπειρία του στην Ελλάδα ήταν συγκλονιστική. Σύμφωνα με τις διηγήσεις του, έπειτα από μια σύντομη παραμονή σε ένα συμμαχικό στρατόπεδο στη Δάφνη, ο Leggett μεταφέρθηκε στην Καλαμπάκα και στη συνέχεια συμμετείχε στην υπεράσπιση του Μπράλου. Μία από τις πιο δυνατές αναμνήσεις του ήταν όταν κατά την υπεράσπιση της ελληνικής ενδοχώρας, έγιναν στόχος μιας σφοδρής αεροπορικής επίθεσης από τους Γερμανούς που διήρκεσε σχεδόν μία ολόκληρη μέρα. Οπως έχει πει «μας βομβάρδιζαν, μας έριχναν σε ολόκληρη την Ελλάδα», ενώ με ζοφερά χρώματα έχει περιγράψει και την υποχώρηση των αυστραλών στρατιωτών μέσω της Λάρισας: «Βλέπαμε την τεράστια καταστροφή που προκλήθηκε από τους φρικτούς βομβαρδισμούς των Γερμανών στα χωριά και την πόλη της Ελλάδας».
Στα χέρια των Γερμανών.
«Εφτασα στην Κρήτη εξαντλημένος», έχει αφηγηθεί, «ύστερα από ένα τρομερό ταξίδι, με το πλοίο να δέχεται γερμανική επίθεση από αέρος τα ξημερώματα και για οκτώ ώρες». Στο νησί ο πόλεμος μαινόταν με αγριότητα. Επειτα από τη συμμετοχή του σε μια επιτυχημένη δεκαήμερη επιχείρηση για την υπεράσπιση του αεροδρομίου του Ρεθύμνου, ύστερα από μάχες, πείνα, κακουχίες, απώλειες συντρόφων του και πολλές περιπέτειες, βρέθηκε αιχμάλωτος στα χέρια των Γερμανών.
Στο στρατόπεδο συγκέντρωσης της Θεσσαλονίκης, «ένα βρώμικο, ανθυγιεινό και επικίνδυνο μέρος», οι στρατώνες ήταν «γεμάτοι παράσιτα, χωρίς παράθυρα, πόρτες ή κουκέτες, με το κρύο τσιμεντένιο πάτωμα αντί κρεβατιού, με ελάχιστη τροφή και ολοήμερες πορείες στην ύπαιθρο». Μετά τη Θεσσαλονίκη και τα στρατόπεδα συγκέντρωσης στη Γερμανία, μετά την καταναγκαστική εργασία σε πολωνικά ανθρακωρυχεία και τις τελικές πορείες θανάτου των Ναζί, ο Arthur Leggett απελευθερώθηκε το 1945 και επέστρεψε στο Περθ.
Γνωρίζοντας ότι δεν του απομένει πολύς χρόνος, πέρυσι θέλησε να στείλει το μήνυμά του: «Με το να είμαι σήμερα εδώ δεν εκπροσωπώ μόνο τον εαυτό μου, εκπροσωπώ και όλους αυτούς που δεν επέστρεψαν ποτέ στο σπίτι τους», είχε πει την Ημέρα Μνήμης για τους Αυστραλούς και τους Νεοζηλανδούς που υπηρέτησαν την πατρίδα και σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια μαχών. «Ο πόλεμος είναι ένα χαζό πράγμα…».
