Το μετρό, σε ώρα αιχμής, φτάνει στην Ακρόπολη περίπου κάθε πέντε λεπτά. Μετά τις κυλιόμενες, το τοπίο είναι εθνικό: κανείς δεν ξέρει, αν δεν το έχει διαβάσει, πως στην αρχή του Μακρυγιάννη – εκεί που τώρα λειτουργεί φαστφουντάδικο – πριν από 80 χρόνια παιζόταν το πρώτο έργο του Εμφυλίου. Κανείς δεν ξέρει, αν δεν το θυμάται, πως μέχρι το γύρισμα του αιώνα η Διονυσίου Αρεοπαγίτου είχε άσφαλτο και αυτοκίνητα. Σεπτέμβριος, ντάλα μεσημέρι με ήλιο Αυγούστου, οι εκατοντάδες τουρίστες που περιμένουν στην ουρά για το μουσείο σίγουρα δεν ξέρουν (και δεν τους νοιάζει) πως ο πλακόστρωτος δρόμος που φωτογραφίζουν για να ανεβάσουν στα σόσιαλ φέρει σημάδια ΠΑΣΟΚ. Του όλου ΠΑΣΟΚ: εκείνου που σφράγισε την εθνική συμφιλίωση, εκείνου που οραματίστηκε την ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων και την επιστροφή των Γλυπτών, εκείνου που έστησε στα πόδια της την Αθήνα των Ολυμπιακών Αγώνων, ακόμα κι εκείνου που πέταξε πολύ κοντά στον ήλιο, από τη στέγη του νεοκλασικού με τον αριθμό 33.

Μήπως το ΠΑΣΟΚ είναι η Ακρόπολη της πολιτικής ζωής της χώρας – σημαντικό για την εικόνα της, αλλά μνημείο; Δεν ήταν λίγες οι φορές που τα στελέχη του προτίμησαν να πουλήσουν μινιατούρες από «το παλιό, το ορθόδοξο» για να επιβιώσουν. Περπατώντας, ο Παύλος Γερουλάνος, υποψήφιος πρόεδρος για την ηγεσία του κόμματος, χαμογελάει. Σε αντίθεση με τους τουρίστες, ξέρει απολύτως πού βρίσκεται και γιατί. Hταν εκείνος που το 2017, στη δημιουργία του Κινήματος Αλλαγής, είχε διαφωνήσει με την αλλαγή ονόματος και συμβόλων. Στην οπτική του, ένα brand χτίζεται πάνω στη μνήμη και την προσδοκία – όταν το δεύτερο μηδενίζεται, οι αλλαγές στη βιτρίνα έρχονται τελευταίες.

Τώρα, πάντως, ΠΑΣΟΚ λέγεται το κόμμα που διεκδικεί: «Χρειάζεται ένα σχέδιο που θα το κάνει πάλι διακριτό. Κάποτε όταν έλεγε κάτι το ΠΑΣΟΚ, ήξερες για ποιον λόγο το έλεγε. Από τα Μνημόνια και πέρα ξυρίστηκαν οι κορμοί που έκαναν τα δέντρα διακριτά, θόλωσε το τοπίο. Γι’ αυτό κατέθεσα την “Αναγέννηση”. Ολα ξεκινούν από την ιδέα πως δεν θα παραγάγουμε ποτέ πλούτο, δεν θα τον μοιράσουμε δίκαια, αν δεν αποκεντρώσουμε την εξουσία. Πάνω σε αυτή την αρχή μπορείς να χτίσεις οποιαδήποτε πρόταση». Σε τρία σημεία του προγράμματός του δεν σηκώνει κουβέντα, ό,τι κι αν γίνει: στο «σπάσιμο» της συγκεντρωτικής εξουσίας στο Μέγαρο Μαξίμου, στον εκσυγχρονισμό θεσμών που θα μπορούν να ανταποκριθούν σε μια διαφορετική αντιμετώπιση των καθημερινών προβλημάτων και στη δημιουργία ενός κοινωνικού κράτους που υπηρετεί τις τοπικές κοινωνίες και ελέγχεται από αυτές.

