Η εξαήμερη εργασία που ξεκινάει να εφαρμόζεται στην Ελλάδα από 1η Ιουλίου, έχει ανοίξει την όρεξη των εργοδοτών στην ισχυρότερη οικονομία της Ευρώπης, τη Γερμανία.
Μετά το γερμανικό ειδησεογραφικό δίκτυο RDS που συμβούλευε «να πάρουμε μαθήματα από τους Έλληνες», αποδίδοντας εύσημα στην ελληνική κυβέρνηση για την 6ήμερη εργασία, τώρα τη σκυτάλη παίρνει η oικονομική εφημερίδα Handelsblatt.
Δεν είναι η πρώτη φορά που η Ηandelsblatt αναφέρεται θετικά στη θέσπιση της εξαήμερης εργάσιμης εβδομάδας. Τώρα επιστρέφει με εκτενή ανάλυση, με τίτλο «Γιατί οι Έλληνες πέτυχαν αυτό που φαίνεται αδύνατο να συμβεί στη Γερμανία».
Καταρρίπτεται ο ο μύθος περί «τεμπέληδων Ελλήνων»
«Η χώρα την οποία οι Γερμανοί, με επικεφαλής πολυάριθμα ταμπλόιντ, απέρριπταν πριν δέκα χρόνια ως χώρα τεμπέληδων , τώρα πρωτοστατεί στη συζήτηση για τον χρόνο εργασίας. Η συντηρητική κυβέρνηση στην Αθήνα έδωσε τη δυνατότητα στους εργοδότες να καθιερώσουν την εξαήμερη εβδομάδα», σημειώνει η Handsblatt.
Υπενθυμίζει ότι «από την 1η Ιουλίου, θα μπορούν να προτείνουν στους υπαλλήλους τους να εργάζονται έξι ημέρες την εβδομάδα αντί για τις πέντε που ίσχυαν προηγουμένως. Αυτό θα επιτρέψει στους Έλληνες να εργάζονται στο μέλλον περισσότερο από ό,τι ήδη εργάζονται: έχουν τη μεγαλύτερη εργάσιμη εβδομάδα στην ΕΕ».
Η εξαήμερη εργασία πέρασε χωρίς… θύελλα διαμαρτυριών
Η Handsblatt αναγνωρίζει ότι «δεν υπήρξε μεγάλη θύελλα διαμαρτυριών στην Ελλάδα» για την καθιέρωση του 6ήμερου. Αποδίδει τις αναιμικές αντιδράσεις στο γεγονός ότι «η έλλειψη εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού ταλαιπωρεί πολύ τη χώρα».
Σε αντίθεση με την Ελλάδα, η εξαήμερη εβδομάδα στη Γερμανία δεν μπορεί απλά να αποφασιστεί από την κυβέρνηση
Σύμφωνα με την ανάλυση της οικονομικής εφημερίδας οι αιτίες για τη σημερινή έλλειψη εργατικών χεριών πρέπει να αναζητηθεί στην περίοδο της οικονομικής κρίσης του 2010-2018.
« Εκείνη την περίοδο, η χώρα βρισκόταν στα πρόθυρα της χρεοκοπίας και εκατοντάδες χιλιάδες μορφωμένοι νέοι μετανάστευσαν για να αναζητήσουν την τύχη τους στο εξωτερικό. Η Ελλάδα δεν έχει ακόμη ανακάμψει από αυτή τη διαρροή εγκεφάλων, παρόλο που η οικονομία βρίσκεται σε ανοδική πορεία», επισημαίνει το άρθρο της Ηandelsblatt.
Οι Έλληνες εργαζόμενοι δουλεύουν σχεδόν 650 ώρες περισσότερες κατά κεφαλήν ετησίως από ό,τι οι Γερμανοί
Η Ελλάδα είναι πρώτη στην ευρωπαϊκή κατάταξη των εβδομαδιαίων ωρών εργασίας, με 39,8 ώρες, ενώ οι Γερμανοί δουλεύουν 34 ώρες την εβδομάδα,, υπενθυμίζει η ανάλυση της εφημερίδας. Συνολικά οι Ελληνες εργαζόμενοι δουλεύουν επιπλέον 650 ώρες κατά κεφαλήν ετησίως, από ό,τι οι Γερμανοί.
