Η Κριστίνα Ριβέρα Γκάρσα ήταν 26 χρόνων όταν έχασε την αδελφή της, την 20χρονη Λιλιάνα. Εκείνη ζούσε ήδη τότε στις ΗΠΑ, είχε ξεκινήσει το διδακτορικό της στο πανεπιστήμιο του Χιούστον, ενώ η αδελφή της σπούδαζε αρχιτεκτονική πίσω στην πατρίδα τους, το Μεξικό. Τη δολοφόνησε εν ψυχρώ, μέσα στο διαμέρισμά της, ένας άνδρας, ο πρώην σύντροφός της, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, που όμως δεν συνελήφθη ποτέ. Διεφθαρμένοι αστυνομικοί ζήτησαν από τον πατέρα της ένα ποσό υπερβολικά υψηλό για την οικογένειά τους προκειμένου να συνεχίσουν τις έρευνες. Παράλληλα, οι ίδιοι άρχισαν να αναφέρονται στη δολοφονημένη γυναίκα σαν να είχε προκαλέσει η ίδια τον θάνατό της – το γνωστό «τα ‘θελε και τα ‘παθε».

Για σχεδόν 30 χρόνια, η Κριστίνα Ριβέρα Γκάρσα δεν μπορούσε καν να προφέρει το όνομα της αδελφής της. Κι έπειτα, το 2019, αναζητώντας αυτό που οι Αγγλοσάξονες αποκαλούν «closure» κι εμείς μπορούμε να αποδώσουμε ανεπαρκώς ως «λυτρωτικό κλείσιμο του κύκλου», αποφάσισε να επιστρέψει στο Μεξικό σε μια προσπάθεια να βρει τον αστυνομικό φάκελο της υπόθεσης – και να πιέσει ώστε να ανοίξει εκ νέου. Αυτήν ακριβώς την προσπάθεια, καθώς και τα τελευταία χρόνια της Λιλιάνας, στα τέλη της δεκαετίας του 1980, περιγράφει η γνωστή και πολυβραβευμένη μεξικανή συγγραφέας και ακαδημαϊκός στο βιβλίο της «Liliana’s Invincible Summer», «Το αήττητο καλοκαίρι της Λιλιάνας», που τιμήθηκε πρόσφατα με το βραβείο Πούλιτζερ στην κατηγορία «Απομνημονεύματα ή Αυτοβιογραφία».

Είναι ένα βιβλίο γραμμένο ουσιαστικά «με τέσσερα χέρια», αφού περιλαμβάνει πολλά αποσπάσματα από γράμματα και ποιήματα της ίδιας της Λιλιάνας: είχαν μείνει ανέγγιχτα, για δεκαετίες, μέσα σε κιβώτια στο πατρικό σπίτι. Ενα βιβλίο που η Κριστίνα Ριβέρα Γκάρσα θεωρεί ότι έγραψε «μαζί με την αδελφή» της, και όχι απλά «για την αδελφή» της, ώστε να μοιραστεί για πρώτη φορά το βάρος αυτού του πόνου με άλλους ώμους ανά τον κόσμο – αν και δεν πιστεύει στη θεραπευτική δράση του γραψίματος, πιστεύει πως μόνο μέσω της δικαιοσύνης μπορεί να επέλθει μια κάποια επούλωση.

Την εισαγγελία της Πόλης της Μεξικού η Κριστίνα Ριβέρα Γκάρσα δεν τη βρήκε πρόθυμη να βοηθήσει. Αφού κυκλοφόρησε το βιβλίο, ωστόσο, ένας αναγνώστης τής έστειλε μία πληροφορία η οποία την οδήγησε στον άνδρα που υποψιάζεται ως δολοφόνο της αδελφής της: είχε διαφύγει στις ΗΠΑ και ζούσε για χρόνια στη Νότια Καλιφόρνια με ψευδώνυμο μέχρι που πέθανε, το 2020. Ο αναγνώστης έστειλε στη συγγραφέα έναν σύνδεσμο για μια ψηφιακή αγρυπνία που είχε γίνει για εκείνον. Πολλοί άνθρωποι είχαν αφήσει εκεί συλλυπητήρια μηνύματα χρησιμοποιώντας το πραγματικό του επώνυμο. Ανακαλύπτοντας την ιστορία της ζωής του, η Ριβέρα Γκάρσα διαπίστωσε πως δεκάδες φίλοι και συγγενείς του στο Μεξικό γνώριζαν πού βρισκόταν και επικοινωνούσαν μαζί του επί δεκαετίες χωρίς να το αποκαλύπτουν. Ακόμα και σήμερα, ωστόσο, η ίδια εξακολουθεί να περιμένει από τις αμερικανικές και μεξικανικές Αρχές να επιβεβαιώσουν την ταυτότητά του.