Να δραστηριοποιηθούν οι καλοί… πασόκοι

Για την επανασύνδεση του ΠΑΣΟΚ με την κοινωνική του βάση ο Γερουλάνος διατείνεται πως έχει ένα κρυφό εργαλείο: λέγεται «οι πασόκοι που μπορούν να τα πάνε καλύτερα από το ΠΑΣΟΚ». Πόσοι τέτοιοι υπάρχουν όμως; «Λένε ότι οι καλοί φύγανε – λάθος. Ακόμα στο ΠΑΣΟΚ είναι, διότι δεν πουλάνε την ιδεολογία τους για μια καρέκλα. Πρέπει να τους ενεργοποιήσουμε. Μιλάω για ανθρώπους που δεν κρύβουν την ταυτότητά τους, όμως μέσα στους συλλογικούς τους φορείς είναι πολύ πιο δυνατοί από το ΠΑΣΟΚ. Παράδειγμα; Ποτέ πρόεδρος επιμελητηρίου δεν έχει κατέβει, ακόμη κι αν δεν έχει κερδίσει τις εκλογές, χωρίς να πάρει υψηλότερο ποσοστό από το ποσοστό του ΠΑΣΟΚ. Αυτοί οι άνθρωποι πρέπει να είναι το πρώτο μας τηλέφωνο». Κάποιος κακοπροαίρετος θα έλεγε πως, όπως συνέβη την τελευταία δεκαετία, κάποιος άλλος θα βρεθεί να τους αρπάξει. «Πάντα θα υπάρχουν άνθρωποι που φλερτάρουν με την εξουσία. Εμένα αυτό που με απασχολεί περισσότερο είναι ότι εμείς δεν τους παίρνουμε τηλέφωνο». Και αν τους πάρει, θα το σηκώσουν; «Θέλει μια ηγετική ομάδα που πείθει ότι αυτό που πρεσβεύεις μπορείς να το κάνεις πράξη. Αλλιώς θα αναρωτιέται συνέχεια ο κόσμος γιατί το ΠΑΣΟΚ υπάρχει. Αυτό είναι το πρώτο πράγμα που πρέπει να απαντήσουμε».

Για τον Γερουλάνο, το ΠΑΣΟΚ έχει πρόσωπα που μπορούν να απευθυνθούν στο προοδευτικό Κέντρο του Κυριάκου Πιερρακάκη και του Ακη Σκέρτσου: «Εχω συνεργάτες που θα μπορούσαν εύκολα να είχαν γίνει υπουργοί του Μητσοτάκη, αλλά δεν τον πίστεψαν γιατί είναι προοδευτικοί. Ο Μητσοτάκης δεν είναι φιλελεύθερος πολιτικός – δεν γίνεσαι τέτοιος επειδή ξαφνικά ξύπνησες στη ΝΔ, στην πραγματικότητα της κλιματικής αλλαγής ή επειδή υποστηρίζεις τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών. Φιλελεύθερος πραγματικά είσαι όταν πιστεύεις στις κοινωνικές δυνάμεις και τις απεγκλωβίζεις πολιτισμικά, πολιτικά και οικονομικά. Ο κ. Μητσοτάκης δεν έχει κάνει απολύτως τίποτα. Αντίθετα, ό,τι εργαλεία έχει, τα έχει να δουλεύουν για τη μειοψηφία».