Σύμφωνα με την Handelsblatt «όποιος εργάζεται μια έκτη ημέρα την εβδομάδα στην Ελλάδα από το καλοκαίρι πρέπει να το κάνει εθελοντικά. Δεν υπάρχει κανένας εξαναγκασμός»
«Ωστόσο, αυτό δεν πρέπει να θεωρηθεί ότι οι Γερμανοί είναι τεμπέληδες: Οι αριθμοί είναι συγκρίσιμοι μόνο σε περιορισμένο βαθμό. Ο πολύ χαμηλός κατά κεφαλήν αριθμός στη Γερμανία είναι επίσης αποτέλεσμα του ρεκόρ υψηλού αριθμού εργαζομένων μερικής απασχόλησης – συχνά γυναικών που φροντίζουν μόνες τους τα παιδιά και το νοικοκυριό για αρκετά χρόνια», εξηγεί η γερμανική εφημερίδα.
Οι Γερμανοί δεν είναι πρόθυμοι για εξαήμερη εργασία
Με μια δόση πικρίας το δημοσίευμα αναγνωρίζει ότι στη Γερμανία οι εργαζόμενοι δεν είναι εξίσου πρόθυμοι να εργαστούν 48 ώρες την εβδομάδα, αφού τα σωματεία έχουν μεγαλύτερη διαπραγματευτική δύναμη. «Αν και οι οικονομολόγοι και οι εργοδότες συμφωνούν ότι οι κατά κεφαλήν ώρες εργασίας πρέπει να αυξηθούν, οι συλλογικές συμβάσεις και οι κοινωνικές εξελίξεις κινούνται προς την αντίθετη κατεύθυνση. Εδώ, οι εργαζόμενοι τείνουν να χρησιμοποιούν την έλλειψη ειδικευμένου εργατικού δυναμικού για να διαπραγματευτούν υψηλότερους μισθούς ή περισσότερο ελεύθερο χρόνο».
Στη συνέχεια, η εφημερίδα παραθέτει τις αιτίες που «καθιστούν δυνατό στην Ελλάδα αυτό που είναι προφανώς αδύνατο στη Γερμανία», σύμφωνα πάντα με τη δική της οπτική.
Οι Έλληνες….«το κάνουν εθελοντικά και με πολύ υψηλά κίνητρα»
Σύμφωνα με την Handelsblatt «όποιος εργάζεται μια έκτη ημέρα την εβδομάδα στην Ελλάδα από το καλοκαίρι πρέπει να το κάνει εθελοντικά. Δεν υπάρχει κανένας εξαναγκασμός. Έτσι ο νομοθέτης δημιούργησε πολύ υψηλά κίνητρα για να εργάζονται οι άνθρωποι περισσότερο. Αυτά είναι οικονομικής φύσεως: Όποιος εργαστεί έκτη ημέρα την εβδομάδα θα λαμβάνει 40% περισσότερες αποδοχές. Αν η έκτη εργάσιμη ημέρα πέφτει σε Κυριακή ή αργία, ο νόμος προβλέπει ακόμη και 115% περισσότερη αμοιβή»,
Μάλλον κάποιος πρέπει να πάρει τον αρθρογράφο της Handelsblatt μια βόλτα στα Ελληνικά νησιά, αλλά όχι ως τουρίστα. Μια συζήτηση πέντε λεπτών με οποιοδήποτε ξενοχοδοϋπάλληλο ή εργαζόμενο σε μπιτσόμπαρο (υπό την προϋπόθεση ότι θα του μιλούσε χωρίς το φόβο του εργοδότη), θα του άλλαζε την αντίληψη για το πόσο «εθελοντική» είναι η εξαήμερη εργασία, και κατά πόσο τηρούνται οι προσαυξήσεις.
