Στην ιστορία του ως υποψήφιος πρόεδρος, ο Ντόναλντ Τραμπ δεν έχει βιώσει ποτέ κάτι παρόμοιο με αυτό που ζει τον τελευταίο μήνα: η αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Καμάλα Χάρις, μια μαύρη Αμερικανίδα με καταγωγή από την Ινδία, έσπρωξε το λευκό «άλφα αρσενικό» στο περιθώριο της εθνικής συζήτησης, στερώντας του τα φώτα της δημοσιότητας που λαχταρά και απαιτεί συνεχώς.
Οι Δημοκρατικοί ολοκλήρωσαν το πανηγυρικό εθνικό τους συνέδριο το βράδυ της Πέμπτης στο Σικάγο, με την Χάρις στο επίκεντρο, η οποία εκφώνησε μια ομιλία που σχεδιάστηκε για να την κρατήσει στην κορυφή ενός «κύματος» που άλλαξε το διακύβευμα των προεδρικών εκλογών.
Τώρα, οι Δημοκρατικοί είναι ξανά στο παιχνίδι, αλλά ο πρώην πρόεδρος είναι κλεισμένος σε ένα κουτί και δεν είναι σαφές αν ξέρει τι να κάνει, σχολιάζει χαρακτηριστικά η Washington Post.
Προσπαθώντας να απελευθερωθεί από αυτά τα «δεσμά», ο Ντόναλντ Τραμπ έχει βγάλει από το συρτάρι ένα δοκιμασμένο κάποτε εγχειρίδιο με κόλπα, που στο παρελθόν κρατούσε τους αντιπάλους του εκτός συναγωνισμού και τον εαυτό του στο επίκεντρο της προσοχής.
Καθώς όμως η εκστρατεία περνάει τώρα στην επόμενη φάση της, η εστίαση στον ίδιο και στο πώς προσπαθεί να ανακτήσει τις ισορροπίες του θα είναι εξίσου ή και περισσότερο σημαντική σε σύγκριση με το πώς η Χάρις κατεύθυνεται στο δρόμο που ακολουθεί.
«Φανταστείτε τον Τραμπ χωρίς προστατευτικά κιγκλιδώματα»
Η Χάρις προσδιόρισε το διακύβευμα των εκλογών με ωμούς όρους στην ομιλία της για την αποδοχή του χρίσματος. «Συμπατριώτες Αμερικανοί, αυτές οι εκλογές δεν είναι μόνο οι πιο σημαντικές της ζωής μας, είναι από τις πιο σημαντικές στη ζωή του έθνους μας», είπε.
«Από πολλές απόψεις, ο Ντόναλντ Τραμπ είναι ένας μη σοβαρός άνθρωπος. Αλλά οι συνέπειες του να ξαναβάλουμε τον Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο είναι εξαιρετικά σοβαρές. Απλά φανταστείτε τον Ντόναλντ Τραμπ χωρίς προστατευτικά κιγκλιδώματα», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Εν τω μεταξύ, καθώς εκείνη μιλούσε, ο Τραμπ ασκούσε μια αδιάκοπη κριτική κατά της Χάρις στα δικά του «Truth Social», αν και με το ίδιο αποπροσανατολισμένο και μερικές φορές μπερδεμένο ύφος, που χαρακτηρίζει πολλές από τις πρόσφατες εμφανίσεις του.
«Μιλάει για μένα;» έγραψε σε μια ανάρτηση.
Ο Τραμπ δεν κατάφερε να αντιστρέψει το κλίμα
Καθώς η Χάρις ανέβαινε τον τελευταίο μήνα, ο Τραμπ έκανε εμφανίσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπως την συνέντευξη που έδωσε στον Έλον Μασκ, ή σε φιλικά μέσα ενημέρωσης, με την ελπίδα να καθορίσει τους όρους της συζήτησης, αλλά αυτό απέτυχε.
Δοκίμασε βρισιές, υπερβολές και ψέματα, κάτι που στο παρελθόν χρησιμοποιούσε για να μετατοπίσει το ενδιαφέρον, άλλοτε για να αποσπάσει την προσοχή από τα δικά του προβλήματα και άλλοτε για να τραβήξει την προσοχή από έναν αντίπαλο πάνω του. Δεν έχει πετύχει αυτό που ήλπιζε.