Οπως αποδεικνύεται, ούτε καν ένα Πούλιτζερ δεν είναι αρκετό για να κινήσει τους μοχλούς της γραφειοκρατίας. Οσο για την εισαγγελία της Πόλης του Μεξικού, αυτή δεν έχει πάρει καν ένα τηλέφωνο την Κριστίνα Ριβέρα Γκάρσα μετά την κυκλοφορία του βιβλίου της, παρόλη τη δημοσιότητα που έλαβε η υπόθεση. Μόνο να φανταστεί κανείς μπορεί τι συμβαίνει με υποθέσεις λιγότερο ή και καθόλου προβεβλημένες. Σπάνια λογοδοτούν άλλωστε οι δράστες παρόμοιων εγκλημάτων στο Μεξικό, κι ας είναι νομικά αναγνωρισμένος ο όρος «γυναικοκτονία» ήδη από το 2012.

Είναι κι αυτός ένας λόγος για τον οποίο μοιάζει τόσο σημαντική η εκλογή της Κλάουντια Σέινμπαουμ, της πρώτης γυναίκας προέδρου στην ιστορία του Μεξικού. Αν και, μιλώντας παραμονές των εκλογών στην ιταλική εφημερίδα «La Repubblica», η Ριβέρα Γκάρσα σημείωνε πως παραδόξως και οι δύο υποψήφιες που μονομάχησαν, η αριστερή Σέινμπαουμ και η δεξιά Σότσιλ Γκάλβες, «ήταν πάντα υπερβολικά προσεκτικές σε σχέση με τα γυναικεία δικαιώματα, καμιά τους δεν έχει παρουσιάσει ένα άμεσο και ισχυρό πρόγραμμα για τις γυναίκες», κι ας βρέθηκαν εκεί όπου βρίσκονται χάρη, ακριβώς, στις γυναίκες του Μεξικού, και δη «την ισχύ που έχουν αποκτήσει τα φεμινιστικά κινήματα τα τελευταία χρόνια».

Ας είμαστε ειλικρινείς, σε αυτή τη γωνιά του κόσμου όπου ζούμε, σπανίως ασχολούμαστε με χώρες όπως το Μεξικό, και όταν το κάνουμε, τις παρουσιάζουμε κατά κανόνα σαν καρικατούρα, κλεισμένες σε κουτάκια που μας εξυπηρετούν. Μια χώρα όπου η βία κατά των γυναικών συναγωνίζεται επάξια τη βία των ναρκωτικών, όπου ο ΟΗΕ μετράει κατά μέσο όρο 10 γυναικοκτονίες την ημέρα, όπου επτά στις δέκα γυναίκες άνω των 15 χρόνων έχουν βρεθεί αντιμέτωπες με τη βία τουλάχιστον μία φορά στη ζωή τους, εύκολα μπορεί να χρησιμεύσει για να νιώσουμε εμείς «καλύτερα». Υπάρχει ωστόσο μια φράση μέσα στο βιβλίο που έγραψε η Κριστίνα Ριβέρα Γκάρσα μαζί με τη δολοφονημένη αδελφή της, τη Λιλιάνα, αρκετή για να μας προσγειώσει: «Τα συνθήματα διαφέρουν ελάχιστα ανά τον κόσμο, τα φωνάζουν από στόμα σε στόμα, από γροθιά σε γροθιά, σε έναν κοινό ουρανό».

Τελευταία Νέα