Η άνοια αποτελεί τις τελευταίες δεκαετίες σημαντική απειλή έναντι της δημόσιας υγείας, δεδομένου ότι ο παγκόσμιος πληθυσμός γηράσκει με ταχείς ρυθμούς, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Υπό το πρίσμα αυτό, μια νέα μελέτη που αποκαλύπτει την ισχυρή συσχέτιση του έρπητα ζωστήρα με την έκπτωση των νοητικών λειτουργιών φαίνεται να φωτίζει ένα σημαντικό κεφάλαιο στην αντιμετώπιση και τη διαχείριση της εκφυλιστικής αυτής νόσου που στερεί από τους ανθρώπους τη μνήμη.
Και αυτό διότι όπως προκύπτει από τα συμπεράσματα της ίδιας μελέτης που δημοσιεύτηκε στην ιατρική επιθεώρηση Alzheimer’s Research and Therapy, αρκεί μόνον ένα επεισόδιο της λοίμωξης για να αυξηθούν οι πιθανότητες εκδήλωσης άνοιας κατά 20%.
Για να καταλήξουν στην ιδιαίτερα κρίσιμη αυτή παρατήρηση οι ερευνητές άντλησαν δεδομένα από 149.327 εθελοντές (επαγγελματίες του τομέα της υγειονομικής περίθαλψη), οι οποίο απάντησαν μεταξύ άλλων σε ερωτήσεις σχετικά με πιθανά επεισόδια έρπητα ζωστήρα ενώ παράλληλα κλήθηκαν να αξιολογήσουν τις νοητικές τους λειτουργίες.
Τα δεδομένα έδειξαν σαφή συσχέτιση της επίφοβης αυτής λοίμωξης με την άνοια. Μάλιστα, ο κίνδυνος αυτός ήταν πιο απειλητικός για εκείνους τους άνδρες που έφεραν ένα γονίδιο το οποίο σχετίζεται με την άνοια. Το γονίδιο αυτό λέγεται APOE4 και έχει επιστημονικά τεκμηριωθεί ότι αποτελεί τον ισχυρότερο γενετικά παράγοντα κινδύνου για την όψιμη έναρξη της νόσου Αλτσχάιμερ.
«Τα ευρήματά μας δείχνουν τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις του έρπητα ζωστήρα και υπογραμμίζουν τη σημασία των προσπαθειών δημόσιας υγείας για την πρόληψη και την προώθηση του εμβολίου» δήλωσε μεταξύ άλλων μία εκ των συγγραφέων της ίδιας μελέτης – γιατρός και επιδημιολόγος του νοσοκομείου Brigham and Women’s στη Βοστώνη, Sharon Curhan. Αξίζει να σημειωθεί ότι έχει προηγηθεί (μόλις τον περασμένο μήνα) μία ακόμη έρευνα που δημοσιεύτηκε στο «Nature Medicine» που έδειξε ότι το εμβόλιο του έρπητα ζωστήρα καθυστερεί την εμφάνιση άνοιας.
Η μελέτη. Πιο συγκεκριμένα, ερευνητές του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης μελέτησαν τα αρχεία περισσότερων από 200.000 πολιτών των ΗΠΑ που είχαν εμβολιαστεί για τον έρπητα ζωστήρα, εκ των οποίων περίπου το 50% έλαβε το νέο (με ανασυνδυασμένη πρωτεΐνη του ιού) εμβόλιο. Τι διαπίστωσαν; Οτι το ανασυνδυασμένο εμβόλιο κατά του έρπητα ζωστήρα μειώνει την άνοια κατά τουλάχιστον 17% περισσότεροαπό το παλαιότερο εμβόλιο (περιέχει εξασθενημένο ιό) κατά του έρπητα ζωστήρα. Επιπλέον, διαπίστωσαν ότι το νεότερο εμβόλιο μείωσε τον κίνδυνο άνοιας κατά 23%-27% σε σχέση με τα εμβόλια κατά άλλων ασθενειών (όπως της γρίπης ή εκείνου κατά του τετάνου / διφθερίτιδας / κοκκύτη).
Είναι πάντως σημαντικό να υπογραμμιστεί ότι οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι απαιτείται περαιτέρω έρευνα πριν γίνει οποιαδήποτε πρόταση ότι το εμβόλιο κατά του έρπητα ζωστήρα θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί για να βοηθήσει στην πρόληψη ή την καθυστέρηση της εμφάνισης της άνοιας. Τα ευρήματα πάντως «υποστηρίζουν την υπόθεση ότι ο εμβολιασμός κατά του έρπητα ζωστήρα μπορεί να προλάβει την άνοια. Εάν επικυρωθούν σε κλινικές δοκιμές, τα ευρήματα αυτά θα μπορούσαν να έχουν σημαντικές συνέπειες για τους ηλικιωμένους, τις υπηρεσίες υγείας και τη δημόσια υγεία» δήλωσε ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Dr. Maxime Taquet, κλινικός λέκτορας του Εθνικού Ινστιτούτου Ερευνας Υγείας και Φροντίδας της Βρετανίας (NIHR).
Το… ξύπνημα του ιού. Σύμφωνα με τους ειδικούς της Ελληνικής Εταιρείας Λοιμώξεων, ο ιός του έρπητα ζωστήρα (Varicella Zoster Virus – VZV) μολύνει τον άνθρωπο στην παιδική ηλικία και προκαλεί ανεμοβλογιά. Στη συνέχεια μεταπίπτει σε λανθάνουσα κατάσταση, όμως ενεργοποιείται εκ νέου στη διάρκεια της ζωής του ανθρώπου, όταν εξασθενήσει το ανοσοποιητικό σύστημα (π.χ. λόγω της λήψης ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων, εξαιτίας κακοήθους νοσήματος, HIV λοίμωξης αλλά και λόγω της μεγάλης ηλικίας που συνοδεύεται από ανοσογήρανση).
Το… ξύπνημα του ιού είναι η αιτία που προκαλείται έρπητας ζωστήρας, που χαρακτηρίζεται από επώδυνες δερματικές βλάβες κατά μήκος ενός νευροτομίου. Η συχνότητα του ζωστήρα αυξάνει με την ηλικία, από 5 κρούσματα ανά 1.000 άτομα πληθυσμού ενηλίκων ηλικίας 50-59 ετών σε 11 κρούσματα ανά 1.000 άτομα ηλικίας ≥80 ετών.
Η μεθερπητική νευραλγία, όπως σημειώνουν οι επιστήμονες, είναι η συνηθέστερη επιπλοκή που χαρακτηρίζεται από επίμονο και δυσίατο πόνο μετά την αποδρομή των δερματικών βλαβών, που μπορεί να επηρεάσει την ποιότητα ζωής του ασθενούς. Η συχνότητα της νευραλγίας είναι 10%-13% των ατόμων άνω των 50 ετών που εμφάνισαν έρπητα ζωστήρα και αυξάνεται περισσότερο με την ηλικία.
Ο μόνος τρόπος για να αποφευχθεί η ενεργοποίηση του ιού είναι να εμβολιαστεί κανείς. Σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών Ενηλίκων που ισχύει στη χώρα μας, το εμβόλιο συνιστάται σε όλα τα άτομα ηλικίας 60-75 ετών. Συνιστάται επίσης στους ενηλίκους (18 ετών και άνω) με ανοσοκαταστολή.
