Με αφορμή τους δύο πολέμους που γίνονται τούτη την εποχή ίσως αξίζει να σκεφθούμε κάποιες αναλογίες μεταξύ κρατών: η δημιουργία της Αλγερίας κόστισε στο λαό της τη ζωή ~150.000 πολεμιστών, οι αντίστοιχες απώλειες του Βιετνάμ κατά τους δύο πολέμους της Ινδοκίνας ήσαν 1.200.000. Δεν έκανε ξανά πόλεμο κανένα από τα δύο.
Βαριά τιμήματα σε αίμα σε σχέση με αυτά που κόστισε η δημιουργία άλλων κρατών: μόλις 100-200 νεκρούς είχε η ΕΟΚΑ στην Κύπρο, 500 μαχητές κόστισε στους Ιρλανδούς η ανεξαρτησία τους, 2.500 ήσαν οι απώλειες των Βουλγάρων κατά τον ρωσοτουρκικό πόλεμο του 1878, 3.500 πεσόντες είχε το Ισραήλ στον πόλεμο του 1947-48, κάπου 10.000 είναι οι νεκροί αγωνιστές της ελληνικής επανάστασης. Υπάρχουν τέλος και κράτη που δημιουργήθηκαν εντελώς δωρεάν, πχ Λουξεμβούργο, Βέλγιο, Τσεχοσλοβακία – και βεβαίως η Ουκρανία.
Στις «φθηνές περιπτώσεις» –κυρίως της Ελλάδας– υπήρχε πολύ μεγαλύτερος αριθμός νεκρών, σφαγές δεκάδων χιλιάδων, μεταξύ των αμάχων. Και των δύο πλευρών.
Το κράτος της Βουλγαρίας ίδρυσαν οι τσάροι ως προγεφύρωμα της καθόδου τους στις θερμές θάλασσες· το κράτος της Ουκρανίας οι μπολσεβίκοι –όπως και τα υπόλοιπα κράτη και κρατίδια της Σοβιετικής Ένωσης– για να εξασφαλίσουν τη στήριξη των τοπικών ελίτ και να στερεώσουν την εξουσία τους στο εσωτερικό της τσαρικής αυτοκρατορίας. Τα σύνορα χαράζονταν λίγο-πολύ αυθαίρετα, όπως έκαναν στην Ασία και την Αφρική και οι δυτικές αυτοκρατορίες.
Η «φτηνά» κερδισμένη ανεξαρτησία κόστισε όμως πολύ ακριβά σε όσα νεόδμητα κράτη ξεκίνησαν νέους πολέμους «εθνικής ολοκλήρωσης»: κάπου 60.000 για την Ελλάδα που ήθελε να φθάσει ως την Άγκυρα, υπερδιπλάσιους (130.000) στη Βουλγαρία που ήθελε να βγει στο Αιγαίο. Και ανθρωπιστικές καταστροφές με θύματα εκατομμύρια άμαχους, λόγω σφαγών και εκπατρισμών.
Η Ουκρανία, για να κρατήσει την Κριμαία και ανατολικές επαρχίες που ούτε ο φανατικότερος εθνικιστής δεν θα διεκδικούσε πριν 100 χρόνια, έχει πληρώσει από το 2014 βαρύ φόρο αίματος (~100.000 νεκρούς), έχει ισοπεδωθεί, έχουν φύγει στο εξωτερικό 10.000.000 πρόσφυγες.
Το Ισραήλ είναι ακόμη σε ευτυχή στρατιωτική κατάσταση, μόλις 25.000 είναι οι απώλειές του στις οκτώ σχεδόν δεκαετίες της ύπαρξής του – τον φόρο αίματος του αλυτρωτισμού του πληρώνουν οι άμαχοι Παλαιστινίοι, κάπου 70.000 συνολικά, 40.000 μόνο τον τελευταίο χρόνο.
Του Ισραήλ ηγείται αυτή τη ο Βενιαμίν Νετανιάχου, του κόμματος Λικούντ, ιστορική συνέχεια των ακραίων σιωνιστών του «Αναθεωρητικού Κόμματος»: θεωρούσαν πως στα σύνορα του εβραϊκού κράτους έπρεπε να περιλαμβάνεται όχι μόνο όλη η Παλαιστίνη αλλά και η σημερινή Ιορδανία.
Μένει να δούμε αν τα εθνικιστικά οράματα του Λικούντ θα κοστίσουν στους πολίτες του Ισραήλ φθηνότερα ή ακριβότερα από αυτά της Ελλάδας, της Βουλγαρίας, της Ουκρανίας.
