Στις 20 Αυγούστου του 2020, ενώ ταξίδευε αεροπορικώς από το Τομσκ της Σιβηρίας στη Μόσχα, ο γνωστός ηγέτης της ρωσικής αντιπολίτευσης και ακτιβιστής κατά της διαφθοράς Αλεξέι Ναβάλνι αρρώστησε βαριά, τόσο που νόμιζε ότι πέθαινε. Το αεροσκάφος έκανε αναγκαστική προσγείωση στο Ομσκ και ο Ναβάλνι μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο. Δύο ημέρες αργότερα, χάρη στην επιμονή της συζύγου του, Γιούλια, και τη διεθνή πίεση, οι ρωσικές Αρχές επέτρεψαν να μεταφερθεί στο Βερολίνο, με γερμανικό αεροσκάφος, για θεραπεία.
Ο Ναβάλνι βγήκε από το κώμα στις 7 Σεπτεμβρίου. Μία εβδομάδα αργότερα, δήλωσε πως σκόπευε να επιστρέψει στη Ρωσία, παρά τον προφανή κίνδυνο. Οι γιατροί έκριναν πως είχε δηλητηριαστεί με τον νευροτοξικό παράγοντα Νόβιτσοκ. Ενώ ανέρρωνε στο Φράιμπουργκ, άρχισε να γράφει την αυτοβιογραφία του και να ερευνά την απόπειρα κατά της ζωής του. Ηταν βέβαιος πως ήταν απόφαση του Βλαντίμιρ Πούτιν και έργο της FSB, ήθελε όμως λεπτομέρειες. Στη διάρκεια ενός αξέχαστου τηλεφωνήματος, που βιντεοσκοπήθηκε χάριν ενός ντοκιμαντέρ, ξεγέλασε έναν πράκτορα της FSB, παρασύροντάς τον ώστε να περιγράψει πώς είχαν διαρρήξει το δωμάτιο του ξενοδοχείου του στο Τομσκ και είχαν ραντίσει τα ρούχα του με δηλητήριο.
Στις 17 Ιανουαρίου του 2021, ο Αλεξέι και η Γιούλια επέστρεψαν αεροπορικώς στη Μόσχα. Ο Ναβάλνι συνελήφθη στο αεροδρόμιο. Και παρά τις διεθνείς διαμαρτυρίες ρίχτηκε αμέσως σε έναν σκοτεινό κόσμο γεμάτο κατασκευασμένες κατηγορίες, κελιά φυλακής και απομόνωση – το διαβόητο SHIZO. Τέλη του 2023, κατέληξε σε μια σωφρονιστική αποικία «ειδικού καθεστώτος», γνωστή ως Πολικός Λύκος, βόρεια του Αρκτικού Κύκλου: εκεί πέθανε, «αιφνιδιαστικά», στις 16 Φεβρουαρίου του 2024, ο μεγαλύτερος εχθρός του Πούτιν. «Γνώριζα εξαρχής πως θα φυλακιζόμουν ισόβια – είτε για το υπόλοιπο της ζωής μου είτε μέχρι το τέλος της ζωής αυτού του καθεστώτος», γράφει.
Μισό αυτοβιογραφία, μισό ημερολόγιο φυλακής, γεμάτο από το χαρακτηριστικό του χιούμορ, το βιβλίο «Πατριώτης», με επιμελήτρια τη Γιούλια Ναβάλναγια, πρόκειται να κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα στην αγγλική και τη γαλλική γλώσσα. Η συνέχεια μένει να γραφτεί: την 1η Οκτωβρίου, επικαλούμενος αδημοσίευτα επίσημα έγγραφα, ο ρωσικός ανεξάρτητος ερευνητικός ιστότοπος The Insider διαβεβαίωσε πως πριν πεθάνει από «φυσικά», υποτίθεται, αίτια, ο Αλεξέι Ναβάλνι εμφάνισε σημάδια δηλητηρίασης.
