Δεν είναι η πρώτη φορά που δημοσιοποιούνται καταγγελίες για τα βασανιστήρια που υφίστανται οι Παλαιστίνιοι στις φυλακές του Ισραήλ. Ωστόσο, αποκτά άλλη βαρύτητα το θέμα, όταν πρόκειται για τη μεγαλύτερη και ίσως την πιο τεκμηριωμένη έρευνα, η οποία, μάλιστα, πραγματοποιήθηκε από μία ισραηλινή οργάνωση για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Το Ισραηλινό Κέντρο Πληροφόρησης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη ή B’Tselem, όπως είναι ευρέως γνωστό, πραγματοποίησε μία αποκαλυπτική έρευνα, που αφορά στη μεταχείριση των Παλαιστινίων κρατουμένων και τις απάνθρωπες συνθήκες στις οποίες υποβάλλονται στις ισραηλινές φυλακές από τις 7 Οκτωβρίου του 2023 – ημέρα επίθεσης της Χαμάς στο Ισραήλ.
Η έρευνα του B’Tselem περιελάμβανε τη συλλογή μαρτυριών από 55 Παλαιστίνιους, που κρατήθηκαν σε ισραηλινές φυλακές και άλλους χώρους κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.
Τριάντα από τους μάρτυρες είναι κάτοικοι της Δυτικής Όχθης, συμπεριλαμβανομένης της Ανατολικής Ιερουσαλήμ, 21 είναι κάτοικοι της Λωρίδας της Γάζας και τέσσερις είναι Ισραηλινοί πολίτες. Οι μαρτυρίες δόθηκαν στο B’Tselem αφού οι κρατούμενοι αποφυλακίστηκαν –
στη συντριπτική τους πλειοψηφία χωρίς να έχουν δικαστεί.
Αυθαίρετη βία, σεξουαλικές επιθέσεις, ταπείνωση και εξευτελισμός
Οι μαρτυρίες, όπως επισημαίνεται στην έκθεση του B’Tselem, δείχνουν σαφώς μια συστημική, θεσμική πολιτική που επικεντρώνεται στη συνεχή κακοποίηση και τα βασανιστήρια όλων των Παλαιστινίων που κρατούνται από το Ισραήλ.
Συχνές πράξεις σοβαρής, αυθαίρετης βίας, σεξουαλικές επιθέσεις, ταπείνωση και εξευτελισμός, εσκεμμένη πείνα, αναγκαστικές ανθυγιεινές συνθήκες, στέρηση ύπνου, απαγόρευση και τιμωρητικά μέτρα για τη θρησκευτική λατρεία, κατάσχεση όλων των προσωπικών αντικειμένων και άρνηση επαρκούς ιατρικής περίθαλψης – είναι οι περιγραφές που εμφανίζονται ξανά και ξανά στις μαρτυρίες, με τρομακτικές λεπτομέρειες και ανατριχιαστικές ομοιότητες.
Οι μισοί κρατούνται στις φυλακές χωρίς δίκη και συνήγορο
Με την πάροδο των ετών, το Ισραήλ έχει κλείσει εκατοντάδες χιλιάδες Παλαιστίνιους στις φυλακές του, οι οποίες χρησίμευαν πάντα και πάνω απ’ όλα ως εργαλείο καταπίεσης και ελέγχου του παλαιστινιακού πληθυσμού. Οι ιστορίες που παρουσιάζονται σε αυτή την έκθεση, υπογραμμίζει το Ισραηλινό Κέντρο, είναι η ιστορία χιλιάδων Παλαιστινίων, κατοίκων των κατεχομένων εδαφών αλλά και πολιτών του Ισραήλ, που έχουν συλληφθεί από την αρχή του πολέμου, καθώς και Παλαιστινίων που είχαν ήδη φυλακιστεί στις 7 Οκτωβρίου και βίωσαν τη μαζική αύξηση της εχθρότητας από τις αρχές των φυλακών από εκείνη την ημέρα.
