Μέχρι σήμερα, υπήρχε η εντύπωση ότι μπορούσαν να εισέλθουν στο ανθρώπινο σώμα μέσω τροφών, νερού και μολυσμένου αέρα. Νέα έρευνα αμερικανική όμως δείχνει ότι τα περίφημα «παντοτινά χημικά» μπορούν να «επιτεθούν» και μέσω… δέρματος.
Οι υπερφθοριωμένες αλκυλιωμένες ουσίες (PFAS), τα γνωστά και ως «παντοτινά χημικά», που περιλαμβάνουν πάνω από 4.700 χημικές ουσίες, αποτελούν ομάδα ανθρωπογενών ουσιών που χρησιμοποιούνται ευρέως και συσσωρεύονται με τη πάροδο του χρόνου στους ανθρώπους και στο περιβάλλον.
Επειδή είναι εξαιρετικά ανθεκτικά μπορούν να παραμείνουν στο περιβάλλον για αιώνες, πρακαλώντας προβλήματα υγείας όπως βλάβη στο ήπαρ, παθήσεις του θυρεοειδούς, παχυσαρκία, προβλήματα γονιμότητας και καρκίνο.
Ενώ πιστευόταν ότι τα PFAS δεν μπορούσαν να παραβιάσουν το ανθρώπινο δέρμα, τελικά αυτό δεν ισχύει. Σύμφωνα με αμερικανική έρευνα που δημοσιέυτηκε στο Environment International, και αναδεικνύει η Washington Post ,τοξικές ενώσεις που βρίσκονται ήδη ομορφιά και προσωπικής φροντίδας, όπως όπως αντηλιακό, αδιάβροχη μάσκαρα και κραγιόν, μπορούν να διαπεράσουν το ανθρώπινο δέρμα και να εισέλθουν στην κυκλοφορία του αίματος.
«Εάν βάλετε μερικά από αυτά τα προϊόντα απευθείας στο δέρμα σας και περιέχουν PFAS, υπάρχει πολύ μεγάλη πιθανότητα να μεταφερθούν σε όλο το δέρμα», δήλωσε ο καθηγητής περιβαλλοντικής χημείας στο Πανεπιστήμιο του Μπέρμιγχαμ και ένας εκ των συντακτών της έρευνας, Stuart Harrad.
Στις αρχές Απριλίου, η Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος στι ΗΠΑ έθεσε το πρώτο της όριο στα παντοτινά χημικά στο πόσιμο νερό, μετά από αυξανόμενες ενδείξεις ότι οι χημικές ουσίες στο μολυσμένο νερό μπορεί να θέτουν σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία ακόμη και σε ελάχιστη έκθεση.
«Είμαστε συνεχώς περικυκλωμένοι από καταναλωτικά προϊόντα που ηθελημένα ή ακούσια έχουν πράγματα που πιθανώς δεν θα έπρεπε να χρησιμοποιούμε»
Τα αδιάβροχα καλλυντικά όπως η μάσκαρα, τα μακρυά ματ κραγιόν και τα αδιάβροχα ρούχα είναι παραδείγματα προϊόντων με PFAS που θα μπορούσαν να απορροφηθούν από το δέρμα, δήλωσε ο Graham Peaslee, καθηγητής φυσικής στο Πανεπιστήμιο της Notre Dame.
Οι χημικές ουσίες βρίσκονται σε εκατοντάδες προϊόντα οικιακής χρήσης, προσωπικής φροντίδας και ομορφιάς — συμπεριλαμβανομένων καλλυντικών, υδατοαπωθητικών ρούχων, απολυμαντικών χεριών και άλλων προϊόντων που έρχονται σε άμεση επαφή με το ανθρώπινο δέρμα.
Τα PFAS γενικά έχουν συνδεθεί με διάφορα είδη καρκίνου, στειρότητα, υψηλή χοληστερόλη, χαμηλό βάρος γέννησης και αρνητικές επιπτώσεις στο ήπαρ, τον θυρεοειδή και το ανοσοποιητικό σύστημα.
Οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν τεχνητό ανθρώπινο δέρμα για να εξετάσουν τη δυνατότητα απορρόφησης 17 συνηθισμένων συνθετικών παντοτινών χημικών. Στη συνέχεια, οι ερευνητές αξιολόγησαν την ποσότητα που διαπερνά τον φραγμό του δέρματος στην κυκλοφορία του αίματος, τα σύνολα που απορροφώνται μόνο από το δέρμα και τα σύνολα που δεν απορροφώνται καθόλου.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι ενώσεις με μικρότερη αλυσίδα άνθρακα είχαν υψηλότερα ποσοστά απορρόφησης στην κυκλοφορία του αίματος από τις ενώσεις με μεγαλύτερη αλυσίδα.
Ο Χάραντ εξήγησε ότι είναι ευκολότερο για μικρότερες χημικές ουσίες να διαπεράσουν το στρώμα του δέρματος και στη συνέχεια να συσσωρεύονται στο αίμα.
Η ποσότητα που μεταφέρεται μέσω του δέρματος εξαρτάται από την ποσότητα του προϊόντος που χρησιμοποιείται, τη συγκέντρωση του PFAS και τον τύπο του PFAS στο προϊόν.
Σοβαρές ανησυχείς επιστημόνων
Τα καλλυντικά προϊόντα με PFAS που εφαρμόζονται απευθείας στο δέρμα ενδέχεται να διεισδύσουν στο δέρμα πιο γρήγορα από τα υφάσματα και τα ρούχα με PFAS επειδή, στα τελευταία προϊόντα, το PFAS θα πρέπει πρώτα να απελευθερωθεί από το υλικό του προϊόντος προτού μπορέσει να απορροφηθεί στο δέρμα μέσω ιδρώτα ή λάδια, είπε ο Χάραντ.
«Είμαστε συνεχώς περικυκλωμένοι από καταναλωτικά προϊόντα που ηθελημένα ή ακούσια έχουν πράγματα που πιθανώς δεν θα έπρεπε να χρησιμοποιούμε», είπε ο Peaslee. Η απορρόφηση θα μπορούσε να αυξηθεί σε περιοχές με λεπτό δέρμα όπως ο λαιμός, η βουβωνική χώρα και η μασχάλη, είπε.
Αλλά ο Peaslee -ο οποίος λέει ότι η κύρια πηγή έκθεσης σε PFAS είναι μέσω του πόσιμου νερού- δεν είναι σίγουρος για το ποιο ποσοστό της έκθεσης μπορεί να προέλθει από την επαφή με το δέρμα.
«Επικαλύπτουμε τους εαυτούς μας με αυτό το υλικό κάθε μέρα, οπότε η μακροπρόθεσμη πρόγνωση είναι ότι πολλά από αυτά τα υλικά μπορούν να περάσουν από το δέρμα και με εκπληκτικούς ρυθμούς», είπε ο Peaslee.
Το κερασάκι στην τούρτα βάζει η επιστήμονας περιβαλλοντικής υγείας στο Natural Resources Defense Council, Κάτη Πέλς, λέγοντας ότι η μελέτη εγείρει ανησυχίες σχετικά με τα συνηθισμένα ντους και τα μπάνια σε μολυσμένο νερό καθώς και το κολύμπι σε νερό με υψηλά επίπεδα PFAS.
