Ως δεδηλωμένος ρατσιστής, λόγω της εδραίας πίστης μου στην ανωτερότητα του γυναικείου φύλου, χαίρομαι που εκλέγεται για πρώτη φορά μια γυναίκα πρόεδρος στο Μεξικό. Και μόνο ότι, για τα επόμενα έξι χρόνια (αυτή είναι η διάρκεια της προεδρικής θητείας), ο κόσμος μέσα και έξω από το Μεξικό θα βλέπει μια γυναίκα στον ρόλο του ηγέτη μιας τόσο σημαντικής χώρας, είναι βήμα προόδου. Συμβάλλει στην εξοικείωση με την ιδέα της ισότητας των φύλων, που είναι εξίσου σημαντική με την αποδοχή της ιδέας στη θεωρία. Ως εκεί, όμως. Θα στενοχωρήσω τους προοδευτικούς φίλους μου που επιχαίρουν, αλλά η εκλογή της Κλόντια Σάινμπαουμπ ως προέδρου είναι πιθανό να αποδειχθεί σε οπισθοχώρηση για τη δημοκρατία στο Μεξικό. Και μάλιστα, για όσους δίνουν σημασία στις επετείους, αυτό συμβαίνει 30 χρόνια έπειτα από τις εκλογές του 1994, τις πρώτες ελεύθερες, κανονικές εκλογές που έγιναν στο Μεξικό, στα 173 μέχρι τότε χρόνια της ανεξαρτησίας του.
Κατ’ αρχάς, η κ. Σάινμπαουμπ δεν είναι ένα νέο πρόσωπο, στο οποίο ξαφνικά οι μεξικανοί ψηφοφόροι είδαν την εικόνα του μέλλοντος και είπαν, ας κάνουμε, βρε παιδιά, ένα άλμα μπροστά! Κάθε άλλο, είναι προϊόν του πολιτικού κατεστημένου. Ως δήμαρχος της Πόλης του Μεξικού (η δεύτερη σημαντικότερη δουλειά στη χώρα, έπειτα από εκείνη του προέδρου), η κ. Σάινμπαουμπ είχε το χρίσμα του διαδόχου του απερχομένου προέδρου, Λοπές Ομπραδόρ, ο οποίος την υποστήριξε σκανδαλωδώς κατά την προεκλογική εκστρατεία. Το ίδιο έκαναν και οι περισσότεροι κυβερνήτες των πολιτειών. Περισσότερο όλων, όμως, στην εκλογή της συνέβαλε η επιδοματική πολιτική του Λοπές Ομπραδόρ. Μικρά επιδόματα, τα οποία όμως δίνονται σε κάθε κατηγορία αδυνάμων και καταλήγουν να μοιράζονται σε πολύ κόσμο. Σε εμάς στην Ευρώπη, παρόμοια επιδόματα μπορεί να θεωρούνται χαρτζιλίκι, για τους Μεξικανούς όμως είναι ένα ευπρόσδεκτο βοήθημα. Οι έρευνες έδειχναν από νωρίς ότι οι δικαιούχοι των επιδομάτων ψήφιζαν μαζικά υπέρ της κ. Σάινμπαουμπ, ενώ η πλειοψηφία των μη επιδοτουμένων ψήφιζαν την αντίπαλό της. Δεδομένου λοιπόν του πληθυσμιακού μεγέθους της φτώχειας, ο θρίαμβος της κ. Σάινμπαουμπ δεν ήταν έκπληξη.
Για να εκτιμήσουμε όμως τον κίνδυνο για τη δημοκρατία στο Μεξικό που αντιπροσωπεύει η νέα πρόεδρος, πρέπει να εξετάσουμε την περίπτωση του Λοπές Ομπραδόρ και την κληρονομιά του. Κατ’ αρχάς, είναι θαυμαστής του Ιωάννη Βαρουφάκη, τον οποίον μάλιστα δέχτηκε στο προεδρικό μέγαρο όταν ο πρώην υπουργός Οικονομικών είχε επισκεφθεί το Μεξικό. Κανονικά, εδώ θα έπρεπε να σταματήσω, διότι δεν χρειάζεται να ξέρεις κάτι παραπάνω για τον Λοπές Ομπραδόρ – τα έχεις μάθει όλα…
Θα συνεχίσω, όμως, διότι το στοιχείο που χαρακτήρισε την προεδρία του περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο ήταν η προσπάθειά του να θέσει υπό προεδρικό έλεγχο τους θεσμούς του δημοκρατικού πολιτεύματος και, ως επακόλουθό της, η διαρκής σύγκρουσή του με το ανώτατο δικαστήριο της χώρας. Επεδίωξε τον έλεγχο της στατιστικής υπηρεσίας, της κεντρικής τράπεζας, όλων των ανεξάρτητων Αρχών και, επειδή οι δικαστές αντιστέκονται, απειλεί ότι θα προωθήσει συνταγματική τροποποίηση, ώστε οι δικαστές του ανωτάτου δικαστηρίου να εκλέγονται από τον λαό, όπως συμβαίνει στη Βολιβία. Το δυσάρεστο είναι ότι η κ. Σάινμπαουμπ δεν έχει κανένα πρόβλημα με τις αυταρχικές προθέσεις του απερχομένου προέδρου, αντιθέτως τις υποστηρίζει ανοιχτά. Είναι οι πολιτικές που θα ακολουθήσει και εκείνη.
Σε τίποτα δεν διαφοροποιείται από τον προκάτοχό της, ούτε στην ολοένα και μεγαλύτερη επέκταση της επιρροής του στρατού στην οικονομική και κοινωνική ζωή της χώρας, ούτε στην πολιτική ανοχής έναντι των καρτέλ και των συμμοριών. Αν σε κάτι διαφέρει από τον προκάτοχό της, αυτό είναι η σχέση της με την πραγματικότητα. Ο απερχόμενος, παρά τους κατά καιρούς μύδρους εναντίον της Δύσης, ήταν ρεαλιστής μέχρι σημείου κυνισμού. Συγκεκριμένα, οι συμφωνίες για την επιστροφή των παρανόμως εισερχομένων στις ΗΠΑ, που υπέγραψε τόσο με τον Τραμπ όσο και με τον Μπάιντεν, αποτελούν όνειδος για το Μεξικό. Η νέα πρόεδρος, ωστόσο, έχει τη φήμη της ιδεολόγου. Και μάλλον θα είναι όπως λένε, γιατί τα σχέδια που ανακοινώνει είναι να τρομάζεις – π.χ., επενδύσεις δισεκατομμυρίων δολαρίων στην πράσινη ενέργεια, από την κρατική εταιρεία πετρελαίου, της οποίας τα χρέη φτάνουν το ένα δισ.
Για όλα αυτά συνιστώ μικρό καλάθι για τις προσδοκίες σας από την πρώτη γυναίκα πρόεδρο του Μεξικού. Το μικρότερο της κολεξιόν σας…