22 Μαρτίου 2022
Ξάπλωσε στην κουκέτα του κελιού σου και περίμενε να ακούσεις το «Σβήνουν τα φώτα». Τα φώτα σβήνουν. Κάλεσε τον εαυτό σου να φανταστεί, όσο πιο ρεαλιστικά γίνεται, το χειρότερο πράγμα που θα μπορούσε να συμβεί. […]
Θα περάσω το υπόλοιπο της ζωής μου στη φυλακή και θα πεθάνω εδώ. Δεν θα υπάρχει κανείς να αποχαιρετήσω. Ή, ενώ θα είμαι ακόμα στη φυλακή, άνθρωποι που γνωρίζω έξω θα πεθάνουν και δεν θα μπορέσω να τους αποχαιρετήσω. Θα χάσω τις αποφοιτήσεις από το σχολείο και το πανεπιστήμιο. […] Ολα τα γενέθλια θα γιορτάζονται χωρίς εμένα. Δεν θα δω ποτέ τα εγγόνια μου. Δεν θα γίνω το θέμα καμίας οικογενειακής ιστορίας. Θα λείπω από όλες τις φωτογραφίες.
Πρέπει να το σκεφτείτε αυτό σοβαρά και η σκληρή σας φαντασία θα σας ταξιδέψει μέσα από τους φόβους σας τόσο γρήγορα που θα φτάσετε στον προορισμό «μάτια γεμάτα δάκρυα» σε ελάχιστο χρόνο. Το σημαντικό είναι να μη βασανίζετε τον εαυτό σας με θυμό, μίσος, φαντασιώσεις εκδίκησης, αλλά να μεταβείτε αμέσως στην αποδοχή. Αυτό μπορεί να αποδειχθεί δύσκολο.
Θυμάμαι ότι χρειάστηκε να σταματήσω μια από τις πρώτες συνεδρίες μου στην ιδέα ότι θα πεθάνω εδώ, ξεχασμένος από όλους, και θα θαφτώ σε έναν ανώνυμο τάφο. Η οικογένειά μου θα ενημερωθεί ότι «σύμφωνα με τον νόμο ο τόπος ταφής δεν μπορεί να αποκαλυφθεί». Δυσκολεύτηκα να αντισταθώ στην παρόρμηση να αρχίσω να σπάω με μανία τα πάντα γύρω μου […] και να φωνάζω: Μπάσταρδοι! Δεν έχετε κανένα δικαίωμα να με θάψετε σε ανώνυμο τάφο. Είναι παράνομο! Είναι άδικο!
1 Ιουλίου 2022
Ζω όπως ο Πούτιν και ο Μεντβέντεφ.
Τουλάχιστον έτσι νομίζω όταν κοιτάζω τον φράχτη γύρω από τον κοιτώνα μου. Oλοι έχουν τον συνηθισμένο φράχτη […]. Εγώ όμως έχω έναν φράχτη ύψους έξι μέτρων, από εκείνους που έχω δει μόνο στις έρευνές μας για τα παλάτια του Πούτιν και του Μεντβέντεφ.
Ο Πούτιν και ζει και εργάζεται σε ένα τέτοιο μέρος – στο Νόβο-Ογκαριόβο ή το Σότσι. Κι εγώ ζω σε ένα παρόμοιο μέρος. Ο Πούτιν αφήνει τους υπουργούς να περιμένουν στην αίθουσα αναμονής για έξι ώρες, και οι δικηγόροι μου αναγκάζονται να περιμένουν πέντε ή έξι ώρες για να με δουν. Εχω ένα μεγάφωνο στον κοιτώνα μου που παίζει τραγούδια όπως το «Δόξα στην F.S.B.», και νομίζω ότι και ο Πούτιν έχει ένα.
Εδώ όμως τελειώνουν οι ομοιότητες.
Ο Πούτιν, όπως ξέρετε, κοιμάται μέχρι τις 10 το πρωί, μετά κολυμπάει στην πισίνα και τρώει τυρί cottage με μέλι.
Αλλά, για μένα, 10 π.μ. είναι η ώρα του μεσημεριανού γεύματος, γιατί η δουλειά ξεκινά στις 6:40 π.μ. […]
Στη δουλειά, κάθεσαι για επτά ώρες στη ραπτομηχανή σε ένα σκαμνί κάτω από το ύψος του γονάτου. […]
Μετά τη δουλειά, συνεχίζεις να κάθεσαι για λίγες ώρες σε έναν ξύλινο πάγκο κάτω από ένα πορτρέτο του Πούτιν. Αυτό ονομάζεται «πειθαρχική δραστηριότητα».
