Το βράδυ της ημέρας που ο γιος τους άφησε την τελευταία του πνοή, πριν από 10 χρόνια, η Τρουντ και ο Ρόμπερτ Στιν δεν μπορούσαν να κοιμηθούν. Βυθισμένοι στη θλίψη τους για το αγόρι τους που έφυγε τόσο άδοξα από τη ζωή σε ηλικία μόλις 25 ετών, κάθονταν στο σαλόνι του σπιτιού τους στο Οσλο με την κόρη τους Μία. Εφερναν εικόνες διαρκώς στο μυαλό τους από τον Ματς, ο οποίος γεννήθηκε με μυϊκή δυστροφία Ντουσέν, μια εκφυλιστική νόσο που προκαλεί σταδιακή εξασθένηση των μυών. Το πρόβλημα διαγνώστηκε όταν το παιδί ήταν τεσσάρων χρονών και η εξέλιξη της ασθένειας ήταν γρήγορη αφού από τα 10 του κάθισε σε αμαξίδιο. Μέχρι το τέλος της ζωής του, ο Ματς μπορούσε να κουνήσει μόνο τα δάχτυλά του ενώ χρειαζόταν σωλήνα για να καθαρίζει τον λαιμό του κάθε 15 λεπτά.
Οσο η δυστροφία επεκτεινόταν κι εγκλωβιζόταν στο σώμα του, η μόνη του διέξοδος έγιναν τα βιντεοπαιχνίδια. Η μεγάλη του αγάπη έγινε το «World of Warcraft», όπου την τελευταία δεκαετία πέρασε 20.000 ώρες παίζοντας, περίπου τόσες όσες θα ξόδευε αν εργαζόταν κάπου με πλήρες ωράριο. Η Τρουντ με τον Ρόμπερτ, όπως οι περισσότεροι γονείς σε όλο τον κόσμο, δεν έβλεπαν με καλό μάτι αυτή την ατέρμονη απασχόληση του γιου τους με τα παιχνίδια και τους υπολογιστές, αλλά έκαναν πολύ λάθος. «Το θλιβερό είναι ότι καταδικάζαμε πολύ έντονα τον χρόνο που περνούσαν ο Ματς και η αδερφή του σε αυτόν τον κόσμο κι αυτή η καταδίκη βασιζόταν σε μια πεντάλεπτη ανάλυση. Κάναμε όλα τα σωστά πράγματα και ήμασταν τόσο παρόντες στη ζωή των παιδιών μας. Με μία εξαίρεση – και αυτή είναι το ψηφιακό κομμάτι της ζωής τους», επισήμανε ο Ρόμπερτ Στιν μιλώντας στην εφημερίδα «Independent».
Οι εντάσεις του πλέον μοιάζουν αβάσιμες γιατί μέσω του «World of Warcraft» κατάφεραν εκείνος και η σύζυγός του να δώσουν στον Ματς μια δεύτερη ζωή μετά τον θάνατό του. Μέσα στο πένθος του, ο πατέρας της οικογένειας σκέφτηκε να ενημερώσει τους ψηφιακούς φίλους του παιδιού του, ωστόσο δεν είχε πρόσβαση στον λογαριασμό του. Ψάχνοντας τα πράγματά του, ο Ρόμπερτ βρήκε τελικά τον κωδικό για το μπλογκ του Ματς κι ανέβασε μια δημοσίευση για τον χαμό του, δίχως να είναι σίγουρος ότι θα υπάρξει ανταπόκριση.
