Με μια ιστορική απόφαση, η ΕΕ ξεπερνώντας μήνες αδιεξόδου που στιγμάτισαν οι έντονες διαμαρτυρίες των αγροτών, έδωσε με οριακή πλειοψηφία το πράσινο φως σε νόμο ορόσημο για την προστασία της φύσης, που ωστόσο δίχασε την κυβέρνηση συνασπισμού της Αυστρίας. Είκοσι από τα 27 υπουργούς Περιβάλλοντος ψήφισαν υπέρ του κανονισμού για την αποκατάσταση της φύσης, νομοθεσία που αποσκοπεί στη θέσπιση μέτρων ώστε να αποκατασταθεί τουλάχιστον το 20% των χερσαίων και θαλάσσιων περιοχών της ΕΕ έως το 2030 και όλων των οικοσυστημάτων που χρήζουν αποκατάστασης έως το 2050.
Η απόφαση αυτή σηματοδοτεί την πλέον καθοριστική πράξη για έναν από τους πιο αμφιλεγόμενους φακέλους της Πράσινης Συμφωνίας και πέρασε με οριακή πλειοψηφία 20 χωρών που εκπροσωπούν το 66,07% του πληθυσμού της ΕΕ. Η ειδική πλειοψηφία στο Συμβούλιο ορίζεται στο 55% των κρατών-μελών που αντιπροσωπεύουν τουλάχιστον το 65% του πληθυσμού της ΕΕ και ουσιαστικά η έγκριση οφείλεται στο ότι την τελευταία στιγμή άλλαξε γνώμη η υπουργός Περιβάλλοντος της Αυστρίας, Λεονόρε Γκεβέσλερ. Η στάση της ωστόσο προκάλεσε την οργή της Βιέννης και το κόμμα του καγκελαρίου Καρλ Νεχάμερ την εγκαλεί για κατάχρηση εξουσίας.
«Η σημερινή απόφαση είναι μια νίκη για τη φύση», έγραψε στην πλατφόρμα X η αυστριακή υπουργός μετά την ψηφοφορία. Επεσήμανε ότι όταν διακυβεύεται η υγεία και η ευζωία των επόμενων γενεών απαιτούνται «γενναίες αποφάσεις». Ομως σε μια ακραία επίδειξη διχασμού, στην καρδιά της κυβέρνησης συνασπισμού της Αυστρίας, ο Νεχάμερ παρενέβη, απευθυνόμενος γραπτώς στη βελγική προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ πριν από την ψηφοφορία, και καλώντας την να αγνοήσει την υποστήριξη της υπουργού του επειδή όπως υποστήριξε δεν είχε δικαίωμα να λάβει τη θέση που τελικά τήρησε. Η Γκεβέσλερ σε δική της επιστολή επεσήμανε ότι ήταν «λανθασμένοι» οι ισχυρισμοί του καγκελαρίου.
Αναλυτές επισημαίνουν ότι βουλευτές και κυβερνήσεις είχαν αποδυναμώσει την πρόταση κατά τους μήνες που προηγήθηκαν των ευρωεκλογών, στις οποίες τα ακροδεξιά κόμματα κέρδισαν έδρες και τα πράσινα κόμματα κατέγραψαν σημαντικές απώλειες. Αφού τορπιλίστηκε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η πρόταση έφθασε στα πρόθυρα της κατάρρευσης το Μάρτιο όταν η Ουγγαρία απέσυρε απροσδόκητα την υποστήριξή της.
Το Βέλγιο απέσχε από την ψηφοφορία ενώ οι υπουργοί Περιβάλλοντος της Φινλανδίας, της Ουγγαρίας, της Ιταλίας, της Ολλανδίας, της Πολωνίας και της Σουηδίας καταψήφισαν τον νόμο στη χθεσινή συνεδρίαση στο Λουξεμβούργο. Τελικώς η στροφή της Αυστρίας βοήθησε το Συμβούλιο να περάσει τον πήχη μόλις κατά 1,07 ποσοστιαία μονάδα.
Πιέσεις
Η φύση καταστρέφεται πιο γρήγορα από ποτέ στο παρελθόν και το 81% των ευρωπαϊκών βιοτόπων βρίσκονται σε κακή κατάσταση, σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος. Η ΕΕ άσκησε πιέσεις ώστε και άλλες χώρες να δεσμευτούν θέτοντας πιο φιλόδοξους στόχους για την προστασία της φύσης σε μια σύνοδο κορυφής για τη βιοποικιλότητα στο Μόντρεαλ το 2022, αλλά οι ηγέτες της έκτοτε υπαναχώρησαν στις εθνικές και ευρωπαϊκές δεσμεύσεις.
Ο κανονισμός θέτει συγκεκριμένους, νομικά δεσμευτικούς στόχους και υποχρεώσεις για την αποκατάσταση της φύσης σε καθένα από τα απαριθμούμενα οικοσυστήματα – από τα χερσαία έως τα θαλάσσια, τα γλυκά ύδατα και τα αστικά οικοσυστήματα. Επίσης αποσκοπεί στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και των επιπτώσεων των φυσικών καταστροφών.
Περιβαλλοντικές οργανώσεις με επικεφαλής το WWF Europe κάλεσαν τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν τη νομοθεσία το συντομότερο δυνατό. «Η σημερινή ψηφοφορία είναι μια τεράστια νίκη για τη φύση της Ευρώπης και τους πολίτες που ζητούν εδώ και καιρό την άμεση δράση για την αντιμετώπιση της ανησυχητικής παρακμής της φύσης», ανέφεραν.
