Χαμός επικρατεί στην Τουρκία μετά την αποπομπή και την καταδίκη σε σχεδόν 20 χρόνια φυλάκιση του δημάρχου του Χακάρι, Μεχμέτ Σαντίκ Ακίς του φιλοκουρδικού Δημοκρατικού Κόμματος των Λαών (DEM), καθώς η απόφαση του δικαστηρίου προκάλεσε σφοδρές αντιδράσεις και συγκρούσεις με την αστυνομία.
Η πόλη Χακάρι βρίσκεται στην ανατολική Τουρκία στα σύνορα της χώρας με το Ιράκ, το Ιράν και τη Συρία και αποτελείται στην πλειονότητά της από κατοίκους κουρδικής καταγωγής. Ο Ακίς εξελέγη δήμαρχος με το DEM συγκεντρώνοντας το 48,92% των ψήφων στις αυτοδιοικητικές εκλογές του 2024.
Ωστόσο, δύο μήνες μετά την εκλογή του, τέθηκε υπό κράτηση λόγω μίας υπόθεσης που δικάζεται εδώ και 10 χρόνια από 2014 και η κυβέρνηση διόρισε τον κυβερνήτη της επαρχίας ως διαχειριστή στη διοίκηση του δήμου.
Αρχικά όπως ανακοίνωσε το υπουργείο Εσωτερικών της Τουρκίας η αστυνομία συνέλαβε τον Ακίς στις 3 Ιουνίου για φερόμενες διασυνδέσεις με μαχητές του PKK και τον αντικατέστησε ο κυβερνήτης της πολιτείας.
Hakkâri Belediye Başkanı Mehmet Sıddık AKIŞ’ın İçişleri Bakanlığınca Görevden Uzaklaştırılmasına Dair Basın Açıklaması pic.twitter.com/TFpol4PUmz
— T.C. İçişleri Bakanlığı (@TC_icisleri) June 3, 2024
Το φιλοκουρδικό κόμμα αναδείχθηκε τρίτη δύναμη στις αυτοδιοικητικές εκλογές στην Τουρκία και έκτοτε αρκετοί από τους δημάρχους τους έχουν βρεθεί αντιμέτωποι με διώξεις.
Από τη σύλληψη του Ακίς τη Δευτέρα, η κατάσταση στο Χακάρι μύριζε μπαρούτι, καθώς για δύο ημέρες υπήρξε καθιστική διαμαρτυρία και το πρωί της Τετάρτης λίγο πριν ξεκινήσει η ακροαματική διαδικασία, υπήρχε ήδη ένα τεταμένο κλίμα.
Dem partili
Hakkari Belediye Başkanı Mehmet Sıddık Akış hakkında 19 yıl 6 ay hapis cezası verildi. pic.twitter.com/WtJkHNz2h5
— MİLLİYETÇİ-Haber (@MilliyetciHbr) June 5, 2024
Έντονη παρουσία της αστυνομίας
Η ήδη έντονη αστυνομική παρουσία μπροστά από το δικαστήριο αυξήθηκε και πολλά θωρακισμένα οχήματα αναπτύχθηκαν στον δρόμο όπου βρίσκεται το δικαστήριο.
📌Hakkari Valiliğine yürümek isteyen DEM Parti üyeleri karşılarında çevik kuvvet beklerken Jandarma Komandoları görünce geri dönmek zorunda kaldılar. pic.twitter.com/EyPafOq77a
— Ekip Haber (@ekiphabercom) June 5, 2024
Την κατάσταση ήρθε να επιβαρύνει η απόφαση του κυβερνήτη του Χακάρι να απαγορεύσει τις διαδηλώσεις και τις υπαίθριες συγκεντρώσεις για 10 ημέρες. Στην ανακοίνωση του γραφείου του κυβερνήτη διαβεβαιώνεται ότι «στόχος είναι να αποτραπούν ενέργειες και επιθέσεις που θεωρούνται ότι συνιστούν άμεσα και σαφώς τους περιορισμούς και τις απαγορεύσεις που προβλέπονται στο Σύνταγμα και τους νόμους».
