Το μυστικό όπλο του Τσώρτσιλ στον αγώνα κατά των Ναζί ήταν μια γυναίκα

Θα μπορούσαμε να την αποκαλέσουμε με τα έξι ονόματά της: Pamela Beryl Digby Churchill Hayward Harriman – μια Βρετανίδα αριστοκράτισσα που κατέληξε παίκτρια της εξουσίας στην Ουάσινγκτον και πρέσβειρα των ΗΠΑ στη Γαλλία, έχοντας αγγίξει πολλές διάσημες ζωές στην πολιτική και τον πολιτισμό του 20ού αιώνα. Όταν ήταν μόλις 20 ετών, ο πεθερός της Ουίνστον Τσώρτσιλ την προσέλαβε ως «το πιο πρόθυμο και αφοσιωμένο μυστικό όπλο του» (όπως αναφέρει μια νέα βιογραφία) και κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου γευμάτισε, δείπνησε και αποπλάνησε σημαντικούς Αμερικανούς, κερδίζοντάς τους στον βρετανικό αγώνα κατά των Ναζί.

Και αργότερα, η επιρροή της επεκτάθηκε περαιτέρω, καθώς συναναστράφηκε με δημόσια πρόσωπα όπως οι Κένεντι, ο Μπιλ Κλίντον, ο Νέλσον Μαντέλα και ο Τρούμαν Καπότε – ο οποίος τελικά τη σατίρισε στη μυθοπλασία του, μαζί με τους άλλους «κύκνους» του.

«Χρησιμοποίησε το σεξ για να προωθήσει τον εαυτό της»

Έχουν περάσει περισσότερα από 27 χρόνια από τότε που η Πάμελα Χάριμαν υπέστη θανατηφόρα εγκεφαλική αιμορραγία ενώ κολυμπούσε στην πισίνα του ξενοδοχείου Ritz στο Παρίσι, ωστόσο παραμένει μια διχαστική προσωπικότητα, όπως αποδεικνύεται από τις ποικίλες αντιδράσεις στη νέα βιογραφία της Σόνια Πουρνέλ, «Kingmaker: Pamela Harriman’s Astonishing Life of Power, Seduction, and Intrigue».

Για ορισμένους, το βιβλίο διαβάζεται ως αποτίμηση μιας σημαίνουσας ζωής που έζησε με τόλμη, πανουργία και φιλοδοξία στη Βρετανία, στην υπόλοιπη Ευρώπη και στις ΗΠΑ.

Άλλοι το βρίσκουν αδικαιολόγητα εγκωμιαστικό για μια γυναίκα που χρησιμοποίησε το σεξ για να προωθήσει τον εαυτό της και της οποίας η πολιτική επίδραση, λένε, είναι υπερτιμημένη.

«Κανείς δεν είχε ποτέ την ευκαιρία να δει την πολιτική τόσο πολύ από μέσα όσο εγώ»

Ένα «κοκκινοκέφαλο ζωηρό πραγματάκι»

Γεννημένη το 1920 από έναν βαρόνο που στερούνταν μετρητών και αναθρεμμένη για να «καλοπαντρευτεί», η Πάμελα απέτυχε να βρει σύζυγο κατά την πρώτη της «σεζόν» στο Λονδίνο το 1938.

Η Αγγλίδα δημοσιογράφος, Νάνσι Μίτφορντ, η πιο αιχμηρή από τις διάσημες αδελφές Μίτφορντ, περιέγραψε την έφηβη Παμ ως ένα «κοκκινοκέφαλο ζωηρό πραγματάκι». Την επόμενη χρονιά, ο Ράντολφ Τσώρτσιλ, μοναχογιός του διάσημου Ουίνστον, της τηλεφώνησε για να της ζητήσει ραντεβού.

Πεπεισμένος ότι θα σκοτωνόταν στον πόλεμο που μόλις είχε κηρυχθεί, ο Ράντολφ ανυπομονούσε να αποκτήσει γιο. Κατά τη διάρκεια του δείπνου με την Πάμελα, μπήκε γρήγορα στο θέμα.