«Πραγματικός φίλος»
Μέσα σε λίγες ώρες, ωστόσο, το μέιλ άρχισε να γεμίζει με μηνύματα φίλων του από όλον τον κόσμο που όχι μόνο λυπούνταν για τον θάνατό του, αλλά ζωγράφιζαν με τα πιο ζωντανά χρώματα την παρουσία του Ματς όχι μόνο στο παιχνίδι αλλά και στις ζωές τους. «Ο Ματς ήταν πραγματικός φίλος για μένα», «Πρέπει να είστε υπερήφανοι για τον γιο σας», «Ο Ματς ήταν τέλειος» ήταν μερικά μόνο από τα μέιλ που δέχτηκαν. Το ζευγάρι φοβόταν ότι η ασθένεια του γιους τους τον είχε καταδικάσει στη μοναξιά, αλλά από τα μηνύματα των φίλων του, κάποια πολλών σελίδων, κατάλαβαν ότι ήταν εξαιρετικά δημοφιλής. «Πιστεύαμε ότι έζησε για πολλούς λόγους μια χαμένη ζωή. Και τότε ακούσαμε αυτές τις ιστορίες που μοιράζονται το ακριβώς αντίθετο», σχολίασαν οι γονείς του στην εφημερίδα «Independent». Ετσι, εκτίμησαν αυτό που είχε γράψει ξεκάθαρα στο μπλογκ του, ότι ο υπολογιστής «δεν είναι μια οθόνη, είναι μια πύλη για ό,τι επιθυμεί η καρδιά σου».
Βουτιά στον ψηφιακό κόσμο του Λόρδου Ιμπελίν
Η ενασχόληση του Ματς με το «World of Warcraft» ξεκίνησε όταν ήταν 17 ετών. Σε αυτό το παιχνίδι που εκτυλίσσεται σ’ έναν φανταστικό κόσμο με το όνομα Αζεροθ, ο οποίος κατοικείται από τρολ, ξωτικά και μεσαιωνικούς ανθρώπους που μάχονται με μεγάλα σπαθιά, το αγόρι τότε έφτιαξε το άβατάρ του και το ονόμασε Λόρδο Ιμπελίν Ρέντμουρ. Επέλεξε να τον κάνει ιδιωτικό ερευνητή, με πλούσια ξανθά μαλλιά και μια σωματική διάπλαση που θύμιζε αρκετά τον Θορ. Οι περιπέτειές του σε αυτόν τον ψηφιακό κόσμο ήταν πολλές, αλλά οι γονείς του τις αγνοούσαν. Τώρα, έχουν την ευκαιρία να τις μάθουν όχι μόνο εκείνοι αλλά και όλος ο κόσμος χάρη στο ντοκιμαντέρ «The Remarkable Life of Ibelin», ένα συγκινητικό ντοκιμαντέρ, το οποίο έπειτα από τέσσερα χρόνια προετοιμασιών είναι πλέον έτοιμο να κυκλοφορήσει στους κινηματογράφους και αύριο θα είναι διαθέσιμο στο Netflix.
Στο ντοκιμαντέρ, ο σκηνοθέτης Μπέτζαμιν Ρι κάνει μια μεταθανάτια βαθιά βουτιά στην ψηφιακή ζωή του Ματς, παίρνοντας συνεντεύξεις από τους καλύτερους φίλους και ανταγωνιστές του στο παιχνίδι, εξερευνώντας τα αρχεία των μηνυμάτων που αντάλλαξε το αγόρι μέσα στο παιχνίδι και φτάνουν τις 42.000 σελίδες, αποθηκευμένα όλα στον σκληρό δίσκο του υπολογιστή του. Η ταινία διατρέχει όλο το εύρος της περιπετειώδους διαδικτυακής ύπαρξης του Ματς, συστήνει στο κοινό τον Ιμπελίν, τη χαρισματική περσόνα του στο «World of Warcraft», και υπογραμμίζει πως το αίσθημα της κοινότητας και οι ψυχικές συνδέσεις που σχηματίζουν εκεί οι χρήστες καμιά φορά μπορούν να υπερβούν τα όρια του φυσικού κόσμου.
