H ετυμηγορία των αναλυτών είναι ομόφωνη, μόνο ο Τραμπ πουλάει τρέλα: η Κάμαλα κέρδισε το ντιμπέιτ. Με εξαίρεση το πρώτο τέταρτο, όπου ήταν κάπως αμήχανη, στην υπόλοιπη αναμέτρηση σφυροκόπησε και εξόργισε τον αντίπαλό της, τον ανάγκασε να λέει ψέματα και βλακείες, ενώ εκείνη ήταν σοβαρή και ετοιμόλογη, διαψεύδοντας την εικόνα της αόρατης και ανίκανης αντιπροέδρου που δεν μπορεί να ολοκληρώσει μια φράση. «Η εμφάνιση της Κάμαλα Χάρις ήταν μια από τις πιο επιτυχημένες εμφανίσεις όλων των εποχών σε ντιμπέιτ», έγραψε ο ιστορικός Μάικλ Μπέσλος. «Εχω δει όλα τα ντιμπέιτ της τελευταίας εικοσαετίας και δεν μπορώ να σκεφτώ τίποτα πιο βλακώδες από τον Τραμπ να παραληρεί μπροστά σε εθνικό ακροατήριο για τους μετανάστες που υποτίθεται ότι τρώνε τους σκύλους και τις γάτες των ανθρώπων», σχολίασε η Σούζαν Γκλάσερ του New Yorker.
Ισως να είναι έτσι. Μακάρι να είναι έτσι. Μπορεί κανείς όμως να προβάλει τρεις ενστάσεις.
Πρώτον, οι φιλελεύθεροι διανοούμενοι και σχολιαστές δεν φημίζονται για την επαφή τους με τον μέσο αμερικανό ψηφοφόρο. Το τι αρέσει σ’ αυτούς δεν αποτυπώνει κατ’ ανάγκη τις τάσεις στην κοινή γνώμη.
Δεύτερον, η πραγματική απήχηση του ντιμπέιτ θα φανεί στις επόμενες δημοσκοπήσεις. Αν το προβάδισμα της Κάμαλα σε εθνικό επίπεδο παραμείνει στα σημερινά ισχνά επίπεδα, και η εικόνα στα swing states παραμείνει θολή, ο Τραμπ θα κερδίσει στο νήμα. Χαρακτηριστικό είναι το σύνθημα που ακούγεται όλο και πιο δυνατά μεταξύ των Δημοκρατικών: «Πενσιλβάνια ή θάνατος»!
Τρίτον, τα ψέματα, ακόμη και τα κατάφωρα, τα ανερυθρίαστα, τα εξωφρενικά ψέματα, μπορεί να είναι κάτι ανήθικο ή ανέντιμο, πολλές φορές όμως υπηρετούν κάποιον σκοπό. Με άλλα λόγια, το ότι ο Τραμπ επανέλαβε χθες πως οι αϊτινοί μετανάστες στο Οχάιο τρώνε σκύλους και γάτες, ισχυρισμός που έχει διαψευστεί επισήμως και που ο ίδιος ο υποψήφιός του για την αντιπροεδρία έχει παραδεχθεί ότι μάλλον είναι ανακριβής, μπορεί να μην είναι ένδειξη του εκνευρισμού του, αλλά προϊόν μιας ψυχρής εκτίμησης ότι φέρνει ψήφους. Το ότι κατηγόρησε τους Δημοκρατικούς πως υποστηρίζουν τις αμβλώσεις «μετά τη γέννα» και «εκτελούν» μωρά, κάτι που όπως διευκρίνισε αμέσως η συντονίστρια της συζήτησης ούτε είναι νόμιμο ούτε συμβαίνει σε οποιαδήποτε πολιτεία, μπορεί να μη δείχνει ότι έχασε την ψυχραιμία του, αλλά ότι ποντάριζε πως κάποιοι από όσους τον άκουγαν θα το έχαβαν.
Η πολιτική χρήση του ψέματος παρατηρείται όλο και συχνότερα, και φυσικά όχι μόνο στην Αμερική. Στη χώρα μας δίδαξαν αυτή την τέχνη οι συριζαίοι, σήμερα όμως συναντάς μαθητές τους σε όλα τα κόμματα, περιλαμβανομένου φυσικά του κυβερνώντος. Υπάρχει βέβαια πάντα ο αντίλογος. Εχουν δημιουργηθεί ολόκληρες ομάδες fact-checking, που ψάχνουν, ρωτάνε, τσεκάρουν και κάποια στιγμή αποκαλύπτουν την απάτη. Για να απαντήσει αυτός που τη διακίνησε: «Και λοιπόν;»
