Του Παναγιώτη Τσάκωνα

Στο μυθιστόρημα «Ο ταλαντούχος κύριος Ρίπλεϊ» ο πρωταγωνιστής του ψυχολογικού δράματος Τομ Ρίπλεϊ τα θέλει όλα και κυρίως είναι διατεθειμένος να κάνει τα πάντα για να τα αποκτήσει.

Απολύτως αμοραλιστής και κυνικός, δεν θα διστάσει προκειμένου να πετύχει τους στόχους του να ξεδιπλώσει τα ταλέντα του: την εξαπάτηση, διαστρεβλώνοντας τη λογική των πραγμάτων και κυρίως την ικανότητα μεταμόρφωσής του από θύτης σε θύμα ανάλογα με το ακροατήριο στο οποίο απευθύνεται και από το οποίο επιδιώκει την υποστήριξή του.

Στο εξελισσόμενο με ιδιαίτερη ένταση εδώ και ένα χρόνο δράμα στη Μέση Ανατολή τα κλειδιά των εξελίξεων κρατά αναμφίβολα ο ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου.

Για τον ίδιο ο αμοραλισμός, ο κυνισμός και η ικανότητα εξαπάτησης αποτελούν απολύτως απαραίτητα και χρήσιμα χαρακτηριστικά και εργαλεία, ειδικά σε σχέση με την επίτευξη του θεμελιώδους στόχου που αφορά στη διασφάλιση της πολυεπίπεδης υποστήριξης των Ηνωμένων Πολιτειών.

Ξεδιπλώνοντας ορισμένα από τα παραπάνω ταλέντα του έναν χρόνο μετά την απάνθρωπη τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ ο κ. Νετανιάχου έχει επιτύχει να διατηρήσει αλώβητη την πολιτική, οικονομική και στρατιωτική υποστήριξη της διοίκησης Μπάιντεν.

Η τελευταία, αν και διαφωνεί με τις ακραίες επιλογές του, ειδικά  όσον αφορά τον θάνατο χιλιάδων αμάχων, αναγνωρίζει ταυτόχρονα – όπως παραδέχτηκε πρόσφατα κορυφαίος υπουργός της αμερικανικής κυβέρνησης – ότι αυτές οι επιλογές του λαμβάνονται με ελάχιστο ή καθόλου προσωπικό ρίσκο για τον ίδιο («he is playing with house money»).

Και τούτο διότι ο κ. Νετανιάχου λειτουργεί με τη βεβαιότητα πως οι ΗΠΑ θα παραμείνουν δεσμευμένες στην υποστήριξη κάθε «δυναμικής» επιλογής του είτε αυτή αφορά τους διάφορους «πληρεξούσιους» του Ιράν στην περιοχή (Χαμάς, Χεζμπολάχ και Χούθι) είτε το ίδιο το Ιράν, ειδικά σε σχέση με την αναμενόμενη απάντηση του Ισραήλ και τον συνακόλουθο κίνδυνο εμπλοκής των ΗΠΑ σε πολεμική αντιπαράθεση του Ισραήλ με τον Ιράν.

Με εκπεφρασμένη την υποστήριξη στην υποψηφιότητα Τραμπ και με την αμέριστη υποστήριξη του ισχυρού εβραϊκού λόμπι στις ΗΠΑ ο κ. Νετανιάχου ασκεί παράλληλα μεγάλη πίεση τόσο στον «μεταβατικό» πρόεδρο Μπάιντεν όσο και στην υποψήφια των Δημοκρατικών Κάμαλα Χάρις, η οποία δεν έχει την πολυτέλεια να διακινδυνεύσει την εκλογή της λόγω της θεώρησης μέρους των εκλογέων ότι οι ΗΠΑ εγκαταλείπουν το Ισραήλ.

Με τον τρόπο αυτό υποχρεώνει την υφιστάμενη αμερικανική διοίκηση να συνεχίσει την τεραστίων διαστάσεων οικονομική και στρατιωτική βοήθεια (η τελευταία ξεπέρασε τα 17 δισ. δολάρια από την 7η Οκτωβρίου 2023) διατηρώντας παράλληλα ισχυρή τη διπλωματική υποστήριξη των ΗΠΑ έναντι σημαντικών διεθνών πρωτοβουλιών καταδίκης του (αποχή των ΗΠΑ από ψηφοφορίες ή χρήση βέτο σε αποφάσεις της ΓΣ ή του ΣΑ του ΟΗΕ για εκεχειρία, μη αποδοχή αποφάσεων Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου κ.ά.).

Με άγνωστο ακόμη το περιεχόμενο της επικείμενης απάντησης του Ισραήλ στο Ιράν, ο κ. Νετανιάχου φαίνεται να έχει εξασφαλίσει – πέραν της αύξησης της δημοφιλίας του στο εσωτερικό λόγω ορισμένων τακτικών επιτυχιών έναντι συγκεκριμένων «πληρεξουσίων» του Ιράν – ότι για τον σημερινό «μεταβατικό» πρόεδρο των ΗΠΑ η πολιτική «καρότου-μπαστουνιού», περιλαμβάνει σχεδόν αποκλειστικά «καρότα» ενώ και το «μπαστούνι» αποδεικνύεται εξαιρετικά μικρό.

Ο Παναγιώτης Τσάκωνας είναι καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και επικεφαλής του προγράμματος ασφάλειας στο ΕΛΙΑΜΕΠ