Ο πρώην πρόεδρος προσπάθησε να κάνει έναν… αντι-προγραμματισμό, για να αναγκάσει τα μέσα ενημέρωσης να κοιτάξουν προς το μέρος του αυτή την εβδομάδα. Θα έπρεπε, ωστόσο, να του ήταν προφανές ότι αυτή θα ήταν η εβδομάδα της Χάρις, με τον ίδιο τρόπο που το συνέδριο των Ρεπουμπλικάνων ήταν η δική του.
Θα ευνοήσει τις δημοσκοπήσεις υπέρ της Χάρις το κλίμα του συνεδρίου;
Η μόνη είδηση που έβγαλαν οι Δημοκρατικοί κατά τη διάρκεια του συνεδρίου του ήταν πως οι πιέσεις προς τον πρόεδρο Τζο Μπάιντεν να εγκαταλείψει την υποψηφιότητά του για επανεκλογή αυξάνονταν. Ο Τραμπ έμαθε, ίσως με οδυνηρό τρόπο, ότι αυτή τη στιγμή τον ακούνε λιγότεροι. Εν ολίγοις, τίποτα δεν φαίνεται να λειτουργεί με τον τρόπο που λειτουργούσε κάποτε.
Καθώς οι Δημοκρατικοί αποχωρούν από το Σικάγο και η προεκλογική εκστρατεία μπαίνει στην τελική ευθεία, η Χάρις απολαμβάνει τόσο την προσοχή όσο και τη δυναμική. Το αν αυτό μπορεί να διαρκέσει για πολύ ακόμα, δεν το ξέρει κανείς.
Όλοι περιμένουν τώρα τον επόμενο γύρο δημοσκοπήσεων σε εθνικό επίπεδο και στις πολιτείες που δίνουν τη μάχη, για να δουν αν η Χάρις θα λάβει το παραδοσιακό «γκελ» που συνοδεύει ένα επιτυχημένο συνέδριο και αν ο ενθουσιασμός, που εκδηλώθηκε αυτή την εβδομάδα μέσα στο United Center και στις μαζικές συγκεντρώσεις τις προηγούμενες ημέρες, θα καταλαγιάσει λίγο.
Όλα όσα αγαπά ο Τραμπ είναι τώρα υπέρ της Χάρις
Όπως υπενθύμισαν στους Δημοκρατικούς πολλοί από τους διαπρεπείς ομιλητές του συνεδρίου, πρόκειται για μια πολύ «σφιχτή» κούρσα, αρκετά «σφιχτή» ώστε ακόμη και ένας αποπροσανατολισμένος Τραμπ να μπορεί να κερδίσει – αν ανακτήσει τις δυνάμεις του ως υποψήφιος, που είναι ένα από τα μεγαλύτερα ερωτήματα αυτή τη στιγμή.
Οι προεκλογικές εκστρατείες αφορούν πολλά πράγματα: την κατάσταση του έθνους και την εθνική διάθεση, τον χαρακτήρα του υποψηφίου και την ποιότητά του, τις πολιτικές συνταγές, τη δύναμη της υποδομής ενός κόμματος, τα χρήματα και τη διαφήμιση. Πρόκειται όμως και για κάποια άυλα πράγματα, που δεν ανεβαίνουν στο επίπεδο της υψηλής πολιτικής ή της αξιοπρεπούς συζήτησης, συμπεριλαμβανομένου μερικές φορές ενός διαγωνισμού «ζίου ζίτσου» μέρα με τη μέρα, στον οποίο κάποτε διέπρεψε ο Τραμπ.
Ας δούμε τις βαθμολογίες: Ο Τραμπ νοιάζεται πάνω απ’ όλα για τα νούμερα τηλεθέασης και το μέγεθος του πλήθους, αλλά τον τελευταίο μήνα η Χάρις τον αντιμετώπισε, ακόμη και τον ξεπέρασε, στο δικό του παιχνίδι. Τα πλήθη της είναι τώρα ίδια ή και μεγαλύτερα από τα δικά του. Οι οπαδοί της είναι τώρα τόσο ενθουσιώδεις όσο και οι δικοί του, μια δραματική αλλαγή από τότε που ο Μπάιντεν ήταν ο αναμενόμενος υποψήφιος των Δημοκρατικών.