Στις αρχές Ιουλίου 2024, υπήρχαν 9.623 Παλαιστίνιοι που κρατούνταν σε ισραηλινές φυλακές και άλλους χώρους κράτησης, σχεδόν διπλάσιοι από τον αριθμό τους λίγο πριν από την έναρξη του πολέμου. Από αυτούς, 4.781 κρατούνταν χωρίς δίκη, χωρίς να τους παρουσιάζονται οι κατηγορίες εναντίον τους και χωρίς πρόσβαση στο δικαίωμα υπεράσπισης, σε αυτό που το Ισραήλ ονομάζει «διοικητική κράτηση».
Φυλακές, de facto στρατόπεδα βασανιστηρίων
Κάποιοι φυλακίστηκαν απλώς για την έκφραση συμπάθειας για τα δεινά των Παλαιστινίων. Άλλοι τέθηκαν υπό κράτηση κατά τη διάρκεια στρατιωτικής δραστηριότητας στη Λωρίδα της Γάζας, με τη μοναδική αιτιολογία ότι εμπίπτουν στον ασαφή ορισμό των «ανδρών σε ηλικία μάχης». Ορισμένοι φυλακίστηκαν λόγω υποψιών, τεκμηριωμένων ή μη, ότι ήταν πράκτορες ή υποστηρικτές παλαιστινιακών ένοπλων
ομάδων.
Οι φυλακισμένοι αποτελούν ένα ευρύ φάσμα ανθρώπων από διαφορετικές περιοχές, με διαφορετικές πολιτικές απόψεις και με ένα μοναδικό κοινό στοιχείο: ότι είναι Παλαιστίνιοι.
Οι μαρτυρίες των κρατουμένων αποκαλύπτουν τα αποτελέσματα μιας βιαστικής διαδικασίας, κατά την οποία περισσότερες από 12 ισραηλινές φυλακές, τόσο στρατιωτικές όσο και πολιτικές, μετατράπηκαν σε ένα δίκτυο στρατοπέδων αφιερωμένων στην κακοποίηση
των κρατουμένων. Τέτοιοι χώροι, στους οποίους κάθε κρατούμενος καταδικάζεται σκόπιμα σε σοβαρό, ανελέητο πόνο και ταλαιπωρία, λειτουργούν ως de facto στρατόπεδα βασανιστηρίων.
Η κακοποίηση που περιγράφεται σταθερά στις μαρτυρίες δεκάδων ατόμων που κρατούνται σε διάφορες εγκαταστάσεις ήταν τόσο συστηματική, ώστε δεν υπάρχει περιθώριο να αμφισβητηθεί μια οργανωμένη, δηλωμένη πολιτική των ισραηλινών αρχών των φυλακών. Η πολιτική αυτή εφαρμόζεται υπό την καθοδήγηση του υπουργού Εθνικής Ασφάλειας, Itamar Ben Gvir, το γραφείο του οποίου εποπτεύει την Ισραηλινή Υπηρεσία Φυλακών (IPS), με την πλήρη υποστήριξη της κυβέρνησης και του πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου.
Μαρτυρίες εκ των έσω: Η πραγματικότητα στα στρατόπεδα βασανιστηρίων
Οι μαρτυρίες που δόθηκαν στο B’Tselem αποκαλύπτουν τις ακόλουθες επικρατούσες, συνεχείς και διαδεδομένες συνθήκες.
Υπερπληθυσμός και συνωστισμός στα κελιά: Οι μαρτυρίες δείχνουν ότι η πληρότητα των κελιών υπερδιπλασιάστηκε. Τα κελιά που προορίζονταν για έξι κρατούμενους φιλοξενούσαν ταυτόχρονα 12 έως 14 κρατούμενους, με τους «πλεονάζοντες» να αναγκάζονται
να κοιμούνται στο πάτωμα, μερικές φορές χωρίς στρώμα ή κουβέρτα.