Ο σκηνοθέτης έμαθε την ιστορία των Στιν όταν διάβασε στο BBC ένα άρθρο με δηλώσεις τους. Οταν επικοινώνησε μαζί τους, το ζευγάρι δέχτηκε να συνεργαστούν ώστε να παραχθεί ένα ντοκιμαντέρ, μια απόφαση – υπέρβαση για τους ίδιους. Τους είχαν προτείνει ξανά στο παρελθόν να κάνουν κάτι αντίστοιχο, ωστόσο είχαν αρνηθεί. «Ηταν πολύ κοντινό, πολύ προσωπικό, πολύ συναισθηματικό», παραδέχτηκαν μιλώντας στην εφημερίδα «Guardian». Ωστόσο, με τον Ρι ήταν αλλιώς. Γιατί όταν του έστειλαν κάποια βίντεο που είχαν τραβήξει οι Στιν από την παιδική ηλικία του Ματς, έμεινε έκπληκτος. Ανάμεσα σε άλλους, ήταν κι ο ίδιος με τους γονείς του στα πλάνα. «Δεν είμαι θρησκευόμενος άνθρωπος, αλλά εκείνη τη στιγμή σχεδόν έγινα», ανέφερε ο Ρι μιλώντας στο Netflix. «Οι γονείς του Ματς και οι δικοί μου ήταν στην ίδια παρέα φίλων στα τέλη της δεκαετίας του 1980. Οταν οι γονείς μου μετακόμισαν σε άλλο μέρος της Νορβηγίας, έχασαν την επαφή δυστυχώς», εξιστορεί ο δημιουργός του ντοκιμαντέρ που είναι γεννημένος μόλις επτά ημέρες μετά τον Ματς το 1989.
Τα πρώτα βήματα, η διάγνωση-σοκ και το φιλί που ήταν σαν αληθινό
Το ντοκιμαντέρ ξεκινάει με την αφήγηση της ιστορίας της ζωής του Ματς, μέσα από τα βίντεο που είχαν γυρίσει όλα αυτά τα χρόνια οι γονείς του. Παρουσιάζονται πλάνα από τη γέννησή του, από τα πρώτα βήματα που έκανε όταν ήταν σχεδόν ενός έτους και χαρούμενες στιγμές στο σπίτι του. Τίποτα δεν προμήνυε τότε ότι τρία χρόνια αργότερα ο αρχικός καθησυχασμός των γιατρών θα μετατρεπόταν σε διάγνωση μυϊκής δυστροφίας.
Καθώς η κατάστασή του επιδεινώνεται, βλέπουμε επίσης πλάνα όπου το παιδί πέφτει και προσπαθεί να ξανασηκωθεί, ακολουθούμενα από βίντεο που τον δείχνουν να χρησιμοποιεί το αναπηρικό καροτσάκι, ακόμα κι ένα time-lapse όπου παίζει βιντεοπαιχνίδια για ώρες. Μία από τις πιο ευαίσθητες στιγμές της ταινίας είναι όταν η Τρουντ μιλάει για τις ενοχές που νιώθει επειδή εκείνη είναι η φορέας του γονιδίου Ντουσέν που κληρονομήθηκε στον γιο της. «Ακόμα το νιώθω αυτό μερικές φορές. Ξέρω ότι είναι λάθος. Μίλησα στον Ματς γι’ αυτό. Μου είπε “μην το λες αυτό, μαμά. Δεν φταις εσύ”», θυμάται μιλώντας στον «Guardian» και τα μάτια της γεμίζουν δάκρυα. Η ίδια άλλωστε αφιέρωσε τη ζωή της στον γιο της. Εγκατέλειψε την καριέρα της ως σύμβουλος στο κοινοβούλιο του Οσλο ώστε να βρίσκεται δίπλα του όταν εκείνος τη χρειαζόταν.