Η Σόνια Πουρνέλ γράφει: «Δεν την αγαπούσε… αλλά φαινόταν αρκετά υγιής για να γεννήσει το παιδί του». Η Πάμελα, ανυπόμονη να ξεφύγει από μια θανάσιμα ανιαρή ζωή με τους γονείς της στο βαθύτερο Ντόρσετ, δέχτηκε τη συμφωνία.

Ο γάμος του Ράντολφ Τσώρτσιλ με την Πάμελα

Στο ίδιο πολιτικό δωμάτιο με τον Τσώρτσιλ

Το στοίχημά της απέδωσε, αν και όχι σε συζυγική ευτυχία. Ο Ράντολφ, μεθύστακας και ταραξίας, της φέρθηκε περιφρονητικά πριν και μετά τη γέννηση του μικρού Ουίνστον. Αλλά μόλις ο πεθερός της έγινε πρωθυπουργός τον Μάιο του 1940, η Πάμελα βρέθηκε στο δωμάτιο όπου συνέβαιναν τα πάντα.

«Κανείς δεν είχε ποτέ την ευκαιρία να δει την πολιτική τόσο πολύ από μέσα όσο εγώ», είπε αργότερα.

Η Βρετανία εκείνη την εποχή βρισκόταν μόνη της απέναντι στη ναζιστική πολεμική μηχανή και ο Τσώρτσιλ χρειαζόταν επειγόντως υπερατλαντική βοήθεια, η οποία δεν ερχόταν αμέσως. Μετά την πτώση του Παρισιού, οι δημοσκοπήσεις αποκάλυψαν ότι το αμερικανικό εκλογικό σώμα ήταν ακόμη λιγότερο πρόθυμο από ό,τι προηγουμένως να προσχωρήσει στον συμμαχικό αγώνα.

Η Πάμελα κολάκευσε τον πρώτο απεσταλμένο που έστειλε ο Ρούσβελτ στη Βρετανία, τον Χάρι Χόπκινς, ο οποίος τη βρήκε «νόστιμη»

Η εξωστρέφεια της Πάμελα

Η Πάμελα γνώριζε το διακύβευμα. «Αν και όταν η Αμερική θα έμπαινε στον πόλεμο, τότε ο πόλεμος θα ήταν ασφαλής. Όσο δεν ήταν στον πόλεμο, ήταν επισφαλής», θυμόταν αργότερα.

Ο Τσώρτσιλ λάτρευε τη χαρούμενη, δροσερή νύφη του. Διαπραγματεύτηκε να κοσμήσει ένα γοητευτικό πορτρέτο της Πάμελα με τον μικρό γιο της (τραβηγμένο από τον Σεσίλ Μπίτον, τον αγαπημένο φωτογράφο των βασιλικών) για το εξώφυλλο του Life, του περιοδικού με τη μεγαλύτερη τότε κυκλοφορία στις ΗΠΑ.

Έβαλε επίσης τον σύμμαχό του λόρδο Μπίβερμπρουκ να της χρηματοδοτήσει μια νέα γκαρνταρόμπα.

Η Πάμελα κολάκευσε τον πρώτο απεσταλμένο που έστειλε ο Ρούσβελτ στη Βρετανία, τον Χάρι Χόπκινς, ο οποίος τη βρήκε «νόστιμη». Και όταν ο πλούσιος Άβερελ Χάριμαν ήρθε στο Λονδίνο τον Μάρτιο του 1941 για να διαχειριστεί το πρόγραμμα βοήθειας, τη σανίδα σωτηρίας που τόσο απεγνωσμένα χρειαζόταν ο Τσώρτσιλ, η Πάμελα έβαλε σκοπό να τον γνωρίσει.