Στην Ελλάδα «αυστηροί κανόνες προστατεύουν τους εργαζόμενους» υποστηρίζει η Handesblatt
Η δεύτερη αιτία που καθιστά δυνατή στην Ελλάδα την 6ήμερη εργασία, σύμφωνα πάντα με την Ηandesblatt είναι η εξής:
«’Ενας άλλος λόγος για τον οποίο η ελληνική εξαήμερη εβδομάδα είναι ελάχιστα αμφιλεγόμενη είναι ότι δεν αφορά όλους τους εργαζόμενους. Ο νέος κανονισμός απευθύνεται κυρίως σε εταιρείες που εργάζονται δώδεκα ώρες την ημέρα, επτά ημέρες την εβδομάδα με σύστημα βάρδιας και των οποίων οι εργαζόμενοι εργάζονταν προηγουμένως πέντε ημέρες και 40 ώρες την εβδομάδα.
Ο νόμος επιτρέπει επίσης την εξαήμερη εβδομάδα στον δημόσιο τομέα και σε κρατικές εταιρείες, όπως οι επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας.
Υπάρχουν όμως περιορισμοί: Η εξαήμερη εβδομάδα είναι εθελοντική. Ο εργοδότης πρέπει να την δηλώσει στη διοίκηση εργασίας και να την αιτιολογήσει. Μπορεί να προσφέρει στους εργαζόμενους τη δυνατότητα να εργάζονται υπερωριακά, αλλά δεν είναι υποχρεωμένος να το κάνει.
Επιπλέον, η εβδομαδιαία εργασία δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 48 ώρες. Συνεπώς, η εξαήμερη εβδομάδα δεν μπορεί να συνδυαστεί με πρόσθετες υπερωρίες. Επιπλέον, οι εργαζόμενοι δικαιούνται μία ημέρα ρεπό την εβδομάδα»
Τι ισχύει πραγματικά
Προφανώς ο Γερμανός αναλυτής είτε αγνοεί, είτε δεν θέλει να ξέρει τις καταγγελίες των σωματείων στην Ελλάδα για το πόσο πραγματικά ισχύει η προστασία των εργαζομένων από τον νόμο. Χαρακτηριστική είναι η τελευταία ανακοίνωση της ΓΣΕΕ, που καλεί το υπουργείο Εργασίας να αναστείλει την εφαρμογή των διατάξεων για την κάρτα εργασίας και την εξαήμερη εργασία, ώστε να προηγηθεί διάλογος με τους κοινωνικούς εταίρους. Η ανακοίνωση αφορά την ερμηνευτική εγκύκλιο για την κάρτα εργασίας, που πρακτικά «χαρίζει» στους εργοδότες μια ώρα απλήρωτη δουλειά ημερησίως που βαφτίζενται «χρόνος προετοιμασίας» και δεν υπολογίζεται στο οχτάωρο.
«Με τα εργατικά ατυχήματα να αυξάνονται, την 6η ημέρα πρόσθετης εργασίας προ των πυλών από την 1η Ιούλη και την εργοδοτική αυθαιρεσία να βρίσκεται στο ζενίθ της κατάχρησης του χρόνου εργασίας των εργαζομένων, δηλωμένων και αδήλωτων, (η ερμηνευτική εγκύκλιος) αποτελεί «μάννα εξ ουρανού», σημειώνει η ΓΣΕΕ.
Η εξαήμερη εργασία στην Γερμανία… «δεν είναι ρεαλιστική»
Η εξαήμερη εργασία στην Γερμανία δεν είναι καινούργια ιδέα, αλλά σήμερα δεν φαίνεται ρεαλιστική, υπογραμμίζει η Handelsblatt
«Στην πραγματικότητα, η εξαήμερη εβδομάδα ίσχυε στη Γερμανία για σχετικά μεγάλο χρονικό διάστημα. Το 1959, οι ανθρακωρύχοι στη βιομηχανία εξόρυξης άνθρακα ήταν οι πρώτοι που πέτυχαν την πενθήμερη εβδομάδα με πλήρη μισθολογική αποζημίωση («Το Σάββατο είναι η μέρα του μπαμπά μου»). Το 1960, οι υπάλληλοι των ασφαλιστικών εταιρειών απέκτησαν τη μικρότερη εργάσιμη εβδομάδα, ενώ ένα χρόνο αργότερα ακολούθησαν οι τραπεζίτες. Η βιομηχανία μετάλλων δεν ακολούθησε το παράδειγμα μέχρι το 1967», συνεχίζει το γερμανικό δημοσίευμα.
