Ιστορία θέλει να γράψει η Ζοχρέχ Ελαχιάν, η πρώην βουλευτής του Ιράν, η οποία θέλει να γίνει η πρώτη γυναίκα, η οποία θα είναι υποψήφια για τις προεδρικές εκλογές εφόσον η υποψηφιότητά της εγκριθεί από το Συμβούλιο των Φρουρών, το οποίο ελέγχει όλους τους πιθανούς υποψηφίους.

Το ιρανικό πρακτορείο ειδήσεων MEHR ανέφερε το Σάββατο ότι η Ελαχιάν έγραψε ήδη ιστορία, καθώς έγινε η πρώτη γυναίκα που έχει δικαίωμα να εγγραφεί στις επικείμενες πρόωρες προεδρικές εκλογές στο Ιράν που είναι προγραμματισμένες για τις 28 Ιουνίου και ήδη οι υποψήφιοι έχουν ξεπεράσει τους 40.

Η εξέλιξη αυτή έρχεται στον απόηχο του τραγικού δυστυχήματος με το ελικόπτερο που στοίχισε τη ζωή στον πρόεδρο της χώρας, Εμπραχίμ Ρσϊσί.

Υποστηρικτής του Χαμενεΐ και σκληροπυρηνική

Η Ζοχρέ Ελαχιάν είναι 57 ετών, γιατρός και πρώην μέλος της Επιτροπής Εθνικής Ασφάλειας και Εξωτερικής Πολιτικής του κοινοβουλίου, όπου έχει εκλεγεί δύο φορές με το ψηφοδέλτιο των σκληροπυρηνικών.

Είναι υπέρμαχος της χιτζάμπ, ένθερμη υποστηρικτής του ανώτατου ηγέτη του Ιράν, Αλί Χαμενεΐ, ενώ έχει πιέσει για εκτελέσεις διαδηλωτών. Μάλιστα της επιβλήθηκαν κυρώσεις από τον Καναδά τον Μάρτιο επειδή υποστήριξε τη θανατική ποινή για διαδηλωτές που συμμετείχαν στο κίνημα «Γυναίκα, Ζωή, Ελευθερία».

Συγκεκριμένα η Μέλανι Τζόλι, υπουργός Εξωτερικών του Καναδά, ανακοίνωσε τις κυρώσεις σε βάρος της κατά την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας. Πάνω από 550 διαδηλωτές σκοτώθηκαν από την κρατική ασφάλεια μετά την εξέγερση του 2022 στον απόηχο της δολοφονίας της Μάχσα Αμίνι από την αστυνομία ηθικής του Ιράν.

Στην ομιλία της μετά την εγγραφή της ως υποψήφια είχε ως κεντρικό σύνθημα: «Υγιής κυβέρνηση, υγιής οικονομία, υγιής κοινωνία» και δεσμεύτηκε να καταπολεμήσει τη διαφθορά.

Η υποψηφιότητά της έρχεται μετά από μήνες σκληρών πολιτικών και ενεργειών της κυβέρνησης κατά των γυναικών που αψηφούν την υποχρεωτικότητα της χιτζάμπ.

Πώς μπορεί να είναι υποψήφια

Σύμφωνα με τον νόμο του Ιράν, οι γυναίκες δεν μπορούν να θέσουν υποψηφιότητα για τη θέση του προέδρου στην Ισλαμική Δημοκρατία, ωστόσο, η υποψηφιότητά της εξαρτάται από την ερμηνεία του αραβικού όρου για τους «άνδρες».

Ειδικότερα όπως αναφέρει η Telegraph, η δυνατότητα της Ζοχρέχ Ελαχιάν να είναι υποψήφια εξαρτάται από την ερμηνεία ενός αμφιλεγόμενου άρθρου του Συντάγματος από το Συμβούλιο των Φρουρών.

Το Συμβούλιο των Φρουρών, το μοναδικό όργανο που είναι εξουσιοδοτημένο από το Σύνταγμα να το ερμηνεύει, έχει ιστορικά αποκλείσει τις γυναίκες υποψήφιες. Ο αποκλεισμός αυτός βασίζεται στο άρθρο 115, το οποίο ορίζει ότι οι υποψήφιοι πρέπει να προέρχονται από πολιτικούς ή θρησκευτικούς «ριτζάλ», ένα αρσενικό αραβικό ουσιαστικό που σημαίνει «άνδρας». Ωστόσο, ορισμένοι συνταγματολόγοι και πολιτικοί ερμηνεύουν το «ριτζάλ» ως «άνθρωπος» ή «προσωπικότητα» ανεξαρτήτως φύλου και όχι αποκλειστικά «άνδρας».

