Αναζήτηση
Χωρίς παρεκκλίσεις από το προκαθορισμένο «σφιχτό» πλαίσιο της συνάντησης ως προς τη διάρκεια (30 λεπτά) και τελικά την ατζέντα έγινε το έκτο ραντεβού κορυφής Ελλάδας – Τουρκίας σε διάστημα 15 μηνών στην έδρα του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη. Στο ίδιο κτίριο όπου Κυριάκος Μητσοτάκης και Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είχαν προ πενταετίας, το 2019, το πρώτο τους τετ α τετ, αλλά πλέον σε διαφορετικό περιβάλλον διμερώς και διεθνώς, οι δύο ηγέτες έβαλαν άλλο ένα κομμάτι στο παζλ της ελληνοτουρκικής προσέγγισης, την οποία ωστόσο εξακολουθούν να «τραυματίζουν» τα (μεγάλα) «αγκάθια». Εξάλλου χειροπιαστό αποτέλεσμα για τα επόμενα βήματα υπήρξε στα εξής δύο επίπεδα: Πρώτον, προσδιορίστηκε για τον Ιανουάριο του 2025 η επόμενη συνάντηση κορυφής και ανατέθηκε στους υπουργούς Εξωτερικών Γιώργο Γεραπετρίτη και Χακάν Φιντάν (ο οποίος θα επισκεφθεί την Αθήνα το αργότερο μέχρι τον Δεκέμβριο) να προετοιμάσουν την ατζέντα του νέου Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας. Δεύτερον, συμφωνήθηκε η εντατικοποίηση της συνεργασίας στο Μεταναστευτικό με αιχμή την εξάρθρωση των δικτύων διακινητών, εξ ου και δρομολογείται άμεσα ραντεβού συντονισμού των αρμόδιων υπουργών Νίκου Παναγιωτόπουλου και Αλί Γερλίκαγια.
Μισή ώρα κράτησε η συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν στη Νέα Υόρκη
Πέραν αυτών, η προσοχή της ελληνικής πλευράς ήταν στραμμένη στον Ερντογάν λίγη ώρα πριν από την ελληνοτουρκική επαφή, όταν από το βήμα της γενικής συνέλευσης του ΟΗΕ ο ίδιος άνοιξε τα χαρτιά του με διπλό «παιχνίδι»: από τη μία έδειξε να κλείνει το παράθυρο για το Κυπριακό, από την άλλη να ανοίγει παράθυρο αναφερόμενος δημόσια στις θαλάσσιες ζώνες.
Επιμένει διχοτόμηση
Ειδικότερα, ο τούρκος πρόεδρος κάλεσε ξανά τη διεθνή κοινότητα να αναγνωρίσει την «Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου» και να συνάψει μαζί της διπλωματικές, πολιτικές και οικονομικές σχέσεις, επιμένοντας ότι υπάρχουν δύο ξεχωριστά κράτη. «Το μοντέλο της ομοσπονδίας έχει χάσει εντελώς την ισχύ του» υποστήριξε, εμμένοντας στην αδιάλλακτη, σκληρή γραμμή των τελευταίων ετών. «Οι τουρκικές θέσεις είναι γνωστές» ήταν η πρώτη αντίδραση πηγής από την ελληνική πλευρά. Σύμφωνα με ενημερωμένη κυβερνητική πηγή, ο Μητσοτάκης έθεσε το θέμα, επαναλαμβάνοντας τις πάγιες θέσεις Αθήνας και Λευκωσίας, επισημαίνοντας την ανάγκη να επανεκκινήσει η συζήτηση υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών. Κατά τις ίδιες πληροφορίες, η Αθήνα παραμένει – έστω συγκρατημένα – αισιόδοξη ότι τουλάχιστον οι δύο πλευρές θα καθίσουν στο τραπέζι του διαλόγου, με τον Αντόνιο Γκουτέρες να τρέχει προσώρας μεμονωμένες συναντήσεις στη Νέα Υόρκη (με τον Μητσοτάκη θα συναντηθεί την Πέμπτη).
Οι θαλάσσιες ζώνες
Σε ό,τι αφορά τις «θαλάσσιες ζώνες δικαιοδοσίας» στις οποίες αναφέρθηκε κατά την ομιλία του, ο Ερντογάν υποστήριξε ότι η Τουρκία επιθυμεί να δει το Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο «ως μια περιοχή σταθερότητας και ευημερίας, όπου τα νόμιμα συμφέροντα όλων των εμπλεκόμενων μερών γίνονται σεβαστά» και προσέθεσε ότι «είναι προς το κοινό συμφέρον ολόκληρης της περιοχής να αναπτυχθεί η συνεργασία, ιδίως όσον αφορά την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών δικαιοδοσίας σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, την ελευθερία και την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας και το θαλάσσιο εμπόριο». Και επισημαίνοντας την τουρκική «ετοιμότητα για εποικοδομητική συνεργασία», έδειξε συγκεκριμένα σε θέματα ενέργειας και περιβάλλοντος.
«Η Τουρκία έχει δικαιώματα στην υφαλοκρηπίδα που έχει κηρυχθεί βόρεια και δυτικά της νήσου Κύπρου και οι Τουρκοκύπριοι έχουν δικαιώματα γύρω από ολόκληρο το νησί» πρόσθεσε, υποστηρίζοντας πως η χώρα του «με τη μεγαλύτερη ακτογραμμή στην Ανατολική Μεσόγειο» έχει ρόλο-κλειδί. Κυβερνητικές πηγές έλεγαν ότι οι υπουργοί Εξωτερικών Ελλάδας και Τουρκίας θα εκτιμήσουν πότε θα μπορέσουν να ανοίξουν τη συζήτηση για τη «βαριά» διπλωματία περί ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας, μαρτυρώντας ότι η ελληνική πλευρά επιμένει σε προσέγγιση βήμα-βήμα, ενώ στέκονταν στην αναφορά Ερντογάν στο διεθνές δίκαιο. Σημειωτέον ότι επίκεινται εξελίξεις στο θέμα της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου, που επρόκειτο να συζητηθεί στην προγραμματισμένη για χθες το απόγευμα τριμερή Μητσοτάκη, Εμανουέλ Μακρόν και Νίκου Χριστοδουλίδη. «Ολα τα ζητήματα μπορούν να επιλύονται με βάση το διεθνές δίκαιο» είπε αργότερα ο Μητσοτάκης στο CNN, προτάσσοντας τη συνεργασία σε ζητήματα όπως η μετανάστευση. «Θέλουμε οι βάρκες να σταματούν πριν πέσουν στο νερό. Δεν θέλουμε να το αφήνουμε στους διακινητές να αποφασίζουν ποιος θα μπει στην Ευρώπη» είπε για το Μεταναστευτικό, ενώ άφησε εκ νέου αιχμή για το Βερολίνο ότι «η λύση δεν είναι να παραβιάσουμε μονομερώς τους κανόνες της Σένγκεν».
Για τον πόλεμο στη Μέση Ανατολή ο Μητσοτάκης ανέφερε πως «υπήρχαν ευκαιρίες για κατάπαυση του πυρός» αλλά το Ισραήλ δεν τις αξιοποίησε: «Οι φίλοι πρέπει να λένε τις σκληρές αλήθειες στους φίλους και έχουμε προσαρμόσει και τις ψήφους μας στο Συμβούλιο Ασφαλείας αναλόγως».
