Μόλις δύο ημέρες μετά τον θάνατο του προέδρου του Ιράν Εμπραχίμ Ραϊσί σε μια πτώση ελικοπτέρου, ο υπέρτατος ηγέτης της χώρας ονόμασε, στις 21 Μαΐου, τον Μοχάμαντ Μοκμπέρ, τον πρώτο αντιπρόεδρο, ως τον νέο προσωρινό πρόεδρο. Οι εκλογές για πρόεδρο θα γίνουν στις 28 Ιουνίου, σε 50 ημέρες από τότε δηλαδή.

Σύμφωνα με την απόφαση του αγιατολάχ Χαμενεΐ, του υπέρτατου ηγέτη δηλαδή, μια τριμελής επιτροπή που απαρτίζεται από τον αντιπρόεδρο και προσωρινό πρόεδρο, τον πρόεδρο της Βουλής και τον επικεφαλής του Δικαστικού Σώματος αναλαμβάνει να καθορίσει τις διαδικασίες και να «τρέξει» όλες τις άλλες λεπτομέρειες. Με βάση τον έλεγχο του καθεστώτος επί των πολιτικών και εκλογικών διαδικασιών ο Μοκμπέρ, που θα είναι υποψήφιος, εκτιμάται πως σίγουρα θα είναι ο νέος κανονικός πρόεδρος της χώρας.

Δεν είναι γενικά γνωστός ο Μοκμπέρ. Γεννημένος στην πόλη Ντεζφούλ, στην καρδιά της γεμάτης πετρελαιοπηγές επαρχίας του Κουζεστάν, είναι φορτωμένος ακαδημαϊκούς τίτλους.

Οπως και οι περισσότεροι σύγχρονοι ιρανοί ηγέτες. Σύμφωνα μάλιστα με τη διευθύντρια του Τομέα Μέσης Ανατολής του Κέντρου Γούντροου Γουίλσον της Ουάσιγκτον, και παλιάς καλής μου φίλης Χάλε Εσφαντιάρι, είναι τέτοιο το πάθος των ηγετών με τα πτυχία, που στην Τεχεράνη κυκλοφορεί ένα σχετικό ανέκδοτο. Θα πρέπει, λέγεται, κάθε μωρό που γεννιέται στο Ιράν να παίρνει κι ένα διδακτορικό, ώστε να ανακουφίζονται τα πανεπιστήμια από τις χιλιάδες σχετικές υποψηφιότητες! Ο Μοκμπέρ έχει διδακτορικό στα νομικά και στη διοίκηση επιχειρήσεων. Ξεκίνησε την καριέρα του ως υπο-κυβερνήτης στο Κουζεστάν.

Συνέχισε στην Τεχεράνη σε διάφορα κυβερνητικά πόστα, μέχρι και στο γραφείο του ανώτατου ηγέτη, ως υπεύθυνος – μεταξύ άλλων – της εφαρμογής της πνευματικής κληρονομιάς του πεθαμένου πλέον αγιατολάχ Χομεϊνί (Σετάντ) και της πανίσχυρης Τράπεζας Σίνα – που διαχειρίζεται τις κατασχεμένες περιουσίες των αντιπάλων του καθεστώτος. Ο καθένας αντιλαμβάνεται τις ισχυρές του ρίζες στον κορμό του καθεστώτος.

Είναι ανάμεσα στους σκληροπυρηνικούς του καθεστώτος και ήταν υπεύθυνος ως αντιπρόεδρος για τη βίαιη καταστολή των κινητοποιήσεων για τα δικαιώματα των γυναικών (Γυναίκες, Ζωή, Ελευθερία).

Ο Μοκμπέρ δεν άλλαξε κανέναν στο Υπουργικό Συμβούλιο και διόρισε μόνο καινούργιο υπουργό Εξωτερικών στη θέση του φονευθέντος στην πτώση του ελικοπτέρου Χοσεΐν Αμίρ-Αμπτολαχιάν, με τον έμπειρο διπλωμάτη και βετεράνο των συζητήσεων για τα πυρηνικά, Αλί Μπαγκερί Κανί.

Κι αυτός είναι συνδεδεμένος με τον σκληροπυρηνικό κορμό του καθεστώτος, μια και η σύζυγός του είναι κόρη του ανώτατου ηγέτη Χαμενεΐ. Ο προσωρινός πρωθυπουργός γνωρίζει καλά πως τίποτε δεν μπορεί να γίνει πέραν των θελήσεων του ανώτατου ηγέτη. Γι’ αυτό και μέχρι τις εκλογές τουλάχιστον δεν πρόκειται να υπάρξει η παραμικρή πρωτοβουλία.

Στις τελευταίες εκλογές η λαϊκή συμμετοχή ήταν εξαιρετικά χαμηλή. Κι αυτό επειδή η Επιτροπή Ειδικών που εγκρίνει τους υποψηφίους επέτρεψε μόνο εκείνους που ενέκρινε το καθεστώς να λάβουν μέρος. Ετσι και τώρα η διαμόρφωση του πολιτικού σκηνικού θα εξαρτηθεί από τη βούληση του ανώτατου ηγέτη.

Αν η θέλησή του θα είναι να επιτραπεί σε συντηρητικούς αλλά όχι σκληροπυρηνικούς υποψηφίους να λάβουν μέρος, τότε μπορεί να κατέβει υποψήφιος ο πρ. πρόεδρος της Βουλής Αλί Λαρτζανί ή ο διαπραγματευτής για τα πυρηνικά Σαΐντ Τζαλιλί. Τότε ο Μοκμπέρ σίγουρα θα δυσκολευθεί. Ολα όμως θα εξαρτηθούν από τη διάθεση του Χαμενεΐ. Πραγματικές δηλαδή συνθήκες δημοκρατίας…