«Σε αντίθεση με την Ελλάδα, η εξαήμερη εβδομάδα στη Γερμανία δεν μπορεί απλά να αποφασιστεί από την κυβέρνηση. Η μετάβαση στην πενθήμερη εβδομάδα είχε ήδη επιτευχθεί μέσω αλλαγών στις συλλογικές συμβάσεις εργασίας. Και μάλλον το ίδιο θα έπρεπε να γίνει και σήμερα»
Δεν απαγορεύεται, αλλά δεν εφαρμόζεται
»Στην πραγματικότητα, η εξαήμερη εβδομάδα δεν απαγορεύεται στη Γερμανία. Το Σάββατο είναι εργάσιμη ημέρα. Εφόσον τηρούνται οι νόμιμες περίοδοι ανάπαυσης των 24 ωρών την εβδομάδα, οι άνθρωποι στη Γερμανία μπορούν θεωρητικά να εργάζονται έξι ημέρες την εβδομάδα – αλλά εντός των ορίων της συλλογικής σύμβασης εργασίας και της εβδομάδας των 48 ωρών. Το μόνο που απαγορεύεται, με ορισμένες εξαιρέσεις, είναι η εργασία τις Κυριακές», συμπληρώνει.
«Αλλά δεν γίνονται στην πραγματικότητα όλα όσα δεν απαγορεύονται. Είναι αλήθεια ότι πολλοί ιθύνοντες αφήνουν αιχμές για αύξηση του χρόνου εργασίας. Από τον πρόεδρo των εργοδοτικών οργανώσεων («Η Γερμανία συζητά πολύ λίγο για την αξία της εργασίας») μέχρι τον αρχηγό του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος («Η Γερμανία χρειάζεται επιθυμία για περισσότερες επιδόσεις»), τον πρόεδρο του υπουργείου εργασίας της Σαξονίας («40ωρη εβδομάδα για όλους») και τον αντικαγκελάριο των Πρασίνων («Περισσότεροι άνθρωποι πρέπει να εργάζονται εθελοντικά περισσότερο και περισσότερο»).
Στο ίδιο μοτίβο και η Αυστριακή Der Standard
Σύμφωνα με ρεπορτάζ της Deutsche Welle τα δημοσιεύματα των γερμανικών ΜΜΕ για το μοντέλο της εξαήμερης εργασίας στην Ελλάδα, ενέπνευσαν αντίστοιχα άρθρα και στη γειτονική Αυστρία. «Θα μπορούσε η εξαήμερη εργάσιμη εβδομάδα στην Ελλάδα να είναι ένα μοντέλο εφαρμόσιμο και στην Αυστρία;» Το ερώτημα θέτει η αυστριακή εφημερίδα Der Standard, στο ίδιο κλίμα με τον γερμανικό Τύπο. Η απάντηση που δίνει είναι αρνητική και αναφέρει τις αιτίες:
«Σε πολλές συλλογικές συμβάσεις στην Αυστρία υπάρχουν περιορισμοί σχετικά με την κατανομή των εργάσιμων ωρών σε έξι ημέρες. Ωστόσο, η εξαήμερη εργασία επιτρέπεται νομικά – όπως δείχνουν και πρακτικές που εφαρμόζονται σε διάφορους κλάδους. Ο νόμος για τις ώρες εργασίας ορίζει ότι «οι εργαζόμενοι δικαιούνται αδιάλειπτη εβδομαδιαία περίοδο ανάπαυσης τουλάχιστον 36 ωρών». Κατά κανόνα η Κυριακή συμπεριλαμβάνεται σε αυτές τις 36 ώρες».
