Ισμαήλ Καανί: «Φρουρός» ή πράκτορας;

Υστερα από εβδομάδες εικασιών για την τύχη του, ο Ισμαήλ Καανί, διοικητής του επίλεκτου σώματος Δύναμη Κουντς, η οποία υπάγεται στην οργάνωση των Φρουρών της Επανάστασης, επανεμφανίστηκε να δακρύζει παρακολουθώντας μια τελετή μνήμης, σε πλάνα που προβλήθηκαν από τα κρατικά μέσα ενημέρωσης του Ιράν. Είχαν προηγηθεί αντικρουόμενες αναφορές με ορισμένες να υποστηρίζουν ότι σκοτώθηκε σε ισραηλινό χτύπημα και άλλες να θέτουν ερωτήματα για τον ρόλο του στη διαρροή κρίσιμων πληροφοριών προς το Τελ Αβίβ ή ακόμη και για εσωτερικές μάχες που θα μπορούσαν να σηματοδοτούν την αρχή σε ένα παιχνίδι εξουσίας.

Ο ιρανός ταξίαρχος της επίλεκτης Δύναμης Κουντς φέρεται τελικώς να βρίσκεται στο Ιράν και να ανακρίνεται υπό την άμεση επίβλεψη του ανώτατου θρησκευτικού ηγέτη, Αλί Χαμενεΐ προς εξακρίβωση πιθανής εμπλοκής του στη δολοφονία του ηγέτη της Χεζμπολάχ, Χασάν Νασράλα. Σύμφωνα δε με το Sky News Arabic, κατέρρευσε στη διάρκεια της ανάκρισης, μεταφέρθηκε σε νοσοκομείο ύστερα από καρδιακή προσβολή και στη συνέχεια στο σπίτι του όπου παραμένει φρουρούμενος.

Ο Καανί δεν είχε εμφανιστεί δημόσια από τότε που το Ισραήλ εξόντωσε τον ηγέτη της Χεζμπολάχ Χασάν Νασράλα σε μια μαζική αεροπορική επιδρομή στη Βηρυτό στις 27 Σεπτεμβρίου. Εκτοτε, το Σώμα των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης (IRGC) του Ιράν ξεκίνησε έρευνες για το πώς το Ισραήλ μπόρεσε να διεισδύσει στην υψηλότερη ηγεσία του λιβανέζικου κινήματος και να προσδιορίσει με ακρίβεια το πότε και πού θα βρισκόταν ο Νασράλα.

Είναι ενδιαφέρον ότι ακόμη και τα στοιχεία γέννησης του Καανί είναι θέμα αμφισβήτησης. Σύμφωνα με τη σύντομη βιογραφία που δημοσίευσε το Πρακτορείο Ειδήσεων της Ισλαμικής Δημοκρατίας, κατάγεται από τη Μασχάντ, αλλά το αντιπολιτευόμενο Πράσινο Κίνημα θεωρεί ότι γεννήθηκε στο Μπόινουρντ. Η έκθεση του IRNA αναφέρει επίσης ότι γεννήθηκε το 1959 ενώ αμερικανικές πηγές ανέφεραν το 1957, όταν τον χαρακτήρισαν τρομοκράτη το 2012. Λίγα πράγματα είναι γνωστά και για το οικογενειακό του υπόβαθρο. Θεωρείται ότι έχει έναν γιο που είχε φοιτήσει στο τμήμα ηλεκτρολόγων μηχανικών της Μασχάντ.

Οι περισσότερες βιογραφίες αξιωματούχων της Ισλαμικής Δημοκρατίας περιλαμβάνουν λεπτομερή σχολιασμό για τη συμβολή τους στην επανάσταση του 1979, κάτι που δεν ισχύει για τον Καανί. Σε μια σπάνια αυτοβιογραφική συνέντευξή του στο ειδησεογραφικό περιοδικό Ramz-e Obour, ο ίδιος λέει: «Ημουν παρών στην Επανάσταση όπως ο υπόλοιπος λαός», χωρίς να αναφέρει ότι έπαιξε ιδιαίτερο ρόλο. Παραδέχεται επίσης ότι δεν εντάχθηκε αμέσως στις τάξεις των επαναστατών. Αντίθετα, κατατάχθηκε στο τοπικό παράρτημα του εκκολαπτόμενου IRGC στην πατρίδα του στην περιοχή Χορασάν τον Μάρτιο του 1980. Ο κλάδος της Χορασάν διοικούνταν από ένα συμβούλιο αποτελούμενο από νεαρούς τοπικούς κληρικούς, συμπεριλαμβανομένου του Αλί Χαμενεΐ αν και δεν υπάρχουν στοιχεία για άμεση σχέση τους εκείνη την περίοδο.