«Μετά τις 7 Οκτωβρίου 2023, η διοίκηση της φυλακής μάς τιμωρούσε συλλογικά σε τακτική βάση. Το πρώτο πράγμα ήταν η αύξηση του αριθμού των κρατουμένων σε κάθε κελί από 6 σε 14. Οι νέοι κρατούμενοι έπρεπε να κοιμούνται στο πάτωμα» – Μαρτυρία του S.B., κατοίκου της Ανατολικής Ιερουσαλήμ
Χωρίς φως του ήλιου και χωρίς αέρα, για να αναπνεύσει κανείς: Κάποιοι κρατούμενοι βρίσκονταν κλεισμένοι στα κελιά τους καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας – άλλοι έβγαιναν έξω για μια ώρα κάθε λίγες ημέρες. για να κάνουν ντους. Ορισμένοι δεν είδαν ποτέ το φως της
ημέρας κατά τη διάρκεια της φυλάκισής τους.
Βίαιες ονομαστικές κλήσεις, αυξημένη συχνότητα: Σύμφωνα με τις μαρτυρίες, οι προσαγωγές και/ή οι έρευνες στα κελιά γίνονται τρεις έως πέντε φορές την ημέρα. Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι κρατούμενοι αναγκάζονταν να συνωστίζονται, κοιτώντας τον τοίχο, με το κεφάλι
σκυμμένο στο πάτωμα και τα χέρια τους ενωμένα στο πίσω μέρος του λαιμού τους, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις γονάτιζαν σε κατάκλιση όπως κατά τη διάρκεια της προσευχής.
Η διαδρομή του ξυλοδαρμού και της ταπείνωσης
Οι πρακτικές αυτές δεν εξυπηρετούν πλέον τον αρχικό τους σκοπό και έχουν γίνει ευκαιρία για τους δεσμοφύλακες να εξαπολύουν σοβαρή βία και ένα ακόμη εργαλείο για τον εξευτελισμό και την ταπείνωση των κρατουμένων.
«Μας μετρούσαν τρεις φορές την ημέρα. Αυτό γινόταν με ταπεινωτικό τρόπο, με τις φωνές των φρουρών. Η μονάδα ερχόταν βαριά οπλισμένη με γκαζάκια και γκλομπ. […] Υπήρχε επίσης μια πολιτική συλλογικής τιμωρίας και τυχαίων ερευνών στα κελιά περίπου μια φορά
την εβδομάδα. Μας υποχρέωναν να γδυθούμε και μετά μας έψαχναν, μας έβγαζαν από τα κελιά στο διάδρομο και έκαναν εξονυχιστική
έρευνα στο δωμάτιο. Αυτό μπορούσε να διαρκέσει μια ώρα ή και αρκετές ώρες και περιλάμβανε φωνές, επιθέσεις και ξυλοδαρμούς με
γκλομπ» – από τη μαρτυρία του Muhammad Srur, 34 ετών, πατέρα δύο παιδιών και κατοίκου της Ραμάλα, ο οποίος κρατήθηκε στο κέντρο κράτησης Etzion και στις φυλακές Ofer και Nafha.
«Δεν τολμούσα να μιλήσω στους δικαστές για τα βασανιστήρια»
«Μας οδήγησαν έναν προς έναν σε μια αίθουσα όπου παρακολουθήσαμε τις ακροάσεις μας μέσω Zoom. Στο δρόμο προς τα εκεί, μέλη της IRF με χτύπησαν πολύ δυνατά στο στήθος. Στην αίθουσα βρισκόταν ένας αραβόφωνος φρουρός, ο οποίος άκουγε όλη τη συζήτηση μεταξύ εμού, του δικαστή και του δικηγόρου. Απείλησε ότι αν παραπονεθώ στον δικαστή, θα πληρώσω».
