Μου είπατε ότι σας προκαλούσε ο ρόλος του Πολώνιου από τότε που διαβάσατε τον «Αμλετ». Για ποιους λόγους κέρδισε προβάδισμα σε σχέση με τον κεντρικό ήρωα του έργου – κρυφός πόθος σχεδόν όλων των ηθοποιών, έτσι δεν είναι;
Βρήκα πώς συνδέεται με το φαιδρό και γελοίο πρόσωπο της εξουσίας που όμως καθορίζει και την πορεία των πραγμάτων της ζωής μας. Αυτό με ιντρίγκαρε πάρα πολύ, το να φανερώσω δηλαδή έναν τέτοιο χαρακτήρα μέσω του Πολώνιου. Ούτως ή άλλως τα στοιχεία αυτά υπήρχαν μέσα στο κείμενο. Ο Θέμης Μουμουλίδης, ο οποίος σκηνοθέτησε την παράσταση, ήταν πολύ ανοιχτός στις προτάσεις που είχα. Πιστεύω ότι σκηνικά μετουσιώθηκε κοντά σε αυτό που ήθελα για αυτόν τον χαρακτήρα. Πιστεύω ότι είναι μία πρόταση που δεν έχει το στοιχείο του αναμενόμενου.
Ποια χαρακτηριστικά θέλετε να αναδείξετε και ποιες είναι οι δικές σας προσθήκες;
Το κοστούμι σίγουρα είναι το πρώτο πράγμα. Επέλεξα κροκί χρώμα για να τον κάνω έντονο και ορατό. Σε αυτό με οδήγησε η σκηνή όπου όταν φεύγει ο γιος του Πολώνιου για τη Γαλλία, του λέει «να ντύνεσαι ακριβά αλλά όχι επιδεικτικά, να δείχνεις πλούσιος αλλά όχι με αδιαφορία».
Το κοστούμι σας δεν είναι περισσότερο εκκεντρικό παρά όμορφο;
Ναι, γιατί ήθελα να δημιουργήσω μια αντίθεση. Τι είναι όμορφο για τον καθένα άραγε; Ενα ακόμη στοιχείο που άντλησα από τη συνομιλία του Αμλετ με τον Πολώνιο ήταν η στιγμή που του αποκαλύπτει ότι κάποτε ήταν ηθοποιός. Τη φράση αυτή την έχουμε κόψει από την παράσταση, αλλά όταν κάναμε ανάγνωση του έργου τη συγκράτησα. Δηλαδή τα υποκριτικά στοιχεία που ενδεχομένως είχε ο Πολώνιος. Με την κομψότητα λοιπόν και τα υποκριτικά στοιχεία προσπάθησα να προσεγγίσω τον ρόλο.
Είχατε κάποια πρόσωπα στο μυαλό σας για να δημιουργήσετε τον χαρακτήρα του έτσι όπως μου τον περιγράφετε;
Τον Τραμπ και τον Αδωνη Γεωργιάδη. Και αυτό γιατί πρόκειται για έναν τύπο ο οποίος πουλούσε βιβλία, φωνάζει, αλλάζει συνεχώς απόψεις. Αυτόν τον τύπο ο κόσμος τον ψηφίζει και κάποια στιγμή μπορεί και να κυβερνήσει.
Σε άλλους πολιτικούς χώρους δεν εντοπίζετε πρόσωπα με αυτά τα χαρακτηριστικά που μου περιγράφετε;
Η εξουσία τόσων χρόνων είναι τόσο παγιωμένη σε προσωπικότητες και διαθέσεις που για να μετουσιώσεις αυτό που περιγράφω πάνω στη σκηνή πρέπει να πάρεις αυτό που λέμε τοτέμ. Ο Τραμπ, για παράδειγμα, είναι ένα τοτέμ. Τον είχα δει να συμμετέχει σε αγώνες κατς και αυτός ο τύπος έγινε πρόεδρος της Αμερικής. Αυτό δεν είναι φαιδρό;
Περιγράφετε με πολιτικό λόγο το θέατρο.
Ολα τα έργα είναι πολιτικά με την ευρεία έννοια. Η αλήθεια είναι ότι εγώ δεν μπορώ να ξεχωρίσω την πολιτική από το θέατρο. Προέρχομαι από έναν κόσμο τον οποίο φέρω πάνω στη σκηνή, δεν τον αρνήθηκα και δεν θέλω να τον αποσιωπώ.