Hakkari Belediye Binasının önü ve sokakları Polis ve Askerlerle kuşatılmış. Burası işgal edilen başka bir ülkenin başka bir toprağımı..! pic.twitter.com/rr6IH1DDAp
— Av.Dılda (@JinaParezer) June 5, 2024
Βουλευτές και μέλη του κόμματος DEM, απηύθυναν έκκληση για εκδήλωση διαμαρτυρίας παρά τις απαγορεύσεις και θέλησαν να φτάσουν στο δικαστήριο του Χακάρι, ωστόσο εμποδίστηκαν από την αστυνομία. Στην αντιπροσωπεία δεν επετράπη να περάσει με την αιτιολογία της 10ήμερης απαγόρευσης διαμαρτυριών. Η αντιπροσωπεία διαμαρτυρήθηκε με χειροκροτήματα και συνθήματα.
⚠️Urgent call following the replacement of the elected mayor with a government trustee in Hakkari:
We call on all pro-democracy communities, parties and international institutions to take a firm stance against this political coup.
STATEMENT👇https://t.co/RQDE7XEA08
— DEM Party English (@DemPartyEnglish) June 3, 2024
Επεισόδια
Τελικά, το δικαστήριο ανακοίνωσε ποινή φυλάκισης 19 ετών και έξι μηνών για τον Ακίς με αποτέλεσμα να υπάρξει ένταση και αρκετούς διαδηλωτές να προσπαθήσουν να σπάσουν τον αστυνομικό κλοιό και έτσι να υπάρξουν συγκρούσεις με την αστυνομία.
TÜRK POLİSİNE VUR EMRİ VERİLSİN!
Hakkari Belediye Başkanı Mehmet Sıddık Akış’a verilen cezanın ardından DEM’li örgüt üyeleri Türk Polisine saldırıldı. pic.twitter.com/4t0qVQhUkz
— Ülkücü Hareket (@ulkucuresmitr) June 5, 2024
Μια ομάδα ανθρώπων που περίμεναν την ετυμηγορία, στους οποίους δεν επιτρεπόταν να εισέλθουν στο δρόμο όπου βρίσκεται το δικαστήριο, άρχισαν να διαδηλώνουν με τα συνθήματα «Ο κλέφτης διαχειριστής θα λογοδοτήσει» και «Εισαγγελέας παραιτήσου». Η αστυνομία επενέβη για να εμποδίσει την ομάδα.
Hakkari Belediye Başkanına 19 yıl 6 ay hapis cezası verilmesinin ardından vatandaşlar kararı protesto ediyor
— Gerçek Gündem (@gercekgundem) June 5, 2024
Μάλιστα όπως φαίνεται σε φωτογραφίες και βίντεο στα social media στους δρόμους της πόλης έχουν βγει ακόμα και τεθωρακισμένα του στρατού και στρατιώτες.
Les manifestations s’amplifient à #Hakkari après la condamnation du co-maire destitué de la ville, Mehmet Sıddık Akış, à 19 ans et 6 mois de prison aujourd’hui par une justice répressive entièrement aux commandes du régime d’Erdogan pic.twitter.com/XYyzyCjOSL
— Conseil Démocratique Kurde en France (@Le_CDKF) June 5, 2024
DEM: «Η απόφαση στερείται νομιμότητας και αρνούμαστε να το αναγνωρίσουμε!»
Το DEM σε ανακοίνωσή του καταγγέλλει ενορχηστρωμένη προσπάθεια απομάκρυνσης του Ακίς από την κυβέρνηση του κόμματος του Ερντογάν, του AKP και κάνει λόγο για ένα πολιτικό σχέδιο, το οποίο φαίνεται από την αντικατάσταση του εκλεγμένου δημάρχου με κυβερνήτη από τον υπουργό Εσωτερικών πριν από την έκδοση της απόφασης.
Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά το φιλοκουρδικό κόμμα, η απόφαση «μόνο παράλογη μπορεί να χαρακτηριστεί», ενώ «η ετυμηγορία, επηρεασμένη από την κυβέρνηση AKP-MHP, αγνοεί κατάφωρα το νόμο και στερείται νομιμότητας. Αρνούμαστε να το αναγνωρίσουμε!».