Το Σάββατο, εργάζεσαι για πέντε ώρες και κάθεσαι ξανά στον πάγκο κάτω από το πορτρέτο.
Την Κυριακή, θεωρητικά, έχεις ρεπό. Αλλά στην κυβέρνηση Πούτιν, ή όπου αλλού αποφασίστηκε η μοναδική μου ρουτίνα, είναι ειδικοί στη χαλάρωση. Την Κυριακή, καθόμαστε σε ένα δωμάτιο σε έναν ξύλινο πάγκο για δέκα ώρες.
12 Ιανουαρίου 2023
Στα δύο χρόνια που βρίσκομαι πίσω από τα κάγκελα, η μόνη πραγματικά πρωτότυπη ιστορία μου είναι αυτή για τον ψυχοπαθή. Ολα τα άλλα έχουν ειπωθεί και περιγραφεί πολλές φορές. Οποιοδήποτε βιβλίο σοβιετικού αντιφρονούντα αν ανοίξετε, θα βρείτε ατελείωτες ιστορίες για κελιά τιμωρίας, απεργίες πείνας, βία, προβοκάτσιες, έλλειψη ιατρικής περίθαλψης. Τίποτα το καινούργιο. Αλλά η ιστορία μου για τον ψυχοπαθή είναι πρωτότυπη· τουλάχιστον, δεν έχω δει ή ακούσει ποτέ κάτι παρόμοιο.
Επιτρέψτε μου λοιπόν να σας δώσω μια ιδέα για το SHIZO, το μέρος όπου βρίσκομαι συνεχώς. Είναι ένας στενός διάδρομος με κελιά και στις δύο πλευρές. Οι μεταλλικές πόρτες προσφέρουν ελάχιστη έως καθόλου ηχομόνωση, επιπλέον υπάρχουν τρύπες εξαερισμού πάνω από τις πόρτες, οπότε δύο άτομα σε αντικριστά κελιά μπορούν να συζητήσουν χωρίς καν να υψώσουν τη φωνή τους. Αυτός είναι ο κύριος λόγος για τον οποίο δεν υπήρξε ποτέ κανείς στο κελί απέναντι από το δικό μου, ή σε ολόκληρη την πτέρυγα με τα οκτώ κελιά. […]
Κι έπειτα, πριν από περίπου ένα μήνα, έβαλαν έναν ψυχοπαθή στο κελί απέναντι από το δικό μου. Στην αρχή νόμιζα ότι προσποιούνταν. Ηταν πολύ δραστήριος. Αν πεις σε ένα παιδί να φέρεται σαν τρελό, αυτό θα κάνει. Φωνάζει, γρυλίζει, χτυπάει, γαβγίζει, διαφωνεί με τον εαυτό του με τρεις διαφορετικές φωνές. Ομως, στην περίπτωση του δικού μου ψυχάκια, το εβδομήντα τοις εκατό των λέξεων είναι χυδαίες. Υπάρχουν πολλά βίντεο στο Διαδίκτυο με ανθρώπους που νομίζουν ότι έχουν καταληφθεί από δαίμονες. Αυτό είναι πολύ παρόμοιο.
13 Νοεμβρίου 2023
Οταν ψάχνετε για σύζυγο, φροντίστε να ελέγξετε τη δυνητική σύζυγο για να δείτε αν είχε καταγραφεί ως ανήλικη παραβάτης. Εγώ δεν το έκανα και να ‘μαι τώρα.
Σε καθημερινή βάση, η διοίκηση με ενημερώνει ότι δεν είναι σε θέση να παραδώσει άλλη μια επιστολή από τη Ναβάλναγια Γ. Η αλληλογραφία κατασχέθηκε από τους λογοκριτές επειδή περιείχε στοιχεία προετοιμασίας εγκλήματος. Αυτό ισχύει για όλη την πρόσφατη αλληλογραφία.
Της έγραψα και της είπα: «Γιούλια, σταμάτα να προετοιμάζεις εγκλήματα! Αντ’ αυτού, μαγείρεψε λίγο μπορς για τα παιδιά».