Οταν αποφασίσατε να ασχοληθείτε με το θέατρο, αισθανθήκατε ανασφάλεια, δεδομένου ότι προέρχεστε από τον αντιεξουσιαστικό χώρο;
Η τέχνη είναι μια προσωπική ανάγκη. Εγώ θέατρο θα μπορούσα να κάνω και στον δρόμο, και έχω κάνει. Αυτό που με ενδιέφερε είναι να ανεβαίνω στη σκηνή και να λέμε ιστορίες με τους συμπαίκτες μου. Καταλαβαίνω όμως την ερώτησή σου. Πρέπει να πω ότι άργησα να παίξω στο επαγγελματικό κομμάτι.
Γιατί καθυστερήσατε;
Τα πρώτα χρόνια με απασχολούσε το πώς μπορείς μέσα σε κινηματικούς χώρους να φέρεις μία καλλιτεχνική πρόταση. Πώς μπορεί να συμπλεύσει το θέατρο με αναλύσεις πολιτικές, νέους όρους, νέες λέξεις, νέες έννοιες. Συνήθως οι χώροι αυτοί είναι συνδεδεμένοι με πιο ερασιτεχνικές προσπάθειες – καλλιτεχνικές εννοώ. Η θεωρία του αντιεξουσιαστικού λόγου υποστηρίζει ότι είμαστε ελεύθεροι να κάνουμε θέατρο, να μην κρινόμαστε, να μην κρίνουμε. Εμένα αυτό μου δημιουργούσε μία σύγκρουση και προσπαθούσα να ανακαλύψω έναν νέο τρόπο προσέγγισης του θεάτρου μέσω αυτών των χώρων. Αλλά ποτέ δεν αισθάνθηκα, πουθενά και ποτέ, μία κόντρα μέσα μου. Ενιωθα ότι φέρω τον κόσμο μου, όπως είπα, και όπου και να παίξω θέατρο αυτός είμαι «κι αν θέλετε» που λέμε. Από τους ανθρώπους με τους οποίους συνεργάστηκα δέχτηκα υποστήριξη ως προς αυτή την κατεύθυνση.
Λέτε δηλαδή ότι ο χώρος της τέχνης είναι ανοιχτός και ελεύθερος για να εκφραστείτε επαγγελματικά χωρίς να απομακρυνθείτε από τις ιδεολογικές σας αναζητήσεις;
Σίγουρα ναι. Αλλωστε στο θέατρο έχεις πάντα τη δυνατότητα να επιλέξεις με ποιον θα συνεργαστείς, με ποιους θα συνομιλήσεις, με ποιους θα κάνεις παρέα. Δεν ξέρω αν θα μπορούσα να τα καταφέρω σε ένα άλλο επάγγελμα – και ως χαρακτήρας εννοώ. Οταν κάτι δεν το πιστεύω, δεν μπορώ να το διαχειριστώ.
Δεν ήταν η πρώτη σας επιλογή το θέατρο όμως.
Ημουν έντονος και εκφραστικός από μικρός, αλλά δεν σκέφτηκα ποτέ να γίνω ηθοποιός. Πέρασα στη Γυμναστική Ακαδημία, αλλά δεν μπορούσα ν’ ακολουθήσω αυτό το σχεδόν στρατιωτικό πρόγραμμα και επίσης οι καθηγητές δεν με ενέπνευσαν. Στις δύο απουσίες έμενες στο μάθημα, έπρεπε να κάνεις όλα τα αθλήματα κ.ά. Με φαντάζεσαι εμένα να κάνω ενόργανη; Κάπως έτσι με πέταξε έξω η κοινωνία της Γυμναστικής Ακαδημίας.
