Ηταν μια γιορτή αποχαιρετισμού. Που άφησε θλίψη παρόμοια με εκείνη που νιώθουν οι εραστές κάποιου ανέφικτου μεγάλου έρωτα. Το Παρίσι των Ολυμπιακών Αγώνων αγαπήθηκε. Από αθλητές, θεατές των σταδίων αλλά και το τηλεοπτικό κοινό. Η πόλη – σύμβολο μιας μάταιης ευτυχίας, όπως την αναζήτησαν οι λογοτεχνικές ηρωίδες του 19ου αιώνα στα στολίδια και στις τουαλέτες τους, ξεπρόβαλε στις οθόνες εντός και εκτός του Stade de France: με τις αναλαμπές στις κερκίδες σαν το φως χιλιάδων πυγολαμπίδων που αναβοσβήνουν για να διασώσουν ελπίδες χαράς και ομόνοιας στους λαούς της οικουμένης. Με τη μαυροντυμένη φιγούρα της πληθωρικής Γαλλίδας Ιζέτ που με τον δικό της urban pop λυγμό έκλεισε τη γιορτή των πυροτεχνημάτων τραγουδώντας «My way» στην κεντρική σκηνή του σταδίου.
Η χαριστική βολή του τρυφερού αποχωρισμού κάτω από τον παρισινό ουρανό που υπογράμμιζε άλλοτε η φωνή της Εντίτ Πιαφ, ακούστηκε το βράδυ της Κυριακής κάπως αμήχανα, υβριδικά μεταξύ της χορωδίας Haendel-Hendrix και της νεαρής Γαλλίδας Ζαχό ντε Σαγκαζάν τραγουδώντας «Sous le ciel de Paris» στους ερημωμένους κήπους του Κεραμεικού. Για εκείνη τη μοναδική στιγμή το μέρος ανήκε στον τέσσερις φορές χρυσό ολυμπιονίκη Λεόν Μαρσάν, τον άριστο των γάλλων αθλητών, τον «Μικρό Πρίγκιπα» της ολυμπιακής φλόγας, όπως έγραψε στην ανάρτησή του στο Instagram του και ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν.
Η παρέλαση
Η τελετή λήξης, σε αντίθεση με το διονυσιακό ξεφάντωμα της έναρξης, υπάκουσε στα πρωτόκολλα των αθλητικών διοργανώσεων. Η ετικέτα των θεσμών, ο μακρύς χρόνος των επίσημων λόγων, η παρέλαση με τα χαρούμενα νικηφόρα πρόσωπα των αθλητών, το συναυλιακό και χορευτικό ξεφάντωμα επανέφεραν την εκδήλωση στο πλαίσιο μιας συγκινητικής κοσμιότητας. Και ο καλλιτεχνικός διευθυντής των δύο τελετών Τομά Ζολί περιόρισε σε ένα σύντομης διάρκειας δρώμενο το κλείσιμο του αφηγήματός του που ξεκίνησε κάτω από δυνατή βροχή πριν από δύο εβδομάδες στον Σηκουάνα, σηκώνοντας θύελλες κριτικής, και ολοκληρώθηκε με εξάρσεις συγκίνησης.
Ο Ζολί με την τελευταία πράξη του, την επινόηση του ιπτάμενου Χρυσού Εξερευνητή – ενός αρχαιολόγου από το μέλλον (τον υποδύθηκε ο χορευτής – ακροβάτης – μοντέλο Αρτίρ Καντρ), ο οποίος κατέβηκε από ψηλά για να βρει στα συντρίμμια του κόσμου τα κατάλοιπα των Ολυμπιακών Αγώνων –, μετέτρεψε την παρισινή φιέστα σε παγκόσμιο θέαμα. Διόλου φειδωλός στην ιστορία του, ανέδειξε τη γένεση των Ολυμπιακών Αγώνων στην Ελλάδα, δίνοντας χώρο σε μία αναπαράσταση της θεάς Νίκης της Σαμοθράκης, και με απενοχοποιημένη καλλιτεχνική ελευθερία έσμιξε τους πρωταγωνιστές της έναρξης, τον μασκοφόρο λαμπαδηδρόμο και τη Ζαν ντ’ Αρκ αμαζόνα, με την ελληνική σημαία.
Στο Λος Αντζελες
Βασίστηκε όμως και σε μία μεγάλη παράδοση του γαλλικού 19ου αιώνα. Στην επαναφορά της φαντασίωσης της πανοραμικής θέας. Στην αφ’ υψηλού κατόπτευση του Παρισιού, την οποία ο Ουγκώ περιέγραψε ποιητικά σε ένα κεφάλαιο της «Παναγίας των Παρισίων», ο Τομά Ζολί στήριξε το σεναριακό του εύρημα για να συνδέσει το τέλος με μια νέα αρχή: η θέαση του κόσμου από ψηλά επιτρέπει να υπερβαίνεις την αίσθηση και να βλέπεις τα πράγματα στη δομή τους.
Ο Τομ Κρουζ σε ρόλο αγγελιαφόρου που βουτά από την οροφή του σταδίου για να προσγειωθεί στο πλήθος των αθλητών και να παραλάβει από τη δήμαρχο του Λος Αντζελες τη σημαία των Ολυμπιακών Αγώνων, ώστε να την ταξιδέψει στον λόφο του Χόλιγουντ, ερμήνευσε αυτήν και μόνο την ιδέα.
Ο συντονισμός της μνήμης με τις αισθήσεις, οι αναζητήσεις αποκρυπτογράφησης γνώριμων παρισινών τοποσήμων που σε όλη τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων έδωσαν τροφή για σκέψεις στο πώς αντιλαμβανόμαστε τον χώρο και τους μετασχηματισμούς μιας ιστορικής πόλης, ανάλαφρα έσβησαν όταν χάθηκαν και τα φώτα.
Το πάρτι στην Καλιφόρνια
Η επόμενη πράξη της φαντασμαγορίας της τελετής λήξης, μια εκτίναξη του βλέμματος προς τη δυτική ακτή των ΗΠΑ, σε μια εξέδρα στημένη στη διάσημη Venice Beach της Καλιφόρνιας, άλλαξε το ύφος της γιορτής σε ένα οργανωμένο πάρτι των Red Hot Chili Peppers, Billie Eilish, Dr. Dre και Snoop Dog. Εδώ είναι Λος Αντζελες και όλα αξίζουν σε χρήμα.
Oμως το εμβόλιμο βίντεο με το καλοδουλεμένο μοντάζ από την ομάδα των γάλλων τεχνικών με πλάνα των αθλητικών επιδόσεων, στιγμιότυπα θριάμβου, αποτυχίας, ρεκόρ, ατυχήματος, τέλειας εκτέλεσης θα μας θυμίζει ότι το Παρίσι των Ολυμπιακών Αγώνων 2024 προσπάθησε και μάλλον κατάφερε, έστω και για λίγο, να βγάλει τον κόσμο από τη δυστοπία του. Εκεί ψηλά, η δομή των πραγμάτων…