«Ο δικηγόρος μού είπε πριν από την ακρόαση ότι οι δικαστές γνώριζαν ήδη όλα όσα συνέβαιναν στη φυλακή, οπότε δεν είχε νόημα να μιλήσω γι’ αυτό. Παρόλα αυτά, στην ακρόαση με ρώτησε: ‘Έχετε εκτεθεί σε βία στη φυλακή;’. Δεν τόλμησα να απαντήσω, γιατί φοβόμουν ότι οι δεσμοφύλακες θα έκαναν αντίποινα και θα με χτυπούσαν ακόμη πιο βάναυσα. […] Κάθε φορά που με πήγαιναν στην αίθουσα όπου παρακολουθούσαμε τις δικαστικές ακροάσεις για το Zoom, υπέμενα την ίδια διαδρομή βασανιστηρίων, ξυλοδαρμού και ταπείνωσης. Όλοι οι κρατούμενοι στη φυλακή περνούσαν από αυτό» – από τη μαρτυρία του Firas Hassan, 50 ετών, πατέρα τεσσάρων παιδιών και κατοίκου της Βηθλεέμ, ο οποίος κρατούνταν στις φυλακές Negev (Ketziot).
Αμείλικτη σωματική και ψυχολογική κακοποίηση
Το εύρος της βίας που προκύπτει από τις μαρτυρίες των Παλαιστινίων αναδεικνύει ότι δεν πρόκειται για μεμονωμένα, τυχαία περιστατικά, αλλά μάλλον για μια θεσμική πολιτική του Ισραήλ, υπογραμμίζεται στην έκθεση, που αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της μεταχείρισης των κρατουμένων.
Σωματική βία και εκφοβισμός: Αυτές είναι μερικές μόνο από τις μεθόδους που χρησιμοποιούνται για τα βασανιστήρια και την κακοποίηση των κρατουμένων σύμφωνα με τις μαρτυρίες. Οι επιθέσεις αυτές περιγράφονται ως στοιχείο της καθημερινής ζωής στις φυλακές και συχνά
οδηγούσαν σε σοβαρούς τραυματισμούς, απώλεια συνείδησης, σπασμένα κόκαλα και – σε ακραίες περιπτώσεις – ακόμη και στο θάνατο.
«Ακούμπησα σε έναν τοίχο. Είχα σπασμένα πλευρά και είχα τραυματιστεί στον δεξιό μου ώμο, στον δεξιό μου αντίχειρα και σε ένα δάχτυλο του αριστερού μου χεριού. Δεν μπορούσα να κουνηθώ ούτε να αναπνεύσω για μισή ώρα. Όλοι γύρω μου ούρλιαζαν από τον πόνο και κάποιοι κρατούμενοι έκλαιγαν. Οι περισσότεροι αιμορραγούσαν. Ήταν ένας εφιάλτης που δεν περιγράφεται με λόγια» – από τη μαρτυρία του Ashraf al-Muhtaseb, 53 ετών, πατέρα πέντε παιδιών και κατοίκου της Χεβρώνας, ο οποίος κρατούνταν στο Etzion και στις φυλακές Ofer και Negev.
«Ζούσαμε μέσα στο φόβο και τον πανικό. Οι μόνες εκφράσεις που βλέπαμε στα πρόσωπα των φρουρών και των ειδικών δυνάμεων ήταν
θυμός και εκδικητικότητα. Ακόμη και κατά τη διάρκεια της ονομαστικής κλήσης, χλεύαζαν τους κρατούμενους, στοχεύοντας τους με ακτίνες
λέιζερ. Το μόνο που ήθελαν ήταν να ανοίξει ο κρατούμενος το στόμα του για να ορμήσουν πάνω του, να τον χτυπήσουν και να τον
συντρίψουν» – από τη μαρτυρία του Khaled Abu ‘Ara, 24 ετών, κατοίκου του Akabah στην περιοχή Tubas, ο οποίος κρατούνταν στις φυλακές Negev.