Our #Hakkari co-mayor, M. Sıddık Akış, has been unjustly sentenced to 19 years and 6 months in a trial that can only be described as absurd. The verdict, influenced by the AKP-MHP government, blatantly disregards the law and lacks legitimacy. We refuse to recognize it! pic.twitter.com/bG67cI5oZn
— DEM Party English (@DemPartyEnglish) June 5, 2024
Τι δήλωσε ο Ακίς
Ο Αζάντ Οζέρ δικηγόρος του Ακίς, κατήγγειλε ότι η αστυνομία εμπόδισε την είσοδο ακόμα και σε δικηγόρους. «Οι δικηγόροι που ήθελαν να παραστούν στην ακροαματική διαδικασία δεν έλαβαν άδεια με την αιτιολογία ότι τα ονόματά τους δεν υπήρχαν στον κατάλογο. Αφού δηλώθηκε ότι μόνο έξι δικηγόροι των οποίων τα ονόματα υπήρχαν στον κατάλογο μπορούσαν να γίνουν δεκτοί στην αίθουσα του δικαστηρίου, έγιναν συζητήσεις. Μετά από διαπραγματεύσεις, επετράπη στους δικηγόρους να εισέλθουν στη δικαστική αίθουσα», είπε χαρακτηριστικά.
Στην απολογία του ο Ακίς δήλωσε ότι ο εισαγγελέας, η αστυνομία και ο δικαστής της περιόδου που ετοίμασαν το κατηγορητήριο ήταν μέλη του FETÖ (της οργάνωσης το ιμάμη Φετουλάχ Γκιουλέν που θεωρείται τρομοκρατική οργάνωση στην Τουρκία) και ότι ο φάκελος που ετοίμασαν ήταν πολιτικός.
«Το κεφάλι μου είναι ψηλά. Είμαι 53 ετών, αγωνίζομαι όλα αυτά τα χρόνια και θα συνεχίσω να αγωνίζομαι. Έχω ακούσει ειδήσεις για την απόδρασή μου. Ποτέ δεν επιχείρησα να αποδράσω. Στέκομαι πίσω από όλα όσα έκανα. Έκανα αυτό που έπρεπε να κάνω πολιτικά. Στέκομαι μπροστά σας με το κεφάλι μου ψηλά», είπε αρχικά.
Hakkari’de DEM Partili milletvekilleri ile Polisler arasında az önce yaşanan gerginlik… pic.twitter.com/NS9FWESZ5q
— Ferit Demir (@DemirFerit) June 5, 2024
«Είπα ‘ειρήνη’, ‘αδελφοσύνη’, ‘δικαιοσύνη’, ‘ισότητα’, ‘ελευθερία’. Έχω χτίσει όλη μου τη ζωή γύρω από αυτά και θα συνεχίσω να το κάνω κι από εδώ και στο εξής. Δεν φοβάμαι να με συλλάβουν ή να πάω στη φυλακή. Στέκομαι μπροστά σας με το κεφάλι ψηλά. Απαιτώ ένα νέο κατηγορητήριο. Δεν θέλω να δικαστώ με ένα κατηγορητήριο που συντάχθηκε από έναν εισαγγελέα του FETÖ. Δεν απαιτώ την απελευθέρωσή σας ή την αθώωσή σας. Αφήνω την απόφαση μόνο στη συνείδησή σας. Υπηρέτησα με τιμή μέχρι σήμερα, χωρίς να αγγίξω ούτε μια δεκάρα από αυτόν τον λαό», είπε ακόμα και κατέληξε:
«Γιατί όχι πριν από τέσσερις μήνες, γιατί όχι πριν από έναν χρόνο; Γιατί αυτή η δίκη δεν έγινε πριν από τέσσερα χρόνια; Ξέρω ότι αυτή η δίκη είναι πολιτική».
Καταγγελίες ακόμα και για ψευδή κατάθεση
Μάλιστα στην ήδη αμφιλεγόμενη διαδικασία για την καταδίκη του δημάρχου ήρθε να προστεθεί η καταγγελία του δημοσιογράφου, Σινάν Αϊγκιούλ, ο οποίος σε ανάρτησή του στα social media, υποστηρίζει ότι ένας βασικός μάρτυρας στην υπόθεση εξαναγκάστηκε από αστυνομικούς να δώσει ψευδή κατάθεση.