Ο αρχηγός πρέπει να είναι στη Βουλή

Ο Γερουλάνος δεν είναι χθεσινός σε εσωκομματικές διαδικασίες για την ανάδειξη νέου προέδρου – ήταν ξανά υποψήφιος το 2021, χωρίς να καταφέρει να περάσει στον δεύτερο γύρο. Τα πράγματα από τότε έχουν αλλάξει πολύ, και για το ΠΑΣΟΚ και για τον ίδιο. «Εκείνη ήταν μια πολύ σύντομη περίοδος με πρωταρχικό στόχο δικό μου να γίνει γνωστή η “Αναγέννηση”» λέει για το σχέδιο που ετοιμάζει εδώ και χρόνια, χωρίς «να ετοιμαστεί σε ένα καλοκαίρι» ή «να το φτιάξουν συνεργάτες» (μια έμμεση αιχμή στους συνυποψηφίους του). «Ηξερα τότε ότι η πιθανότητα να κερδίσω ήταν πολύ μικρή, αλλά ήταν μεγάλη ευκαιρία να ξεκινήσουμε μια συζήτηση για πολιτικά θέματα που πίστευα ότι έπρεπε να ανοίξουμε. Τώρα έχω δείξει το κοινοβουλευτικό μου έργο, έχω δώσει τις μάχες μου σε μία περιφέρεια πολύ δύσκολη, οι συνθήκες έχουν αλλάξει δραματικά». Τότε δεν ήταν βουλευτής, σήμερα «χτυπάει» επικοινωνιακά τους συνυποψηφίους του που βρίσκονται στην ίδια θέση – και εκείνοι, με τη σειρά τους, διαμαρτύρονται: «Το ερμηνεύουν λάθος. Είχαμε δύο εμπειρίες, όπου ο αρχηγός κόμματος δεν ήταν και πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας. Ετσι το ΠΑΣΟΚ έχασε τη μεγάλη δυναμική που απέκτησε τους πρώτους μήνες, γιατί ο κόσμος δεν μπορούσε να συγκρίνει τον πρόεδρο με τον Πρωθυπουργό. Ο Στέφανος Κασσελάκης εξελέγη πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ χωρίς να είναι στη Βουλή και βλέπουμε τα αποτελέσματα. Δεν θα ‘θελα κάτι τέτοιο να συμβεί και στο ΠΑΣΟΚ».

Το ’21, πάντως, νίκησε το αίτημα για ανανέωση. Αυτό δεν θα μπορούσε να συμβεί και σήμερα, ευνοώντας πιο φρέσκους υποψηφίους; «Θεωρώ ότι η δυναμική ενός νέου προσώπου πρέπει πάντα να ισορροπεί και με την πείρα ενός ανθρώπου που ξέρει. Εγώ φέρνω και εμπειρία από τον ιδιωτικό τομέα, πράγμα που θεωρώ πολύ χρήσιμο – ακόμα και ο κ. Μητσοτάκης, που λέει ότι έχει δουλέψει σε τράπεζα, δούλευε σε ένα περιβάλλον πολύ απομακρυσμένο από τα ελληνικά δεδομένα. Οι άνθρωποι που έχουν παιδευτεί, έχουν γυρίσει εταιρείες, έχουν προσωπικό που βιώνει καθημερινά τα μεγάλα προβλήματα, είναι πολύ πιο συνδεδεμένοι με την πραγματικότητα, και αυτό χρειάζεται στην πολιτική. Τα πρόσωπα δεν πρέπει να είναι φθαρμένα, αλλά δεν πιστεύω στην ηλικία ως μόνο κριτήριο για την πολιτική σταδιοδρομία» ξεκαθαρίζει. Ο Γερουλάνος ήταν από τους πρώτους που απάντησαν στις αιτιάσεις του Νίκου Ανδρουλάκη για τα χαμηλά ποσοστά στην Αθήνα που έφεραν την τρίτη θέση στις ευρωεκλογές. «Εκεί έκανε ένα λάθος ο πρόεδρος, έκανε λάθος υπολογισμούς. Η Αθήνα είναι πληγή για το ΠΑΣΟΚ εδώ και πολλά χρόνια. Τον ένα χρόνο που είμαι βουλευτής είναι η μόνη περιφέρεια που αύξησε τον απόλυτο αριθμό ψήφων. Αυτόν τον στόχο βάλαμε και τα καταφέραμε. Αν τον είχαν βάλει και άλλοι, το αποτέλεσμα στις ευρωεκλογές θα ήταν διαφορετικό. Σήμερα θα ήμασταν εύκολα δεύτερο κόμμα» λέει. «Η δική μου συμβολή πιστεύω ότι ήταν δημιουργική. Αν ψάχνει κάπου να ρίξει το φταίξιμο, δεν θα πρέπει να ξεκινήσει από την Α’ Αθήνας. Υπάρχουν άλλα θέματα που πήγαν λάθος, θέματα διακριτότητας, θέματα επικοινωνίας. Αυτά όμως θέλουν δουλειά» σχολιάζει σε χαμηλούς τόνους.