Το ελληνικό μοντέλο δεν είναι εφαρμόσιμο στην Αυστρία
Το δημοσίευμα περιλαμβάνει συνέντευξη με τον οικονομολόγο του Εργατικού Επιμελητηρίου Μάρκους Μαρτερμπάουερ, ο οποίος παραθέτει τρεις λόγους για τους οποίους θεωρεί πως το ελληνικό μοντέλο δεν είναι εφαρμόσιμο στην Αυστρία:
«Κατ’ αρχήν λόγω «της ευελιξίας στην αγορά εργασίας, η οποία είναι ήδη εξαιρετικά υψηλή», υπενθυμίζοντας ότι (…) τον Σεπτέμβριο του 2018, το Αυστριακό Λαϊκό Κόμμα (ÖVP) και το Κόμμα Ελευθερίας της Αυστρίας (FPÖ) αύξησαν το μέγιστο δυνατό ωράριο εργασίας σε δώδεκα ώρες ημερησίως και στις 60 ώρες συνολικά την εβδομάδα.
Ο Μαρτερμπάουερ αναφέρει ως δεύτερο λόγο την παραγωγικότητα: «Όταν πρόκειται για την επιμήκυνση των πραγματικών ωρών εργασίας, η παραγωγικότητα είναι πολύ χαμηλότερη σε αυτές τις επιπλέον ώρες εργασίας. Το να εργάζεται κανείς 10% περισσότερο, δεν σημαίνει ότι παράγει και 10% περισσότερο».
Τρίτον, ο Μαρτερμπάουερ προειδοποιεί πως ενδέχεται να υπάρχουν και προβλήματα στην υγεία των εργαζόμενων «εάν αυτοί εργάζονται μόνιμα υπερωρίες»».
Σύμφωνα με την Standard, και το Ομοσπονδιακό Οικονομικό Επιμελητήριο της Αυστρίας (WKO) υπογραμμίζει ότι «το ισχύον μοντέλο εργασίας στην Αυστρία έχει αποδείξει την αξία του και ότι δεν βλέπει «καμία ανάγκη για αλλαγή». Ωστόσο, το WKO βλέπει την ανάγκη να δοθούν κίνητρα για καλύτερες επιδόσεις. Αυτό σημαίνει ότι οι υπερωρίες θα πρέπει να αμείβονται καλύτερα». Από την άλλη, η Αυστριακή Συνδικαλιστική Ομοσπονδία τονίζει ότι
Κριτική για την εξαήμερη εργασία από ΜΜΕ της γερμανικής Αριστεράς.
Οι εργασιακές συνθήκες απασχολούν και τη γερμανική αριστερή εφημερίδα Der Freitag, η οποία αναφέρει χαρακτηριστικά πως από την 1η Ιουλίου οι Έλληνες καλούνται να εργάζονται μία ημέρα παραπάνω την εβδομάδα.
«Λες και οι άνθρωποι εκεί δεν εργάζονται ήδη αρκετά σκληρά». Ωστόσο επισημαίνει πως τέτοιες μεταβολές στις εργασιακές συνθήκες δεν είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο: «Οι νόμοι για τη μείωση της φορολογίας των επιχειρήσεων και την πειθάρχηση των μισθωτών εργαζόμενων είναι ανάλογοι με την τάση που υπάρχει σε όλη την Ευρώπη. Για παράδειγμα στην Ουγγαρία, η δεξιά κυβέρνηση εισήγαγε το 2018 τον «νόμο της σκλαβιάς», ο οποίος επιτρέπει στους κεφαλαιοκράτες να απαιτούν έως και 400 ώρες υπερωρίες ετησίως. Στην Αυστρία, η Ομοσπονδία Αυστριακών Βιομηχανιών ζητά εβδομάδα 41 ωρών, ενώ στη Γερμανία, εν μέρει επειδή η αύξηση της ηλικίας συνταξιοδότησης στα 70 έτη είναι μη ρεαλιστική, ζητά εβδομάδα 42 ωρών. Ο υπουργός Οικονομικών Κρίστιαν Λίντνερ (FDP) λαχταρά μισθωτούς που είναι διατεθειμένοι να κάνουν απλήρωτες υπερωρίες. Ο αγώνας για μία κανονική εργάσιμη ημέρα επανέρχεται στην ημερήσια διάταξη».