Η Αζάμ Ταλεγκανί, μία βετεράνος μεταρρυθμιστής πολιτικός και δημοσιογράφος, δήλωσε συμμετοχή σε όλες τις προεδρικές εκλογές από το 1997 έως τον θάνατό της το 2019 και σε όλες απορρίφθηκε κάθε φορά από το Συμβούλιο των Φρουρών.

Το 2009, ο Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ, ο οποίος επίσης είναι υποψήφιος ως διάδοχος του Ραϊσί πρότεινε την Ελαχιάν ως υπουργό Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Ωστόσο, η ίδια αρνήθηκε τον διορισμό, επικαλούμενη την αντίθεση των ανώτερων σιιτών κληρικών στο να υπηρετούν γυναίκες ως υπουργοί.

Μια άλλη γυναίκα υποψήφια του Αχμαντινετζάντ, η σκληροπυρηνική  Μαρζιέχ Βαχίντ Νταστγιερντί, γιατρός και πρώην βουλευτής, εγκρίθηκε από το κοινοβούλιο ως υπουργός Υγείας, καθιστώντας την ως την πρώτη και μοναδική γυναίκα υπουργό στην ιστορία της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν.

«Θεωρείται η επιτομή του μισογυνισμού του καθεστώτος»

Η Ελαχιάν, η οποία φωτογραφήθηκε με ένα τουφέκι ελεύθερου σκοπευτή πέρυσι, ενώ συμμετείχε σε αντιπροσωπεία βουλευτών σε έκθεση όπλων, θεωρείται από ορισμένες γυναίκες στο Ιράν ως η επιτομή του μισογυνισμού του καθεστώτος, όπου η σεξουαλική βία έχει γίνει συστηματικό μέσο τιμωρίας των γυναικών και εκατοντάδες συνεχίζουν να συλλαμβάνονται για τη βίαιη καταστολή της εξέγερσης της χιτζάμπ.

Ο Ντοουλάτ Νοουρουζί, εκπρόσωπος στο Ηνωμένο Βασίλειο του Εθνικού Συμβουλίου Αντίστασης του Ιράν και της ομάδας της αντιπολίτευσης, δήλωσε: «Πρόκειται απλώς για ένα γελοίο θέαμα ενός καθεστώτος που πνίγεται σε ένα τέλμα κρίσεων. Κανείς δεν θα εξαπατηθεί από αυτά τα παράλογα τεχνάσματα. Το καθεστώς στην Τεχεράνη καταπιέζει και επιτίθεται καθημερινά στις γυναίκες στους δρόμους με το πρόσχημα της επιβολής του χιτζάμπ. Σε αυτό το καθεστώς, οι εκλογές δεν έχουν νόημα, είναι μια επιλογή».

Ακόμα είπε ότι το αυστηρό ισλαμικό σύνταγμα δεν επιτρέπει σε μια γυναίκα να ενταχθεί στις τάξεις. «Το καθεστώς των κληρικών δεν ανέχεται ούτε μία γυναίκα στο υπουργικό συμβούλιο. Σύμφωνα με το άρθρο 115 του συντάγματος του καθεστώτος, ‘ο πρόεδρος πρέπει να είναι μεταξύ των ανδρών’. Οι γυναίκες του Ιράν γνωρίζουν ότι ο μόνος τρόπος για την επίτευξη ελευθερίας και ίσων δικαιωμάτων είναι η αλλαγή του καθεστώτος από τον λαό και την Αντίσταση», προσέθεσε.

«Δεν είναι μια γυναίκα που θα ήταν καλή για τις γυναίκες του Ιράν»

Η Ιρανή Μαριάμ Αχαντί, η οποία ζει τώρα στο Ντουμπάι, δήλωσε: «Θα ήταν συναρπαστικό να δούμε μια γυναίκα να θέτει υποψηφιότητα για πρόεδρος, αλλά ας είμαστε ειλικρινείς, δεν είναι μια γυναίκα που θα ήταν καλή για τις γυναίκες του Ιράν. Η πραγματικότητα είναι, ωστόσο, ότι το Συμβούλιο των Φρουρών είναι πολύ απίθανο να την αφήσει να θέσει υποψηφιότητα, αλλά θα απολαύσουν εν τω μεταξύ την παγκόσμια συζήτηση για να προσπαθήσουν να αποσπάσουν την προσοχή από τη βάναυση κρατικά εγκεκριμένη καταπίεση των γυναικών που επιβάλλουν στις γυναίκες και στα κορίτσια στο Ιράν».

Η Ελαχιάν βρίσκεται στην καρδιά του αμφιλεγόμενου μηχανισμού χάραξης πολιτικής του Ιράν και ήταν μία από τους 227 βουλευτές στο Ιράν που υπέγραψαν επιστολή με την οποία ζητούσαν την εκτέλεση διαδηλωτών μετά την εξέγερση του 2022.