Το βράδυ κάθε εκλογικής Κυριακής το πολιτικό αποτέλεσμα που προκύπτει δεν πέφτει από τον ουρανό. Είναι η εκδήλωση, ως ψήφος, μιας απόφασης που διαμορφώθηκε στον χρόνο. Κάθε πολιτικό γεγονός προπαρασκευάζει τον εαυτό του σιγά σιγά στη διαδρομή, αυτό ωριμάζει στον χρόνο και εκφράζεται δημόσια, όταν μια ευκαιρία του δοθεί.
Η κάλπη στο δημοκρατικό πλαίσιο συνύπαρξης είναι ο ιδανικός τόπος έκφρασης της ήδη διαμορφωμένης γνώμης. Συχνά παρατηρούμε μια συμβατική συμπεριφορά, αναμενόμενη και προβλέψιμη. Αυτό συμβαίνει όταν η πολιτική συνθήκη κυλάει αδιατάρακτη, όταν μια κατάσταση έχει κυριαρχήσει, όταν οι άνθρωποι μοιάζει αβίαστα να αποδέχονται ότι αυτό που σε μια στιγμή ζουν είναι αυτό που θα ζουν για πάντα.
Η εξουσία αγαπάει αυτή τη συνθήκη των αυτονόητων καταστάσεων. Αυτός είναι ο λόγος που επιχειρεί να παρουσιάσει το μερικά αποδεκτό ως καθολικά αυτονόητο, μια επιμέρους επιτυχία ως συνολική νίκη, μια δυσκολία ως εξαίρεση, με την ευθύνη πάντα να βαραίνει άλλους. Αυτό που ονομάζουμε πολιτική καμπάνια σε μια εκλογική αναμέτρηση στόχο έχει να οργανώσει την πρόσληψη της πραγματικής ζωής υπό τα κριτήρια και τους στόχους ενός πολιτικού σχεδίου. Επιχειρείται να υποτιμηθεί η βιωμένη ζωή, να τεθεί σε δεύτερη μοίρα η ατομική εμπειρία και ισοπεδωτικά το άσχημο να χαθεί μέσα στο κατασκευασμένο ωραίο.
Θα ήταν όλα εύκολα και απλά αν η πολιτική ήταν μια μηχανική υπόθεση, όπου ουδέτερες και αδιάφορες για τον εαυτό τους μονάδες ήταν έτοιμες άκριτα να αποδεχθούν ως θεατές το σκηνοθετημένο έργο. Συχνά, πολύ συχνά, εκεί που αναμένεις τη συμμόρφωση συναντάς την ανυπακοή και εκεί που νομίζεις ότι η δημοσκοπική πρόβλεψη έχει τις απαντήσεις, αυτό που ως συστατικό στοιχείο της ύπαρξης υπάρχει και εσύ κυριαρχικά αγνόησες, εισβάλλει και ανατρέπει σχεδιασμούς και εκτιμήσεις. Κάθε άτομο, ως φορέας της ανομοιότητας και της διαφοράς, με τη συνείδησή του ικανή να δεχθεί μηνύματα και να αντιδράσει σε αυτά, μπορεί εν δυνάμει να ορίσει αυτό, μαζί με πολλά άλλα δίπλα του, την τροπή των πραγμάτων.
Αυτή η δυνατότητα εκφράζεται ως πολιτική ευφυΐα και είναι μια πολιτική ευφυΐα. Πρόκειται για τη διαισθητική σύλληψη της συνολικής συνθήκης, την τοποθέτηση εκάστου στη συνθήκη αυτή, τη συνειδητοποίηση που συντελείται, τον προσανατολισμό της σκέψης που ακολουθεί, τις αποφάσεις που προκύπτουν, τη δύναμη της έκφρασης αυτών των αποφάσεων. Και τότε από την κάλπη πηγάζει μια άλλη κατάσταση.
Ο Λευτέρης Κουσούλης είναι πολιτικός επιστήμονας