Ωστόσο, δεν μπορεί να σταματήσει. Συνεχίζει να εφευρίσκει νέα εγκλήματα και συνεχίζει να μου γράφει γι’ αυτά στις επιστολές της.
Μια φορά κι έναν καιρό, πριν από περίπου εκατό χρόνια, μου είπε ότι στα σχολικά της χρόνια, μαζί με τις φίλες της, συνωμότησαν ώστε να κλέψουν έναν χαρτοφύλακα από κάποιον συμμαθητή τους και να μελετήσουν την τροχιά ενός αντικειμένου που πετούσε από το παράθυρο του δεύτερου ορόφου. Για να διευκρινίσω, το ιπτάμενο αντικείμενο ήταν ο χαρτοφύλακας, όχι ο συμμαθητής. Αν και, στην πραγματικότητα, δεν είμαι τόσο σίγουρος τώρα.
Ακόμα και τότε, οι εγκληματικές της τάσεις ήταν προφανείς. Δεν είναι σύζυγος αυτή, περισσότερο σαν ένα είδος παράνομου.
17 Ιανουαρίου 2024
Ακριβώς πριν από τρία χρόνια, επέστρεψα στη Ρωσία αφού αποθεραπεύτηκα από τη δηλητηρίασή μου. Με συνέλαβαν στο αεροδρόμιο. Και τρία χρόνια είμαι στη φυλακή.
Και τρία χρόνια τώρα απαντώ στην ίδια ερώτηση.
Οι κρατούμενοι τη θέτουν απλά και ευθέως.
Οι σωφρονιστικοί υπάλληλοι ρωτούν προσεκτικά, με τις συσκευές καταγραφής απενεργοποιημένες.
«Γιατί επέστρεψες;»
Απαντώντας σε αυτή την ερώτηση, αισθάνομαι απογοητευμένος με δύο τρόπους. Πρώτον, νιώθω μια δυσαρέσκεια με τον εαυτό μου που δεν έχω μπορέσει να βρω τις κατάλληλες λέξεις ώστε να κάνω τους πάντες να καταλάβουν και να δώσω τέλος σε αυτές τις αδιάκοπες ερωτήσεις. Δεύτερον, νιώθω απογοήτευση για το πολιτικό τοπίο των τελευταίων δεκαετιών στη Ρωσία. Αυτό το τοπίο έχει εμφυτεύσει τον κυνισμό και τις θεωρίες συνωμοσίας τόσο βαθιά στην κοινωνία, ώστε οι άνθρωποι είναι εγγενώς καχύποπτοι με τα ξεκάθαρα κίνητρα. Μοιάζει να πιστεύουν ότι, αν επέστρεψες, πρέπει να έκανες κάποια συμφωνία. Απλά δεν δούλεψε. Ή δεν έχει δουλέψει ακόμα. Υπάρχει ένα κρυφό σχέδιο που περιλαμβάνει τους πύργους του Κρεμλίνου. Πρέπει να υπάρχει ένα μυστικό κρυμμένο κάτω από την επιφάνεια. Γιατί, στην πολιτική, τίποτα δεν είναι τόσο απλό όσο φαίνεται.
Αλλά δεν υπάρχουν μυστικά ή μπλεγμένα νοήματα. Ολα είναι πραγματικά τόσο απλά.
Εχω την πατρίδα μου και τις πεποιθήσεις μου. Δεν θέλω να εγκαταλείψω τη χώρα μου ή να την προδώσω. Αν οι πεποιθήσεις σου σημαίνουν κάτι, πρέπει να είσαι έτοιμος να τις υπερασπιστείς και να κάνεις θυσίες. […]
Το πουτινικό κράτος δεν είναι βιώσιμο.
Μια μέρα, θα κοιτάξουμε και δεν θα είναι εκεί. Η νίκη είναι αναπόφευκτη.
Αλλά προς το παρόν, δεν πρέπει να τα παρατήσουμε και πρέπει να παραμείνουμε πιστοί στα πιστεύω μας.
- Ο Αλεξέι Ναβάλνι πέθανε στις 16 Φεβρουαρίου 2024.