Η αγνόηση της ιστορίας και ο μισογυνισμός

Αφού η Πάμελα, 21 ετών τότε, ξεκίνησε σχέση με τον παντρεμένο Χάριμαν, 49 ετών, ο πρωθυπουργός, ο οποίος ήθελε να μάθει τι έλεγε και τι έκανε ο Χάριμαν, ενημερωνόταν από την Πάμελα κατά τη διάρκεια νυχτερινών χαρτοπαιξιών. Κριτικάροντας το βιβλίο της Σόνια Πουρνέλ «Kingmaker» στους Times, ο Ρότζερ Λιούις απορρίπτει την ιδέα ότι η Πάμελα τροφοδοτούσε τον πεθερό της με ζωτικές πληροφορίες ενώ περιγράφει να έχει «μισθοφορική εμμονή με το σεξ».

Ο Frank Costigliola, καθηγητής ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Κονέκτικατ και συγγραφέας του βιβλίου «Οι χαμένες συμμαχίες του Ρούσβελτ» λέει στο BBC: «Η Πάμελα ήταν ένα τεράστιο πλεονέκτημα για τον Τσώρτσιλ, δεδομένης της σημασίας της πληροφόρησης σε καιρό πολέμου. Το να πιστεύει κανείς το αντίθετο σημαίνει ότι αγνοεί την ιστορία, και βρωμάει μισογυνισμό».

Ο δημοσιογράφος Harrison Salisbury θυμήθηκε περίφημα ότι κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου στο Λονδίνο, «το σεξ κρεμόταν στον αέρα σαν ομίχλη».

Δείτε το σχετικό βίντεο

«Η κουβέντα της στο μαξιλάρι»

Έτσι, η Πάμελα δεν ήταν καθόλου ασυνήθιστο να πέφτει στο κρεβάτι με έναν νέο σύντροφο, αν και μάλλον ήταν εξαίρεση ως προς τη συχνότητα με την οποία συνέβαινε. Ο (μερικός) κατάλογος των εραστών της περιελάμβανε τον Edward R. Murrow, τον ραδιοτηλεοπτικό σταθμό του CBS («This is London»), τον υποστράτηγο Fred Anderson, διοικητή της αμερικανικής βομβαρδιστικής δύναμης, τον συνταγματάρχη Jock Whitney, αξιωματικό πληροφοριών της OSS, και τον Bill Paley, το αφεντικό του Murrow στο CBS, ο οποίος ήταν στο επιτελείο του στρατηγού Dwight D. Eisenhower.

Τι πληροφορίες μετέφερε η Πάμελα στον Τσώρτσιλ – ή τι της ζήτησε να πει στους ισχυρούς Αμερικανούς με τους οποίους είχε στενή σχέση – παραμένει άγνωστο, αλλά, όπως γράφει η Σόνια Πουρνέλ: «Η κουβέντα της στο μαξιλάρι έφτανε στα αυτιά των ηγετών και επηρέαζε την πολιτική υψηλού επιπέδου και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού».

Στην κριτική του, ο Λιούις το χαρακτηρίζει αυτό ως «υπερβολή», αν και είναι αξιοσημείωτο ότι όταν ο Ράντολφ Τσώρτσιλ έμαθε τελικά για τη μοιχεία της συζύγου του με τον Χάριμαν, έβρισε τους γονείς του για τη συνενοχή τους.

Όταν ο πλούσιος Άβερελ Χάριμαν ήρθε στο Λονδίνο τον Μάρτιο του 1941 για να διαχειριστεί το πρόγραμμα βοήθειας η Πάμελα έβαλε σκοπό να τον γνωρίσει

Αμερικανικό όνειρο

Διαζευγμένη μετά τον πόλεμο, η Πάμελα μετακόμισε στο Παρίσι και έγινε μέλος ενός κοσμοπολίτικου συνόλου, έχοντας δεσμούς με μια σειρά από πλούσιους άνδρες, μεταξύ των οποίων ο πρίγκιπας Αλί Χαν, ο Τζιάνι Ανιέλι και ο Ελί ντε Ρότσιλντ. Αυτοί οι εραστές ενίσχυσαν τον πολυτελή τρόπο ζωής της, αλλά δεν παντρεύτηκε κανέναν.