Οι συνεργασίες μπορούν να περιμένουν

Αν ο Γερουλάνος εκλεγεί πρόεδρος, αλλά το ΠΑΣΟΚ δεν κερδίσει τις εθνικές εκλογές του ’27, θα υπάρξουν νέες εσωκομματικές διαδικασίες, στο πλαίσιο αξιολόγησης που αγγίζει και τον πρόεδρο που έθεσε τον στόχο. Κι αν έρθει πρώτο; «Είμαι ανοιχτός να συνεργαστούμε με οποιονδήποτε πιστέψει στην “Αναγέννηση”, που ουσιαστικά μιλάει για αλλαγή του διοικητικού και κοινωνικού μοντέλου. Αν είναι διατεθειμένη η ΝΔ να ακολουθήσει ένα τέτοιο σχέδιο, θα συζητούσα μαζί τους». Μέχρι να φτάσει εκεί όμως, υπάρχουν άλλα πιο άμεσα ερωτήματα. Θα σηκώσει το τηλέφωνό του για να καλέσει τον επόμενο πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ; «Οποιοδήποτε κάλεσμα κάνουμε (και έχω δεσμευθεί ότι θα κάνουμε, από την Αριστερά και το Κέντρο έως τις παρυφές της Δεξιάς και τους απογοητευμένους ψηφοφόρους του Μητσοτάκη) για να ανταποκριθεί ο κόσμος πρέπει να δει ότι το ΠΑΣΟΚ εκπροσωπεί αυτό που θέλουμε να εκπροσωπήσει. Το ΠΑΣΟΚ πρέπει πρώτα να βάλει τάξη στο σπίτι του. Εδώ είμαστε να κάνουμε συνεργασίες εκεί που πραγματικά πιάνουν τόπο. Και ο ΣΥΡΙΖΑ έχει πολλά να διορθώσει» επισημαίνει.

Για να πετύχει το ΠΑΣΟΚ, λοιπόν, θέλει σχέδιο, ηγέτη και τη σωστή συγκυρία. «Οτιδήποτε έχεις να δώσεις εσύ πρέπει να κριθεί στη βάση τού πώς μπορείς να το υπηρετήσεις. Δεν συγκρίνω τον εαυτό μου με άλλους για τον απλούστατο λόγο: θεωρώ ότι ο ψηφοφόρος δεν σκέφτεται έτσι. Αντιθέτως, θέλει να δει κάποιον ο οποίος μπορεί κατ’ αρχάς να αναλάβει το κόμμα, να το εξελίξει και την ίδια ώρα να ωριμάσει ο ίδιος στον ρόλο. Κανείς δεν γεννιέται “πρωθυπουργίσιμος”» λέει. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να γίνει.

Η «Αναγέννηση» και το «πασοκόμετρο»

Στο ντιμπέιτ, ο Νίκος Ανδρουλάκης άφησε αιχμές πως ο Γερουλάνος έκανε προσωπική στρατηγική με το σχέδιο «Αναγέννηση»: «Σχέδιο κατατεθειμένο δημόσια είναι, πολλά χρόνια πριν αναλάβει πρόεδρος ο Νίκος Ανδρουλάκης. Θα είχε απόλυτο δίκιο αν είχα κρατήσει τις θέσεις για τον εαυτό μου, αλλά τις δημοσιοποίησα και δεν σταμάτησα ποτέ να μιλάω για αυτές. Και βεβαίως έφερα συγκεκριμένες προτάσεις». Τον κάλεσε ποτέ να τις συζητήσουν; «Οχι», απαντάει μονολεκτικά.