Σεξουαλική βία
Διάφορες μαρτυρίες αποκάλυψαν επανειλημμένη χρήση σεξουαλικής βίας, σε διάφορους βαθμούς σοβαρότητας, από στρατιώτες ή δεσμοφύλακες εναντίον Παλαιστινίων κρατουμένων.
Οι μάρτυρες περιέγραψαν χτυπήματα στα γεννητικά όργανα και άλλα μέρη του σώματος γυμνών κρατουμένων, χρήση μεταλλικών εργαλείων και γκλομπ για την πρόκληση πόνου στα γεννητικά όργανα, φωτογράφηση γυμνών κρατουμένων, πιάσιμο γεννητικών οργάνων καισωματική έρευνα για λόγους ταπείνωσης και εξευτελισμού. Αποκαλύπτουν επίσης περιπτώσεις ομαδικής σεξουαλικής βίας και επίθεσης που διαπράττονται από ομάδα δεσμοφυλάκων ή στρατιωτών.
«Μας οδήγησαν σε ένα δωμάτιο που είχε πολλά ρούχα, παπούτσια, δαχτυλίδια και ρολόγια διάσπαρτα. Μας ξεγύμνωσαν και έπρεπε να
βγάλουμε ακόμα και τα εσώρουχά μας. Μας έψαξαν με ανιχνευτή μετάλλων χειρός. Μας ανάγκασαν να ανοίξουμε τα πόδια μας και στη
συνέχεια να καθίσουμε μισοσκυμένοι. Στη συνέχεια, άρχισαν να μας χτυπούν με τον ανιχνευτή στα γεννητικά μας όργανα. Μας έριχναν
βροχή τα χτυπήματα. Μας διέταξαν να χαιρετήσουμε μια ισραηλινή σημαία που ήταν κρεμασμένη στον τοίχο» – από τη μαρτυρία του Sami Khalili, 41 ετών, από τη Ναμπλούς, ο οποίος εξέτιε ποινή φυλάκισης από το 2003 και κρατούνταν στις φυλακές Negev.
Στέρηση τροφής και πείνα
Οι μειωμένες ποσότητες φαγητού που παρέχονται στους Παλαιστίνιους κρατούμενους και η περιορισμένη πρόσληψη θερμίδων αποτελούν μέρος της νέας πολιτικής που κήρυξε ο υπουργός Εθνικής Ασφάλειας του Ισραήλ όταν ανέλαβε για πρώτη φορά τα καθήκοντά του. Οι μάρτυρες μίλησαν για την ακραία πείνα που αναγκάστηκαν να υποστούν και την κακή ποιότητα του φαγητού, το οποίο συχνά ήταν άψητο ή είχε περάσει η ημερομηνία λήξης του.
Η πολιτική της πείνας επηρέασε την υγεία και τη φυσική κατάσταση των κρατουμένων. Η βαθιά έλλειψη τροφής είχε ως αποτέλεσμα σημαντική απώλεια βάρους, που μερικές φορές έφτανε σε δεκάδες κιλά. Το φαγητό ήταν απαίσιο, τόσο σε ποσότητα όσο και σε ποιότητα.
«Μας έδωσαν μερίδες που δεν θα ικανοποιούσαν κανέναν. Τις περισσότερες φορές το φαγητό ήταν σάπιο – για παράδειγμα, τα αυγά και το γιαούρτι. Μια φορά, όταν ένας κρατούμενος στο διπλανό κελί από το δικό μας ζήτησε να του αλλάξουν το γιαούρτι επειδή είχε περάσει η ημερομηνία λήξης, τιμώρησαν όλους τους κρατούμενους στο κελί: έβαλαν σκυλιά πάνω τους, τους χτύπησαν με ρόπαλα, τους έσυραν στο μπάνιο και τους χτύπησαν. Την επόμενη μέρα, μπορούσα ακόμα να δω το αίμα τους στο πάτωμα»- από τη μαρτυρία του Hisham Saleh, 38 ετών, κατοίκου της Ναμπλούς, ο οποίος κρατούνταν στις φυλακές Ofer.