Πλησιάζοντας τα 40, έπεισε τον Λίλαντ Χέιγουορντ, έναν επιτυχημένο παραγωγό του Broadway και του Hollywood, να αφήσει τη λαμπερή σύζυγό του Νάνσι – με το παρατσούκλι «Slim» (Σλιμ, αδύνατη) – για χάρη της.

Στον κύκλο των «κύκνων» του Καπότε

Τόσο η Πάμελα Χέιγουορντ, όπως την αποκαλούσαν τότε, όσο και η Λέιντι Σλιμ Κιθ – παντρεμένη πλέον με τον Βρετανό τραπεζίτη και αριστοκράτη Κένεθ Κιθ – συγκαταλέγονταν στο «διηπειρωτικό κοπάδι κύκνων» που περιέγραψε για πρώτη φορά ο συγγραφέας Τρούμαν Καπότε στο τεύχος Οκτωβρίου 1959 του Harper’s Bazaar.

Σοβαρά πλούσιες, σοβαρά όμορφες και σοβαρά κομψές, αυτές οι κυρίες της κοινωνίας αγαπούσαν τον Καπότε και βασίζονταν σε αυτόν ως συνοδό και έμπιστο – μέχρι που εκείνος δημοσιοποίησε τα μυστικά τους.

Ο Λόρενς Λέμερ, συγγραφέας του βιβλίου «Capote’s Women: A True Story of Love, Betrayal and a Swan Song for an Era» (Μια αληθινή ιστορία αγάπης, προδοσίας και ένα κύκνειο άσμα για μια εποχή), πάνω στο οποίο βασίστηκε η τηλεοπτική σειρά «Feud του FX: Capote vs the Swans», αποκαλεί την Πάμελα «μαύρο κύκνο», εν μέρει επειδή κουβαλούσε μια μορφή καχυποψίας από το πλήθος της. «Ήξερε ότι μπορούσε να γίνει ξεδιάντροπη, για να πάρει και να κρατήσει έναν άνδρα», λέει ο Λέμερ στο BBC. «Αλλά ήταν επίσης ενδιαφέρουσα, γοητευτική και αποδείχθηκε ότι ήταν μια καταπληκτική σύζυγος».

Τζάκι, Άβερερ Χάριμαν και Πάμελα

See more

«Καταλάβαινε τους άνδρες που αγαπούσε»

Η καριέρα και η υγεία του Χέιγουορντ μειώθηκαν κατακόρυφα τη δεκαετία που ακολούθησε τον γάμο του με την Πάμελα, αλλά εκείνη παρέμεινε πιστή. Ακόμα και η Μπρουκ Χέιγουορντ, θετή κόρη της Πάμελα, η οποία στα μπεστ σέλερ απομνημονεύματά της «Haywire» κατηγόρησε την Πάμελα ότι εξαφάνισε κάποια οικογενειακά κοσμήματα (μαζί με άλλα παραπτώματα) το αναγνώρισε αυτό.

«Η Πάμελα είχε ένα μεγάλο χάρισμα: καταλάβαινε τους άνδρες που αγαπούσε. Εκεί άρχιζε και τελείωνε- ήταν η μόνη ζωή που είχε», έγραψε η Χέιγουορντ.

Μετά το θάνατο του «Leland» όπως αποκαλούσε τον Χέιγουορντ, την άνοιξη του 1971, η δημοσιογράφος γειτόνισσα της Πάμελα, η Λάλι Γουέιμαουθ, είδε ότι η Πάμελα ήταν «δυστυχισμένη». Η μητέρα της, η εκδότρια της Washington Post, η γνωστή Κάθριν Γκράχαμ, διοργάνωνε ένα πάρτι και η Λάλι παρότρυνε την Πάμελα να παραστεί στη θέση της.