Η συγκέντρωση χρημάτων για την εκστρατεία της, που έχει γεμίσει με συνεισφορές από τη βάση, ξεπερνά κατά πολύ εκείνη του Τραμπ. Τώρα, τα ποσοστά της στο συνέδριό της ήταν καλύτερα από τα δικά του, τουλάχιστον μέχρι την Τετάρτη. Εν ολίγοις, από τα είδη των μετρήσεων που φαίνεται να ενδιαφέρουν περισσότερο τον Τραμπ, έχει μείνει πίσω από μια γυναίκα την οποία έχει υποτιμήσει και για την οποία έχει πει ότι δεν σέβεται.
Οι θέσεις των δύο στα καίρια ζητήματα και τα κενά
Όσον αφορά τα επίδικα θέματα, η συζήτηση που οι Ρεπουμπλικάνοι λένε ότι θέλουν δεν έχει διεξαχθεί. Η δημοσκόπηση των Washington Post-ABC News-Ipsos πριν από μία εβδομάδα έδειξε ότι οι ψηφοφόροι εμπιστεύονται τον Τραμπ περισσότερο από την Χάρις σε ορισμένα από τα πιο σημαντικά ζητήματα, μεταξύ των οποίων ο πληθωρισμός, η οικονομία, η μετανάστευση και ο πόλεμος Ισραήλ-Γάζας.
Η Χάρις απολαμβάνει το πλεονέκτημα σε θέματα όπως οι αμβλώσεις, οι φυλετικές σχέσεις, η υγειονομική περίθαλψη, η προστασία της δημοκρατίας, οι διορισμοί στο Ανώτατο Δικαστήριο και η οπλοκατοχή.
Πάντα του άρεσε η ασάφεια και έχει ιστορικό μετατόπισης θέσεων
Η Δημοκρατική υποψήφια άρχισε να συμπληρώνει ορισμένα από τα αναπάντητα ερωτήματα σχετικά με τις θέσεις της στο συνέδριο αυτής της εβδομάδας, αλλά υπάρχουν πολλά ακόμη να μάθουν οι Αμερικανοί. Η σελίδα της Wall Street Journal την χαρακτήρισε ως «τη λιγότερο γνωστή υποψήφια πρόεδρο στη σύγχρονη εποχή».
Από την άλλη, ο Τραμπ είναι πλέον ένας από τους πιο γνωστούς υποψήφιους για την προεδρία, εν μέρει επειδή έχει ήδη υπηρετήσει μία θητεία. Δεν έχει αποσυρθεί ποτέ από τη δημοσιότητα, από τότε που κατέβηκε την κυλιόμενη σκάλα στον Πύργο Τραμπ το 2015 για να ξεκινήσει την πρώτη του εκστρατεία. Υπάρχουν όμως και γι’ αυτόν ερωτήματα σχετικά με το ποιες θα είναι οι πραγματικές του προτεραιότητες σε μια δεύτερη θητεία.
Έχει απομακρυνθεί από το Σχέδιο 2025, το συντηρητικό σχέδιο που συνέταξαν πολλοί από τους συμμάχους του. Αν και έχει αναρτήσει πολιτικές θέσεις στον ιστότοπό του, δεν προσφέρει μεγάλη εξειδίκευση ή λεπτομέρειες σχετικά με τα σχέδιά του. Πάντα του άρεσε η ασάφεια και έχει μια μακρά ιστορία μετατόπισης θέσεων.
Θα τα λύσουν όλα στο debate;
Πολλά από τα ζητήματα αυτά θα συζητηθούν όταν η Χάρις και ο Τραμπ συναντηθούν στις 10 Σεπτεμβρίου για το πρώτο τους debate. Αν δεν συμβεί κάτι απροσδόκητο μέχρι τότε, αυτή θα είναι η ευκαιρία του Τραμπ να επιβεβαιώσει τον εαυτό του και να ανακτήσει τη δυναμική του. Αλλά θα είναι έτοιμος;
Αν δεν υπήρχε η παραπαίουσα απόδοση του Μπάιντεν στο debate του CNN στην Ατλάντα τον Ιούνιο, ο Τραμπ θα μπορούσε να έχει αποσπάσει το μεγαλύτερο μέρος της αρνητικής κριτικής, καθώς πέρασε μεγάλο μέρος των 90 λεπτών του προσφέροντας παλιά και νέα ψεύδη και αρκετές διαστρεβλώσεις γεγονότων.