Μετά την κόντρα τους για την απουσία της από τα κομματικά πράγματα, και η Αννα Διαμαντοπούλου σχολίασε πως ο Γερουλάνος εμφανίστηκε στο ΠΑΣΟΚ υπουργός το 2009, ενώ εκείνη ήταν οργανωμένη από 18 χρόνων. «Είναι αστείο αυτό», λέει γελώντας. «Οταν ήμουν στην Αγγλία ως μαθητής ακόμα ήμουν στο Εργατικό Κόμμα. Στην Αμερική ως φοιτητής ήμουν στο Δημοκρατικό Κόμμα και από την ώρα που ασχολήθηκα με την ελληνική πολιτική είμαι στο ΠΑΣΟΚ πολύ πριν γίνω υπουργός, περίπου δέκα χρόνια. Δεν ήταν πάντως ποτέ στη διάθεσή μου να βάλω “πασοκόμετρο”, γιατί ο καθένας αντιλαμβάνεται την παράταξη διαφορετικά», σπεύδει να διευκρινίσει. «Αυτό που είπα είναι ότι ο ηγέτης μιας παράταξης κρίνεται στις δύσκολες μάχες. Δεν φεύγει στα δύσκολα, μένει εκεί και παλεύει. Και εμείς παλέψαμε όταν το ΠΑΣΟΚ ήταν στα τάρταρα. Δεν έχω και καμία αντίρρηση άνθρωποι που πίστεψαν ότι το ΠΑΣΟΚ τελείωσε να επανέλθουν. Νομίζω όμως ότι χρειάζεται συγκεκριμένη εμπειρία, για να ηγηθείς ενός κόμματος από το οποίο έφυγες στα δύσκολα».

Η ΔΙΑΔΡΟΜΗ

Διονυσίου Αρεοπαγίτου

Η Μελίνα Μερκούρη (υπουργός Πολιτισμού 1981-1989, 1993-1994) ήταν εκείνη που οραματίστηκε την ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων της Αθήνας και σήκωσε την ελληνική καμπάνια για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα. Ο πεζόδρομος παραδόθηκε το 2003, τη χρονιά που θεμελιώθηκε το Νέο Μουσείο της Ακρόπολης. Τέσσερις μήνες μετά τα εγκαίνιά του, το 2009, ο Παύλος Γερουλάνος ορκίστηκε υπουργός Πολιτισμού.

ΕΙΠΕ

  • Λένε ότι οι καλοί φύγανε – λάθος. Ακόμα στο ΠΑΣΟΚ είναι, διότι δεν πουλάνε

    την ιδεολογία τους για μια καρέκλα. Πρέπει να τους ενεργοποιήσουμε.

    Μιλάω για ανθρώπους που δεν κρύβουν την ταυτότητά τους,

    όμως μέσα στους συλλογικούς τους φορείς είναι πολύ πιο δυνατοί

    από το ΠΑΣΟΚ

  • Είχαμε δύο εμπειρίες, όπου ο αρχηγός κόμματος δεν ήταν και πρόεδρος

    της Κοινοβουλευτικής Ομάδας. Ετσι το ΠΑΣΟΚ έχασε τη μεγάλη δυναμική που

    απέκτησε τους πρώτους μήνες, γιατί ο κόσμος δεν μπορούσε να συγκρίνει τον πρόεδρο

    με τον Πρωθυπουργό. Ο Στέφανος Κασσελάκης εξελέγη πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ

    χωρίς να είναι στη Βουλή και βλέπουμε τα αποτελέσματα. Δεν θα ’θελα κάτι τέτοιο να συμβεί

    και στο ΠΑΣΟΚ.

  • Η Αθήνα είναι πληγή για το ΠΑΣΟΚ εδώ και πολλά χρόνια.

    Τον έναν χρόνο που είμαι βουλευτής είναι η μόνη περιφέρεια που

    αύξησε τον απόλυτο αριθμό ψήφων. Αυτόν τον στόχο βάλαμε και

    τα καταφέραμε. Αν τον είχαν βάλει και άλλοι, το αποτέλεσμα στις

    ευρωεκλογές θα ήταν διαφορετικό. Σήμερα θα ήμασταν εύκολα

    δεύτερο κόμμα

Τελευταία Νέα