Εκεί, η Πάμελα συνάντησε ξανά τον Άβερελ Χάριμαν. Είχε χηρέψει τον προηγούμενο χρόνο, και οι δύο πρώην εραστές αναζωπύρωσαν αμέσως τη σχέση τους. Παντρεύτηκαν λίγους μήνες αργότερα.

«Έγινε ανέκδοτο στην Ουάσινγκτον ότι η Πάμελα είχε πιέσει για την πρόσκληση ως τέχνασμα για να συναντήσει τον Άβερελ», γράφει η Σόνια Πουρνέλ. «Όπως τόσο συχνά, οι φήμες για την Πάμελα ήταν αρκετά πρόστυχες ώστε πολλοί να μην ανησυχούν αν ήταν αληθινές».

See more

Όταν ο Τρούμαν τη «φωτογράφισε»

Η νέα κυρία Χάριμαν υπέστη κάτι σαν ταπείνωση όταν το 1975 εμφανίστηκε στο περιοδικό Esquire το διήγημα του Καπότε La Côte Basque 1965, με κεντρικό πρόσωπο την άκαρδη λαίδη Ίνα Κούλμπιρθ – μια σύνθετη φιγούρα, στοιχεία της οποίας έμοιαζαν με τη Χάριμαν.

Ωστόσο, κατά τις δύο τελευταίες δεκαετίες της ζωής της, η Πάμελα έγινε παίκτρια της εξουσίας στην Ουάσιγκτον. Με την υποστήριξη των εκατομμυρίων του Χάριμαν, άρχισε να χρηματοδοτεί και να υπερασπίζεται τους υποψηφίους του Δημοκρατικού Κόμματος μετά τη σαρωτική νίκη του Ρεπουμπλικάνου Ρόναλντ Ρίγκαν στις προεδρικές εκλογές του 1980.

Μεταξύ των αγαπημένων της: δύο μελλοντικοί πρόεδροι, ο Τζο Μπάιντεν, τότε γερουσιαστής από το Ντέλαγουερ, και ο Μπιλ Κλίντον, τότε κυβερνήτης του Αρκάνσας.

Και η επίθεση από τους άντρες κριτικούς καλά κρατεί

Αυτή η ισχυρή τρίτη πράξη κορυφώθηκε με τον διορισμό της ως πρέσβειρας στη Γαλλία από τον ευγνώμονα Κλίντον. Και ενώ ήταν πιστή και προσεκτική σύζυγος του γηράσκοντος Χάριμαν, η Πάμελα εξακολουθούσε να χαρακτηρίζεται από τον Μπεν Μπράντλι, μακροχρόνιο συντάκτη της Washington Post, ως κάποια που η πολιτική της ήταν «ανάμεσα στα πόδια της», γράφει η Πουρνέλ στο βιβλίο της.

Ο Τόμας Μάλον, ιστορικός μυθιστοριογράφος και δοκιμιογράφος, στην κριτική για το Kingmaker στην Washington Post, έγραψε ότι το βιβλίο δεν «αντιμετώπισε την ιδιότυπη νέκρωση μέσα σε ένα τόσο φαινομενικά ζωτικό θέμα, το οποίο η αδυσώπητη, μηχανική φύση του εξακολουθεί να την καθιστά, ακόμη και σε αυτή τη μεγάλη απόσταση, περισσότερο απωθητική παρά συναρπαστική».

Η Πουρνέλ αισθάνεται ότι η ενίοτε εχθρική υποδοχή του βιβλίου της σήμαινε ότι η ίδια βίωσε «ένα μικρό δείγμα αυτού που πέρασε η Πάμελα», λέει στο BBC. Και αφού διάβασε τα έγγραφα και τις επιστολές της, που τώρα φυλάσσονται στη Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου, η Πουρνέλ άρχισε να συμπαθεί όλο και περισσότερο το θέμα της.

*Με στοιχεία από bbc.com | Αρχική Φωτό: YouTube