Μέσα στο παιχνίδι
Στη συνέχεια, η ταινία αλλάζει ξαφνικά και γίνεται με κινούμενα σχέδια, εισάγοντας το κοινό στον κόσμο του «World of Warcraft». Προκειμένου να απεικονίσει τη ζωή του μέσα στο παιχνίδι, ο Ρι συνεργάστηκε με animators που χρησιμοποιούν μοντέλα απευθείας από το παιχνίδι για να δείξουν στους θεατές τι ακριβώς θα έβλεπε ο Ματς όταν το έπαιζε από το 2004 έως το 2014. Συμβουλεύτηκε επίσης φίλους του κι αρκετούς από όσους αλληλεπιδρούσε στον ψηφιακό κόσμο τόσα χρόνια ώστε να τελειοποιήσει τις λεπτομέρειες. Παράλληλα, ανέθεσε σε έναν ηθοποιό να διαβάζει ατάκες του παιδιού από τους σωζόμενους διαλόγους, δίνοντας το στίγμα του σε κάθε φάση του ντοκιμαντέρ, συχνά με voiceovers που παίζουν πάνω σε υλικό που έχει ήδη δει ο θεατής.
Στις σκηνές των κινουμένων σχεδίων βλέπουμε τον Ματς ως Ιμπελίν να αλληλεπιδρά με τη διαδικτυακή του κοινότητα, μια συντεχνία παιχνιδιών ρόλων γνωστή ως Starlight. Αυτές οι αλληλεπιδράσεις όμως ξεπερνούν την ολοκλήρωση αποστολών και τη θανάτωση δράκων. Σε μια στιγμή, βοηθάει μια μητέρα να έρθει πιο κοντά με τον αυτιστικό γιο της. Σε άλλη, ανταλλάσσει το πρώτο φιλί με τη Ρούμορ, το άβαταρ της ολλανδής gamer Λισέτ Ρούβερς, κάτι το οποίο είχε σχολιάσει και ο Ματς στο μπλογκ του. «Ηταν μόνο ένα ψηφιακό φιλί, αλλά, φίλε, μπορούσα σχεδόν να το νιώσω». Η λεπτομέρεια αυτή δεν είναι τυχαία αφού σε άλλο σημείο του ηλεκτρονικού του ημερολογίου το αγόρι είχε σημειώσει: «Η αγάπη ήταν πάντα ένα δύσκολο θέμα για μένα. Αισθάνομαι ότι δεν προορίζεται για μένα». Και όμως, ο Ματς βρήκε την αγάπη μέσα από το μεγάλο δίκτυο φίλων που είχε κάνει στο παιχνίδι. Εκεί, μπορούσε να είναι ο εαυτός του πέρα από την ασθένεια. Γι’ αυτό τον λόγο και δεν είχε αποκαλύψει αρχικά το σοβαρό πρόβλημα υγείας που αντιμετώπιζε. «Τα παιχνίδια είναι το καταφύγιό μου. Είμαι ασφαλής εδώ, με εκτιμούν», τόνιζε στα μηνύματά του στο ιστολόγιό του, όπου τελικά μοιράστηκε με τις πιο στενές επαφές του την κατάστασή του.
Οταν ο Ρι ολοκλήρωσε το ντοκιμαντέρ, απευθύνθηκε στην Blizzard Entertainment, την εταιρεία που «τρέχει» το «World of Warcraft», ώστε να του παραχωρήσουν δωρεάν την άδεια να χρησιμοποιήσει στοιχεία από το παιχνίδι. «Εδώ ήμασταν: δύο άσχετοι από τη Νορβηγία που ήρθαμε να ζητήσουμε δωρεάν την πνευματική τους ιδιοκτησία. Δεν είχαμε κανένα σχέδιο Β», θυμάται ο σκηνοθέτης μιλώντας στο Netflix. Δεν χρειάστηκε βέβαια. Τα στελέχη της εταιρείας συγκινήθηκαν τόσο πολύ από το ντοκιμαντέρ, που επέτρεψαν τελικώς στον Ρι και στην ομάδα του να προχωρήσουν με τη δουλειά τους, στέλνοντας το φιλμ στο Φεστιβάλ του Sundance, όπου έκανε πρεμιέρα φέτος.