Το ΠΑΣΟΚ ανήλθε και διατηρήθηκε αυτοδύναμο στην εξουσία για είκοσι ένα χρόνια όντας πολυσυλλεκτικό. Αυτό το ιστορικό υπόβαθρο, σε συνδυασμό με την ιδιαίτερη κληρονομιά καθενός εκ των πρώην προέδρων του, έχει αναδείξει τρεις αδυναμίες στο ΠΑΣΟΚ: υψηλές προσδοκίες, απροθυμία επαναπροσδιορισμού εκλογικής βάσης, και συχνή αμφισβήτηση ηγεσίας.
Οι υψηλές προσδοκίες δεν είναι απαραίτητα κακές. Προϋποθέτουν όμως ότι κάποιος αντιλαμβάνεται πού βρίσκεται, για πού βάζει στόχο να φτάσει, και ένα σχέδιο για να καλυφθεί η ενδιάμεση απόσταση. Το σχέδιο απαιτεί ικανότητες και αρετές, τόσο για την κατάστρωση όσο και στην εκτέλεση. Μετρήσιμη εμπειρία σε θέσεις ευθύνης και όχι μονάχα σε διαδικασίες προσωπικής εκλογής. Αξιοσημείωτη πορεία στον ιδιωτικό τομέα, τον ακαδημαϊκό κόσμο, ή την επιχειρηματικότητα και όχι απλά κομματικά γαλόνια ή ένσημα ευρωκρατικοδίαιτου βίου. Ιδεολογική ταύτιση με τον χώρο, αλλιώς είναι αδικαιολόγητη η έπαρση κατανόησης των αναγκών του. Φιλότιμο που αποδεικνύεται με πολιτικές πράξεις. Οι υποσχέσεις καλών προθέσεων δεν αρκούν.
Η πολυσυλλεκτικότητα μιας εποχής δεν κληρονομείται από τις επόμενες. Ενας μικρέμπορος της Ροδόπης ψήφισε κάποτε το ίδιο κόμμα με στέλεχος πολυεθνικής της Αθήνας. Αυτό δεν δημιουργεί κάποια ιστορική ευθύνη στο ΠΑΣΟΚ να συνεχίσει να απευθύνεται και στους δύο. Εάν, νοηματοδοτώντας εκ νέου την ύπαρξή του, το ΠΑΣΟΚ διαπιστώσει ότι βρίσκει ευήκοα ώτα σε ορισμένες μόνο από τις κοινωνικές ομάδες που ιστορικά το στήριξαν, θα πρέπει να εστιάσει σε αυτές. Ενα μήνυμα που ακούγεται δυνατά σε κάποιους είναι αποτελεσματικότερο από ένα μήνυμα που απευθύνεται – αποδεδειγμένα ασθενώς – σε όλους.
Ολες οι ηγεσίες κάποτε αμφισβητούνται. Η λύση των εσωκομματικών εκλογών εκτονώνει τη μουρμούρα αλλά δεν αποτελεί εγγύηση πολιτικής επανεκκίνησης. Μπορεί να καταλήξει σε πασάλειμμα. Αρχαιρεσίες όπου οι υποψήφιοι είναι δυσανάλογα περισσότεροι των ιδεολογικών ρευμάτων ή της αποτυπωμένης εμβέλειας του κόμματος δεν γεννούν αισιοδοξία. Για την ώρα, οι υποψήφιοι μοιάζουν να θεωρούν πως το ζητούμενο είναι να έρθουν οι ίδιοι και η ομάδα τους στα πράματα. Κάθε υποψήφιος αναγνωρίζει ότι, εφόσον πάρει το χρίσμα, το ΠΑΣΟΚ θα του δώσει όνομα φήμης, εδραιωμένο μηχανισμό, και τη λανθάνουσα ιστορική γοητεία του. Το ερώτημα που παραμένει αναπάντητο είναι αν και πώς θα συνεισφέρουν οι ίδιοι στην προσπάθεια ολικής επαναφοράς του ΠΑΣΟΚ.
Στους υπολογιστές παιχνιδιών, δεν είναι σπάνιο το bottleneck από κεντρικό επεξεργαστή μη ισάξιο της κάρτας γραφικών. Η ασφαλέστερη αν και κοστοβόρα λύση είναι η αντικατάσταση του επεξεργαστή με έναν στα μέτρα της κάρτας γραφικών. Εάν κάποιος άλλαζε απλώς μοντέλο, χωρίς να κάνει ουσιαστική αναβάθμιση, μάλλον θα κατέληγε ξανά σε bottleneck. Στο ΠΑΣΟΚ είναι ασαφές αν η αλλαγή ηγεσίας θα δώσει τη λύση. Ολοι οι υποψήφιοι πωλούν υψηλές προσδοκίες για να αγοράσουν στήριξη. Υπόσχονται ένα ΠΑΣΟΚ μεγάλο, αλλά η έως τώρα διαδρομή τους δεν πείθει ότι γνωρίζουν πώς να φτάσουν εκεί.
Σύστημα με bottleneck είναι καλό μόνο για παιχνίδια παλαιότερης γενιάς. Η τεχνολογία αλλάζει και δεν περιμένει κανέναν. Οποιος καθυστερεί την αναβάθμιση ενός μέρους καταλήγει να αναβαθμίζει περισσότερα. Σε κάποιες δε περιπτώσεις, η αναβάθμιση δεν έχει νόημα. Χρειάζεται εξ ολοκλήρου νέο σύστημα.
Ο Δημήτρης Σαχινίδης είναι νομικός
