Καλοκαίρι στην Αθήνα. Τουρίστες ελαφριά ντυμένοι, μπουκάλι νερό ανά χείρας και βόλτες στα μαγαζιά της Σόλωνος, της Πανεπιστημίου, της Σταδίου. Σύντομη στάση στην Αθηναϊκή Τριλογία του Τσίλλερ (Βιβλιοθήκη, Πανεπιστήμιο, Ακαδημία). Στα σκαλοπάτια και στις σκιερές γωνίες των έξοχων δειγμάτων του νεοκλασικισμού, όμως, δεσπόζει η άλλη πλευρά της πόλης: Ναρκωτικά, εξαθλίωση, θάνατος…
Ανθρωποι «πεταμένοι» στον δρόμο, ισχνοί και ταλαιπωρημένοι από τις υψηλές θερμοκρασίες και τη χρήση, ζουν στη σκιά των κατοίκων και των επισκεπτών της πρωτεύουσας. Εμπόριο ναρκωτικών εν μέση οδώ, συχνά αιματηροί διαπληκτισμοί για το νταλαβέρι και τη μοιρασιά, ληστείες και κλοπές, είναι ξανά στην ημερήσια διάταξη, όπως λένε επαγγελματίες του κέντρου. Παράλληλα, ακόμα κι αν είναι δευτερεύον ζήτημα μπροστά στην κακουχία που βιώνουν οι «Αθλιοι» των Αθηνών, η εικόνα απωθεί, δημιουργεί θλίψη και ανασφάλεια.
«Το πρόβλημα των τοξικοεξαρτημένων στο κέντρο είναι πολύ σημαντικό και έχει συνέπειες σε κατοίκους, επιχειρήσεις και επισκέπτες», επισημαίνει στα «ΝΕΑ» ο πρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου Αθηνών Σταύρος Καφούνης, ο οποίος λαμβάνει καθημερινά τηλεφωνήματα καταστηματαρχών που εκφράζουν τη δυσαρέσκειά τους. «Το θέμα πρέπει πρώτα απ’ όλα να λυθεί για ανθρωπιστικούς λόγους, όμως, είναι δισεπίλυτο και πολυπαραγοντικό», συνεχίζει ο ίδιος, σημειώνοντας πως ο ΕΣΑ είναι σε διαρκή επαφή με το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη προκειμένου η ασφάλεια και η ευταξία να επιστρέψουν στο κέντρο της πρωτεύουσας. Μάλιστα, ο ΕΣΑ ετοιμάζει, σε συνεργασία με την Ενωση Ξενοδόχων Αθηνών, μια ολοκληρωμένη πρόταση παρέμβασης για την αντιμετώπιση του ζητήματος.
Προσώρας, πάντως, η κατάσταση χειροτερεύει. Η προηγούμενη δημοτική αρχή είχε προωθήσει, σε συνεργασία με τους αρμόδιους φορείς, κάποιες πολιτικές με στόχο τον περιορισμό του προβλήματος, όπως είναι οι ξενώνες και οι Χώροι Εποπτευόμενης Χρήσης (ΧΕΧ). Τα μέτρα αυτά, όμως, παρότι αποτέλεσαν ένα πρώτο βήμα, δεν αρκούν. Οι λιγοστοί ΧΕΧ λειτουργούν με ωράριο – κάτι που δεν ισχύει για τις ίδιες τις εξαρτήσεις και τις επιπλοκές τους –, ενώ ο αριθμός των κλινών στους ξενώνες είναι συντριπτικά μικρός και οι συνθήκες κάθε άλλο παρά ιδανικές. Για παράδειγμα, στον Ξενώνα Βραχείας Φιλοξενίας του Κέντρου Υποδοχής και Αλληλεγγύης Δήμου Αθηναίων (ΚΥΑΔΑ) καταγγέλλεται πρόβλημα με κοριούς στα κρεβάτια.
«ΛΕΡΝΑΙΑ ΥΔΡΑ».