Σύμφωνα με όσα αναφέρει ο δημοσιογράφος, ο μάρτυρας, γνωστός μόνο με το ψευδώνυμο «Ογιούν Μποζάν» περιέγραψε ότι η αστυνομία τον πίεζε επί χρόνια να υπογράψει δηλώσεις με κατηγορίες εναντίον ανθρώπων που δεν είχε συναντήσει ποτέ.
Όπως αναφέρει η συνέντευξη με τον μάρτυρα της υπόθεσης κατά του Ακίς έγινε μέσω επιστολής τον Σεπτέμβριο του 2012, ενώ βρισκόταν στη φυλακή.
«Αναγκάστηκα από την αστυνομία να πω ψέματα, οι καταθέσεις ελήφθησαν υπό πίεση», είπε σε συνέντευξή του στον δημοσιογράφο, ρίχνοντας φως σε μια δυνητικά εκτεθειμένη διαδικασία απονομής δικαιοσύνης σε μια υπόθεση που έχει σημαντικές επιπτώσεις στην πολιτική εκπροσώπηση των Κούρδων στην Τουρκία.
Ancak geçtiğimiz ay mahkemeye sunulan mütalada aynı gizli tanığın beyanlarına yer verilmiş.
Yarınki duruşmada bu dosya içeriğiyle, bu tanıklarla karar verilecek.
Kayyıma hukuki kılıf bulunmaya çalışılıyor ya, o kılıf bu işte. pic.twitter.com/MbX5rbm85Q
— Sinan Aygül (@sinanaygul) June 4, 2024
«Μετά τη δημοσίευση της είδησης, ο μυστικός μάρτυρας αφαιρέθηκε από όλους τους φακέλους στους οποίους ήταν μάρτυρας. Ο εισαγγελέας που τώρα βρίσκεται στον κατάλογο των καταζητούμενων και άλλοι δικαστές που ήταν στην υπηρεσία εκείνη την εποχή δεν ζήτησαν καν ανάκληση. Ο μυστικός μάρτυρας αφαιρέθηκε σιωπηλά».
Όπως είπε αφού παραιτήθηκε από την κατάθεση μυστικού μάρτυρα, ασκήθηκε πίεση στην οικογένειά του και συνελήφθησαν ο ίδιος και τρία μέλη της οικογένειάς του.
Hakkari Belediye Binasının önü ve sokakları Polis ve Askerlerle kuşatılmış. Burası işgal edilen başka bir ülkenin başka bir toprağımı..! pic.twitter.com/rr6IH1DDAp
— Av.Dılda (@JinaParezer) June 5, 2024
Στη λίστα τρομοκρατών ο εισαγγελέας
Ο Τούρκος εισαγγελέας που συνέταξε το κατηγορητήριο για την υπόθεση του 2014, το οποίο χρησιμοποιήθηκε ως δικαιολογία για την κράτηση του δημάρχου του Ακίς και τον διορισμό ενός διαχειριστή στη θέση του, ήταν στον κρατικό κατάλογο καταζητούμενων ως μέλος του FETÖ, αναφέρει η εφημερίδα Duvar.
Ωστόσο, ο πρώτος εισαγγελέας στην υπόθεση αυτή βρίσκεται στον κατάλογο των «καταζητούμενων για τρομοκρατία» του υπουργείου Εσωτερικών από το 2023 με την κατηγορία της «συμμετοχής σε τρομοκρατική οργάνωση».
Ο εισαγγελέας έχει δικαστεί σε μια υπόθεση εναντίον πολλών δικαστών και εισαγγελέων για το ρόλο τους σε υποθέσεις όπως οι παράνομες υποκλοπές, οι παράνομες εκκενώσεις και η υπόθεση στρατιωτικής κατασκοπείας μετά την απόπειρα πραξικοπήματος του 2016.
Hakkari’ye askeri konvoy sevkiyatı yapılıyor. pic.twitter.com/cw15U55p3g
— Ruşen Takva (@RusenTakva) June 5, 2024
Το υπουργείο Εσωτερικών το 2023 ανακοίνωσε ότι 30 πρώην δικαστές και εισαγγελείς, οι οποίοι κάποτε συμμετείχαν σε κρίσιμες υποθέσεις, έρευνες, αποφάσεις έρευνας και κατάσχεσης στην Τουρκία, περιλαμβάνονται στον κατάλογο των «καταζητούμενων για τρομοκρατία».