Το debate θα αποτελέσει δοκιμασία και για την Χάρις, όμως. Παρόλο που η εμπειρία της ως εισαγγελέας ήταν στο επίκεντρο των συζητήσεων αυτή την εβδομάδα στο Σικάγο, οι τηλεμαχίες αφορούν τόσο στη δίωξη όσο και στην υπεράσπιση. Θα πρέπει να αποδείξει ότι είναι εξίσου ικανή στη δεύτερη όσο και στην πρώτη. Αλλά η απόδοσή της μπορεί να έχει λιγότερη σημασία αν ο Τραμπ είναι τόσο ασυντόνιστος και απείθαρχος όσο ήταν και στο προηγούμενο με τον Μπάιντεν.
Η αποχώρηση Μπάιντεν αποπροσανατόλισε τον Τραμπ
Οι περισσότεροι υποψήφιοι θα ήταν αναστατωμένοι από αυτό που συνέβη, από την εκπληκτική απόφαση ενός προέδρου να τερματίσει την υποψηφιότητά του λίγους μόνο μήνες πριν από τις εκλογές, καθώς και από την ταχύτητα και την ικανότητα με την οποία η Χάρις ανέλαβε το κόμμα.
Η γενική θεματολογία των εκλογών άλλαξε εν μια νυκτί, μετατρέποντας μια αναμέτρηση με οπισθοδρομικό προσανατολισμό μεταξύ δύο ηλικιωμένων και αντιδημοφιλών ανδρών, σε αναμέτρηση του μέλλοντος εναντίον του παρελθόντος και φέρνοντας αντιμέτωπη μια γυναίκα νέας γενιάς με τον γηραιό Τραμπ.
Οποιοσδήποτε υποψήφιος θα χρειαζόταν λίγο χρόνο για να ανασυνταχθεί, να βρει τις νέες γραμμές επίθεσης και τα νέα θέματα στα οποία θα δώσει έμφαση. Οι σύμβουλοι της προεκλογικής εκστρατείας του Τραμπ μπορεί να πιστεύουν πως ξέρουν τι θέλουν να κάνει ο υποψήφιός τους, αλλά δεν έχουν καταφέρει ακόμη να κάνουν τον Τραμπ να τους ακούσει.
Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα συμβεί. Πριν από οκτώ χρόνια, η προεκλογική εκστρατεία του Τραμπ βρισκόταν σε αναταραχή τον Αύγουστο. Ανακάτεψε το επιτελείο του και έκανε διόρθωση πορείας. Ακόμη και μπροστά στις χοντροκομμένες, σεξουαλικές του εκφράσεις στην κασέτα «Access Hollywood», που ήρθε στο φως της δημοσιότητας ένα μήνα πριν από τις εκλογές – μια αποκάλυψη που πολλοί Ρεπουμπλικάνοι πίστευαν ότι θα βύθιζε την εκστρατεία του – ο Τραμπ επέμεινε, με μεγαλύτερη πειθαρχία, για να κερδίσει τις εκλογές.
Του λείπει ο Μπάντεν, αλλά δεν υπάρχει επιστροφή
Με τον Μπάιντεν στην κούρσα, το ενδιαφέρον επικεντρώθηκε στην ηλικία του και κυρίως στο ερώτημα της σωματικής και πνευματικής του ικανότητας να υπηρετήσει άλλη μια θητεία.
Ο Τραμπ, ο οποίος προβάλλει πιο δυναμικός, διέφυγε από έναν πιο προσεκτικό έλεγχο. Αλλά όποιος παρακολούθησε τον Τραμπ το 2016, ακόμη και το 2020, και τον συγκρίνει με τον υποψήφιο στην προεκλογική εκστρατεία του 2024 μπορεί να δει τις διαφορές: Είτε πρόκειται για πραγματική μείωση των ικανοτήτων του, είτε απλώς για το γεγονός ότι δεν έχει ακόμη προσαρμοστεί σε μια εκστρατεία εναντίον της Χάρις, οι επιδόσεις του υπολείπονται κατά πολύ του συγκεντρωμένου και – τουλάχιστον μετρίως – πειθαρχημένου Τραμπ στην πιο αποτελεσματική του στιγμή.
Λέει ότι του λείπει ο Μπάιντεν και αυτό φαίνεται. Αλλά όπως είπαν οι Δημοκρατικοί στο Σικάγο, δεν υπάρχει επιστροφή.