Νιώσατε ποτέ άβολα όταν ο πατέρας σας ήταν πρόσωπο της επικαιρότητας;
Οταν ήταν στη φυλακή ο Νώντας, όλος ο κοινωνικός ιστός ήταν πολύ κοντά μου – φίλοι, συμμαθητές κ.λπ. Δεν ένιωσα ποτέ δαχτυλοδεικτούμενος. Είχε γίνει μια συναυλία αλληλεγγύης για τον Νώντα, όπου εκτός από καλλιτέχνες – όπως ο Τζίμης Πανούσης, ο Λάκης Λαζόπουλος κ.ά. – είχαν έρθει και οι συμμαθητές μου με τους γονείς τους. Μου έδινε δύναμη αυτό. Η πιο άβολη στιγμή ήταν όταν ο Νώντας με πήρε τηλέφωνο μέσα από τη φυλακή. Δεν γνώριζα ότι μπορούσε να με καλέσει γιατί είχα την εικόνα της φυλακής από τις ταινίες και τα κόμικς. Νόμιζα ότι είχε αποδράσει. Τον ρώτησα «πού είσαι;» και μου απάντησε «ε, πού να είμαι; Τρίτη πτέρυγα». Ημουν Πέμπτη Δημοτικού και, ναι, ένιωσα στεναχώρια. Αλλά ήταν στιγμιαίο γιατί είχα μεγαλώσει με τέτοιο τρόπο που δεν μου επιτρεπόταν να μεμψιμοιρώ και να κλαίγομαι. Προχωράμε μπροστά! Ισως να βοήθησε και η εποχή τότε για τον τρόπο που βιώσαμε εκείνες τις καταστάσεις.
Τι εννοείτε;
Σήμερα είναι πιο συντηρητικά τα πράγματα και με την παραπληροφόρηση – και υπερπληροφόρηση που υπάρχει – ενδεχομένως να ερχόμουν σε δύσκολη θέση. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σήμερα είναι πάρα πολλά και μπορεί ο καθένας να μιλάει, να λέει ό,τι θέλει, χωρίς να κρίνεται. Εκείνη την εποχή δεν υπήρχε τόση τοξικότητα.
Ο τρόπος που μεγαλώσατε σε τι βαθμό συνέβαλε σε αυτό που γίνατε;
Τα βιώματά μας είμαστε – και αυτά, όπως είπα, τα φέρω πάνω στη σκηνή. Μπορεί να εκτιμηθεί ως μια καλή, μέτρια ή κακή προσέγγιση. Σημασία έχει ότι κάτι έχεις ζήσει πριν, κάτι έχεις στο μυαλό σου και το καταθέτεις με το παίξιμό σου. Είμαι παρατηρητής των πραγμάτων της ζωής και των ανθρώπων.
Η απουσία του πατέρα σας το διάστημα που ήταν στη φυλακή πώς καταγράφηκε; Ησασταν πολύ μικρός.
Δεν αντιλαμβανόμουν την απουσία του ως στέρηση. Ξέρω ότι δεν είναι κανονικό για ένα πεντάχρονο, αλλά η σκέψη μου τότε ήταν «στηρίζω τον πατέρα μου». Σίγουρα μου έλειπε η καθημερινότητα με τον Νώντα, αλλά είχα ζήσει μια κανονική ζωή μαζί του: πηγαίναμε γήπεδο, με διάβαζε, παίζαμε μαζί ποδόσφαιρο. Τα τρία αυτά χρόνια που έλειπε ήταν πολύμορφα. Ζούσα από μικρή ηλικία έντονα πράγματα τα οποία με καθόρισαν. Μια συναυλία αλληλεγγύης για τον Νώντα που είχε 6.000 κόσμο ως θετικό το έβλεπα. Ή όταν είχαν μαζευτεί έξω από το σπίτι ως συμπαράσταση 1.500 άτομα. Αυτό δεν μπορεί να συμβεί τώρα για έναν άνθρωπο που κατηγορείται για τρομοκρατία. Εξηγώ γιατί δεν αισθανόμουν μοναχικά ή φοβισμένα. Ισως οι πιο άβολες στιγμές ήταν όταν πήγαινα στο επισκεπτήριο για να τον δω και δεν ξέραμε πώς να «επικοινωνήσουμε». Χαίρομαι όμως που τα βίωσα γιατί δεν μου έκρυψαν τίποτα οι γονείς μου. Αγάπησα την τέχνη και τη ζωή μέσα από τις σκληρές εικόνες της.
Ποια είναι για εσάς η ασφαλής δεξαμενή – από τις εμπειρίες σας – από την οποία αντλείτε υλικό;
Αυτές οι δύσκολες εικόνες, οι έντονες που έζησα, με τροφοδοτούν. Επίσης ένα είδος τροφοδότησης είναι για μένα και όταν προσπαθώ να βρω τρόπο να γελάσει το κοινό κάνοντας κάτι που δεν το περιμένει. Αυτό με λυτρώνει.