Στον δρόμο, οι όποιες αλλαγές περιορίζονται στη μετακίνηση της εκάστοτε πιάτσας, με το φαινόμενο να αποκτά χαρακτηριστικά Λερναίας Υδρας. «Η πιάτσα αλλάζει όταν αλλάζει το μέρος που γίνεται το νταλαβέρι», εξηγεί ο Τάσος Σμετόπουλος, συντονιστής Δράσεων Δρόμου της Οργάνωσης STEPS. Η μετακίνηση εξαρτάται από τις δράσεις της Αστυνομίας, που μπορεί μεν να σπάσει μια πιάτσα, όμως η δραστηριότητα απλώς θα συνεχιστεί και θα μετατοπιστεί λίγα τετράγωνα παραπέρα. Για παράδειγμα, ο πεζόδρομος της Μασσαλίας δίπλα στο Πανεπιστήμιο, ο οποίος πριν από λίγους μόλις μήνες κατακλυζόταν από δεκάδες τοξικοεξαρτημένους σε ημιλιπόθυμη κατάσταση, σήμερα είναι «καθαρός».
Από εκεί, κάποιοι μεταφέρθηκαν στον περίβολο του Πνευματικού Κέντρου του Δήμου Αθηναίων. Σε αυτό το σημείο, έχουν βρει λίγη σκιά τέσσερις μεσήλικες, περιμένοντας το επόμενο πέρασμα του ντίλερ. Αλλοι έχουν παραμείνει γύρω από τα κτίρια της Τριλογίας, χυμένοι στα σκαλιά ή δίπλα στο σιντριβάνι αποζητώντας λίγη δροσιά, ενώ ορισμένοι, οι πιο μοναχικοί, στριμώχνονται στα πλατύσκαλα πολυκατοικιών και καταστημάτων.
Η μεγάλη πιάτσα, όμως, απλά επέστρεψε λίγο πιο κάτω, στην Κλαυθμώνος, δίπλα σε εστιατόρια και μαγαζιά με διαρκή κίνηση. Η πλατεία πήρε στις αρχές του περασμένου αιώνα το όνομά της από τους δημοσίους υπαλλήλους που συγκεντρώνονταν εκεί και έκλαιγαν ύστερα από εκλογές γιατί θα έχαναν τις δουλειές τους λόγω αλλαγής κυβέρνησης. Εναν αιώνα μετά, εξακολουθεί να συγκεντρώνει τη «μιζέρια του κόσμου», η οποία, εν τω μεταξύ, έχει αλλάξει όψη και μορφή. «ΤΑ ΝΕΑ» βρέθηκαν στην πλατεία σε στιγμή που μόλις είχε γίνει η… προμήθεια, με τους τοξικοεξαρτημένους να βρίσκουν ένας – ένας ή δύο – δύο τις καβάτζες τους και να κάνουν χρήση – συχνά με την ίδια σύριγγα.
Στην πλατφόρμα Tripadvisor που ειδικεύεται στον τουρισμό και στην εστίαση, χρήστης γράφει για ξενοδοχείο επί της Σταδίου: «Σοκαρίστηκα, όχι από το ξενοδοχείο – αυτό ήταν εξαιρετικό – αλλά από τον δρόμο… Είδαμε σύριγγες πεταμένες στο πεζοδρόμιο, σωρούς σκουπιδιών στους οποίους έψαχναν επαίτες και τοξικοεξαρτημένοι […] Και η μυρωδιά, ήταν πραγματικά αξιοσημείωτη. Στενοχωριέμαι για την Αθήνα. Δεν έχω ξαναδεί κάτι τέτοιο στο παρελθόν. Ευτυχώς δεν μας απείλησαν, αλλά για να είμαι ειλικρινής, ήμουν συνεχώς σε κατάσταση φόβου».
Την ίδια στιγμή, στην κάτω πλευρά της Ομόνοιας και πέριξ του Εθνικού Θεάτρου – ενός ακόμα κομψοτεχνήματος του Τσίλλερ – επί της Αγίου Κωνσταντίνου, η κατάσταση έχει πια ξεφύγει από κάθε έλεγχο, με την απουσία κάθε δομής ή φορέα που θα μαρτυρούσε ότι πρόκειται για την καρδιά της πρωτεύουσας οργανωμένου κράτους να είναι κραυγαλέα. Τοξικοεξαρτημένοι χωμένοι σε καλύβες από χαρτόκουτα και κουρέλια κάνουν χρήση, ενώ δίπλα τους κάποιοι άλλοι βρίσκονται σε κωματώδη κατάσταση. Ιδια εικόνα και στις οδούς Μάρνη και Χαλκοκονδύλη, όπου έχει μεταφερθεί τα τελευταία χρόνια η πιάτσα που άλλοτε βρισκόταν μέσα στο Πεδίον του Αρεως. Μέχρι και αυτή να μεταφερθεί με τη σειρά της σε κάποιο άλλο σημείο της αχανούς πόλης που κομπάζει για το τουριστικό προϊόν της…
