Τον πάτο του βαρελιού φαίνεται να ξύνει η ουκρανική κυβέρνηση του Βολοντίμιρ Ζελένσκι, προκειμένου να συνεχίσει τον πόλεμο εναντίον της Ρωσίας, βγάζοντας στο σφυρί κρατικά ακίνητα και εταιρείες.
Περίπου 20 κρατικές εταιρείες δημοπρατεί φέτος το καλοκαίρι η κυβέρνηση, όπως το ξενοδοχείο Ουκρανία, ένα τεράστιο εμπορικό κέντρο στο Κίεβο και πολλές εταιρειών εξόρυξης και χημικών.
Μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ το 1991, η Ουκρανία κληρονόμησε πολλές κρατικές επιχειρήσεις, οι οποίες έπεσαν θύμα κακοδιαχείρισης καταλήγοντας και χρεωμένες. Σήμερα, το ουκρανικό κράτος κατέχει περίπου 3.100 εταιρείες, με λιγότερες από τις μισές να λειτουργούν και μόνο το 15% να παράγει κέρδη, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία.
Έτσι, σύμφωνα με τους New York Times, που αναδεικνύουν το θέμα, οι Ουκρανοί αποφάσιαν να προωθήσουν τάχιστα ιδιωτικοποιήσεις για δύο σημαντικούς λόγους: να συγκεντρώσουν χρήματα για τις στρατιωτικές δαπάνες και να ενισχύσουν την οικονομία, προσελκύοντας επενδύσεις, οι οποίς πιστεύουν, θα την καταστήσουν πιο αυτάρκη με την πάροδο του χρόνου.
«Ο προϋπολογισμός είναι στο κόκκινο», είπε ο Ολέξιγι Σομπόλεφ, αναπληρωτής υπουργός Οικονομίας της Ουκρανίας, σε συνέντευξή του. «Πρέπει να βρούμε άλλους τρόπους για να πάρουμε χρήματα για να διατηρήσουμε σταθερή τη μακροοικονομική κατάσταση, να βοηθήσουμε τον στρατό και να κερδίσουμε αυτόν τον πόλεμο εναντίον της Ρωσίας» τόνισε.
«Ιδιωτικοποιούμε γιατί έχουμε διεφθαρμένη κυβέρνηση»
Σε πρόσφατο συνέδριο στο Βερολίνο ο επικεφαλής του Ταμείου Κρατικής Περιουσίας της Ουκρανίας Βιτάλι Κόβαλ, διαφήμιζε τις ιδιωτικοποιήσεις.
Ο ίδιος θεωρεί ότι οι κρατικές επιχειρήσεις ταλανίζονται από τη διαφθορά και έτσι για τον ίδιο «η ιδιωτικοποίηση είναι συνώνυμη με την κάθαρση», όπως είπε.
Ο απώτερος στόχος της κυβέρνησης είναι να διατηρήσει τον έλεγχο μόνο 100 εταιρειών.
Επειδή η Ουκρανία δεν μπορεί να αποτρέψει την καταστροφή ή κατάληψη εργοστασίων από τους Ρώσους, ο Κόβαλ θεωρεί ότι με τις fast-trach ιδιωτικοποιήσεις θα εξασφαλιστούν χρήματα για να «αγοράστουν περισσότερα βλήματα και αεράμυνα» για να τα προστατευτούν τα συγκεκριμένα εργοστάσια.
«Η επένδυση μερικών χιλιάδων δολαρίων σε βλήματα σήμερα είναι πιο συνετή από το να διακινδυνεύεις περιουσιακά στοιχεία να πέσουν στα χέρια της Ρωσίας στο μέλλον», είπε.
Βέβαια, οι θιασώτες των ιδιωτικοποιήσεων ευνοούνται από το ξεπούλημα της δημόσιας περιουσίας επικαλούμενοι δήθεν τη ρωσική επίθεση. «Το κράτος έχει απεγνωσμένη ανάγκη από χρήματα», είπε ο Μίκαελ Λουκασένκο, συνεργάτης στη δικηγορική εταιρεία που συμβουλεύει για ιδιωτικοποιήσεις, Aequo.
«Αν δεν πουλήσουμε τώρα και δεν συγκεντρώσουμε χρήματα, σύντομα δεν θα υπάρχει τίποτα να πουλήσουμε γιατί το ακίνητο είτε θα καταστραφεί είτε θα καταληφθεί». Με άλλα λόγια οι Ουκρανοί πουλάνε για να μην πέσουν στα χέρια των Ρώσων, κάτι που δεν είναι πειστικό σε έμπειρους αναλυτές.
Ιδιωτικοποιήσεις, μια αμαρτωλή ιστορία
Βέβαια, στο Κίεβο, πολλοί άνθρωποι έχουν ανάμεικτα συναισθήματα σχετικά με την ώθηση των ιδιωτικοποιήσεων. Κάποιοι είπαν ότι «κάθε γκρίβνα μετράει» για την υποστήριξη της πολεμικής προσπάθειας, αναφερόμενοι στο νόμισμα της Ουκρανίας. Αλλά εξέφρασαν επίσης φόβους για πιθανή διαφθορά αναρωτώμενοι που πηγαίνουν όλα αυτά τα χρήματα, από τις πωλήσεις.
Οι ιδιωτικοποιήσεις δεν μπορούν να πάνε και πολύ μακριά, λόγω του πολέμου, με πολλούς πολίτες να ανησυχούν ότι οι πωλήσεις θα μπορούσαν να συνοδεύονται από διαφθορά που είναι διάχυτη στην Ουκρανία.
Πράγματι, σύμφωνα με το αμερικανικό δημοσίευμα, που επικαλείται οικονομολόγους, οι προηγούμενες προσπάθειες ιδιωτικοποίησης ήταν συχνά κακοσχεδιασμένες, επιτρέποντας σε μεγάλα περιουσιακά στοιχεία να πέσουν στα χέρια των ολιγαρχών με φτηνό κόστος.
Ο διευθύνων σύμβουλος της Dragon Capital, μιας επενδυτικής εταιρείας με έδρα το Κίεβο, Εβγκένι Μπαράνοφ είπε ότι η ιδιωτικοποίηση θα λειτουργούσε μόνο εάν η κυβέρνηση «ενεργήσει ως υπεύθυνος πωλητής που είναι σε θέση να παρέχει εγγυήσεις και αποζημιώσεις σε υποψήφιους αγοραστές».
Έχοντας επίγνωση ότι οι επενδυτές μπορεί να αποθαρρυνθούν από τον πόλεμο, η κυβέρνηση έχει θέσει έναν μέτριο στόχο να πουλήσει περιουσιακά στοιχεία τουλάχιστον 100 εκατ. δολ. φέτος, ένα ποσό βέβαια που ωχριά μπροστά στην δυτική βοήθεια δεκάδων δισεκατομμυρίων.
Ουκρανοί αξιωματούχοι και ειδικοί αναγνωρίζουν ότι δεδομένων των κινδύνων που εγκυμονεί ο πόλεμος, τα περιουσιακά στοιχεία είναι πιθανό να πωληθούν σε χαμηλότερες τιμές από ό,τι θα ήταν πριν από τον πόλεμο. Ελπίζουν όμως ότι οι ιδιωτικοποιήσεις θα βοηθήσουν στη στήριξη της οικονομίας, δημιουργώντας περισσότερες θέσεις εργασίας και φορολογικά έσοδα, καθώς και περισσότερες επενδύσεις. Η κατάσταση είναι επείγουσα, λένε.