Στη συνέχεια στάλθηκε στην Τεχεράνη, όπου υποβλήθηκε σε παραστρατιωτική εκπαίδευση στη φρουρά του Σώματος στο Σαανταμπάντ και επέστρεψε στη Μασχάντ όπου σχημάτισε τον πυρήνα της 5ης Μεραρχίας Νασρ. Σύντομα η μονάδα του ανέλαβε κρίσιμες αποστολές καταστολής εθνοτικών ταραχών και αυτονομιστικών δράσεων.

Με ένα δυνατό στρατιωτικό βιογραφικό θα χτίσει καριέρα αλλά και στενή σχέση με ανώτερους διοικητές και τον ίδιο τον Χαμενεΐ. Ως αναπληρωτής αρχηγός των Φρουρών της Επανάστασης θα παίξει σημαντικό ρόλο στη διαμάχη με τους Αφγανούς Ταλιμπάν και σε επιχειρήσεις εκκαθάρισης κυκλωμάτων ναρκωτικών και θα έρθει πολύ κοντά με τον Κασέμ Σουλεϊμανί μαζί με τον οποίο θα αναλάβουν τις κορυφαίες θέσεις της Δύναμης Κουντς, της υπερπόντιας μονάδας των Φρουρών. Μετά τη δολοφονία του Σουλεϊμανί με αμερικανικό drone τον Ιανουάριο του 2020 στη Βαγδάτη θα γίνει διάδοχός του.

Ο αγιοταλάχ Αλί Χαμενεΐ, όταν του ανέθεσε τη διοίκηση της Δύναμης Κουντς, τον περιέγραψε ως «έναν από τους πλέον διακεκριμένους στρατιωτικούς διοικητές του Σώματος των Φρουρών της Επανάστασης». Ωστόσο ποτέ δεν κατάφερε να αποκτήσει τον ίδιο σεβασμό με τον προκάτοχό του και γρήγορα εντός των Φρουρών κυκλοφόρησαν φήμες για πιθανή σχέση του με το Ισραήλ. Για να αποσυμπιέσει την κατάσταση ο Καανί προχώρησε σε εκκαθαρίσεις στο εσωτερικό της Δύναμης δημιουργώντας ένα κλίμα που λέγεται ότι δεν είχε αφήσει αδιάφορο τον ανώτατο θρησκευτικό ηγέτη.

Στα ερωτήματα που πιθανότατα γεννήθηκαν μέσα στην τελευταία διετία προστέθηκαν πολύ πιο κρίσιμα νέα, μετά το μπαράζ δολοφονιών ανώτατων ηγετικών στελεχών του λεγόμενου Αξονα της Αντίστασης.

Στη διάρκεια της θητείας του Ισμαήλ Καανί, η μονάδα του κατάφερε να εξελίξει τα χτυπήματά της και να σημειώσει επιτυχίες. Η ίδια αυτή δύναμη που υπηρέτησε επί δεκαετίες ερευνά τώρα τον ρόλο του στις κρίσιμες διαρροές προς το Ισραήλ.

Ο Καανί έφτασε στον Λίβανο δύο μέρες μετά τη δολοφονία Νασράλα, συνοδευόμενος από διοικητές των Φρουρών και άλλες προσωπικότητες «για να αξιολογήσει την κατάσταση στο έδαφος». «Οι Ιρανοί έχουν σοβαρές υποψίες ότι οι Ισραηλινοί έχουν διεισδύσει στο Σώμα των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης, ειδικά στον Λίβανο, επομένως όλοι βρίσκονται υπό έρευνα», δήλωσε στο Middle East Eye αξιόπιστη πηγή. «Η διαρροή ήταν 100% ιρανική και δεν υπάρχει αμφιβολία για αυτό».

Σύμφωνα με πληροφορίες ο Καανί βρισκόταν στον Λίβανο και αναμενόταν να συμμετάσχει στη συνεδρίαση του Συμβουλίου της Σούρα την ημέρα της μοιραίας αεροπορικής επιδρομής. Ωστόσο ο Καανί ζήτησε συγγνώμη και αποχώρησε από τη συνάντηση λίγο πριν ξεκινήσει.

Αυτό που κάποιοι περιγράφουν ως «καταστροφή» κι άλλοι ως «εκπληκτική επιτυχία» είναι βέβαιο πως έχει πολλές προεκτάσεις.