Το υπαρξιακό ερώτημα που αυτή τη στιγμή ταλαιπωρεί σύγχρονους καλλιτέχνες προέρχεται από την αναγνώριση της τεχνητής νοημοσύνης ως συνδημιουργού στην παραγωγή καλλιτεχνικού έργου.
Μια τέτοια είναι η περίπτωση του Τζέισον Μ. Αλεν, καλλιτέχνη από το Κολοράντο, ο οποίος βρίσκεται σε δικαστική διαμάχη με την ανώτερη αμερικανική αρχή που διαχειρίζεται τα πνευματικά δικαιώματα. Οπως αναφέρει το Hyperallergic σε άρθρο του, ο Αλεν το 2022 συμμετείχε σε ανοιχτό διαγωνισμό και το έργο του, που το δημιούργησε χρησιμοποιώντας και προγράμματα τεχνητής νοημοσύνης, κέρδισε το πρώτο βραβείο. Ο καλλιτέχνης υπέβαλε για πρώτη φορά αίτηση πνευματικών δικαιωμάτων για το έργο του «Théâtre d’ Opéra Spatial» (2022), το οποίο δημιουργήθηκε με τη χρήση του προγράμματος δημιουργικής εικόνας Midjourney, στο Γραφείο Πνευματικών Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Πολιτειών μετά τη βράβευσή του. Η απάντηση του οργανισμού διαχείρισης πνευματικών δικαιωμάτων πυροδότησε μια αλυσίδα νομικών διαδικασιών σχετικά με τη συγγραφή του έργου του. Το Γραφείο Πνευματικών Δικαιωμάτων των ΗΠΑ όχι μόνο απέρριψε την αίτησή του, αλλά αποφάσισε ότι το Midjourney – και όχι ο Αλεν – ήταν αυτό που δημιούργησε αυτή την εικόνα.
Ο καλλιτέχνης ζητά από τα δικαστήρια να του χορηγήσουν προστασία πνευματικών δικαιωμάτων για το έργο του που έγινε με χρήση του ΑΙ προγράμματος. Αλλά αφού ο ίδιος αρνήθηκε να αποκαλύψει ποια μέρη του έργου δημιουργήθηκαν με τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης και ποια προστέθηκαν ή τροποποιήθηκαν από τον ίδιο, το 2023 η Επιτροπή Ελέγχου Πνευματικών Δικαιωμάτων επικύρωσε την αρχική απόρριψη του έργου του Αλεν.
Ενα χρόνο αργότερα, ο καλλιτέχνης ασκεί έφεση κατά της απόρριψης της επιτροπής, ισχυριζόμενος ότι μη εξουσιοδοτημένες οντότητες εκμεταλλεύονται οικονομικά τη δημιουργία του, κάνοντας αναπαραγωγές που πωλούνται στην πλατφόρμα ηλεκτρονικού εμπορίου Etsy. Η δικηγόρος του δήλωσε στο Hyperallergic ότι η απόφαση του Γραφείου Πνευματικών Δικαιωμάτων «εγείρει βαθιά ερωτήματα σχετικά με τον ρόλο της τεχνητής νοημοσύνης στη δημιουργική διαδικασία και στην ίδια τη φύση της δημιουργικότητας». Η νομική εκπρόσωπος του καλλιτέχνη υπογραμμίζει ότι είναι σημαντικό να αποσαφηνιστεί πως όταν ένας άνθρωπος χρησιμοποιεί μια μηχανή για να δημιουργήσει ένα έργο, ο άνθρωπος θα πρέπει να εξακολουθεί να θεωρείται ο δημιουργός.
«Το προκάλεσε 624 φορές»
Η έφεση περιγράφει λεπτομερώς τη διαδικασία με την οποία ο Τζέισον Μ. Αλεν δημιούργησε τη δημοφιλή εικόνα, αναφέροντας ότι προκάλεσε το πρόγραμμα τεχνητής νοημοσύνης 624 φορές, μια διαδικασία δηλαδή που απαιτεί «κάτι περισσότερο από την ελάχιστη πνευματική προσπάθεια».
Σε μια άλλη παρόμοια υπόθεση, δικαστήριο της Ουάσιγκτον επικαλούμενο την έλλειψη ανθρώπινης δημιουργίας απέρριψε τον περασμένο μήνα αίτημα πνευματικών δικαιωμάτων του Στίβεν Τάλερ για το έργο «A Recent Entrance to Paradise», το οποίο δημιουργήθηκε το 2012 με τη χρήση του προγράμματος DABUS. Η απόφαση αυτή αποκαλύπτει ένα κενό στον ορισμό της σύγχρονης καλλιτεχνικής δημιουργίας.
«Η άρνηση του Γραφείου Πνευματικής Ιδιοκτησίας να καταχωρίσει το έργο “Théâtre d’Opéra Spatial” στον Αλεν σε συνδυασμό με την απόφαση στην υπόθεση Τάλερ που ανέφερε ότι μια μηχανή δεν μπορεί να είναι δημιουργός, αφήνει ένα κενό όσον αφορά το σε ποιον ανήκει ένα έργο που είναι υποβοηθούμενο από τεχνητή νοημοσύνη» επισημαίνει η δικηγόρος του Τζέισον Μ. Αλεν.