Υγιεινή και διακοπή της παροχής νερού
Οι μάρτυρες ανέφεραν ότι αναγκάστηκαν να ζουν μέσα στη βρωμιά κατά τη διάρκεια της φυλάκισής τους, ως αποτέλεσμα της γενικής κατάσχεσης των ειδών μπάνιου, καθαρισμού και πλυσίματος, της διακοπής της παροχής νερού στα κελιά και της περιορισμένης πρόσβασης σε εγκαταστάσεις ντους, που δεν προορίζονταν εξαρχής για τόσο μεγάλο αριθμό κρατουμένων.
Τα κελιά των φυλακών μετατράπηκαν σε υγειονομικό κίνδυνο και κατέστησαν ακατάλληλα για ανθρώπινη κατοικία. Οι συνθήκες αυτές οδήγησαν στην ανάπτυξη και εξάπλωση ασθενειών και διαφόρων προβλημάτων υγείας.
«Αισθανόμασταν ότι τα σώματά μας σάπιζαν από τη βρωμιά. Μερικοί από εμάς είχαν εξανθήματα. Δεν υπήρχε καμία υγιεινή. Δεν υπήρχε
σαπούνι, σαμπουάν, βούρτσες μαλλιών ή νυχοκόπτες. Μετά από ενάμιση μήνα, πήραμε σαμπουάν για πρώτη φορά. Δεν υπήρχαν ούτε είδη
καθαρισμού και ήταν αδύνατο να καθαρίσουμε το κελί ή την τουαλέτα ή να πλύνουμε τα ρούχα» – από τη μαρτυρία του Muhammad Srur, 34 ετών, πατέρα δύο παιδιών και κατοίκου της Ραμάλα, ο οποίος κρατήθηκε στο Etzion και στις φυλακές Ofer και Nafha.
Το σχέδιο εγκλεισμού του ισραηλινού καθεστώτος απαρτχάιντ
Η ιστορία του σχεδίου φυλάκισης του Ισραήλ δεν ξεκίνησε στις 7 Οκτωβρίου, ούτε με τον διορισμό του Itamar Ben Gvir ως Υπουργού Εθνικής Ασφάλειας, υπογραμμίζει το Ισραηλινό Κέντρο B’Tselem στην έκθεσή του.
Όπως εξηγεί, η σημερινή κατάσταση, όσο τρομακτική και αν είναι, δεν μπορεί να γίνει πλήρως κατανοητή χωρίς να εξεταστεί ο βασικός
ρόλος που έχει διαδραματίσει αυτό το σχέδιο στην κοινωνική και πολιτική καταπίεση της παλαιστινιακής συλλογικότητας όλα αυτά τα χρόνια.
Το σύστημα των φυλακών είναι ένα από τα διάφορα μέσα ελέγχου και καταπίεσης που χρησιμοποιεί το ισραηλινό καθεστώς απαρτχάιντ για να διατηρήσει την εβραϊκή κυριαρχία μεταξύ του Ιορδάνη ποταμού και της Μεσογείου. Για δεκαετίες, το Ισραήλ έχει χρησιμοποιήσει τον εγκλεισμό εκατοντάδων χιλιάδων Παλαιστινίων από όλα τα κοινωνικά στρώματα, για να υπονομεύσει και να διαλύσει τον κοινωνικό και πολιτικό ιστό που συνδέει τον παλαιστινιακό πληθυσμό.
Σύμφωνα με διάφορες εκτιμήσεις, από το 1967, το Ισραήλ έχει φυλακίσει πάνω από 800.000 Παλαιστίνιους άνδρες και γυναίκες από τη Δυτική Όχθη (συμπεριλαμβανομένης της Ανατολικής Ιερουσαλήμ) και τη Λωρίδα της Γάζας, που αντιπροσωπεύουν περίπου το 20% του συνολικού πληθυσμού και περίπου το 40% όλων των Παλαιστινίων ανδρών.
