Εάν η αντιπρόεδρος Κάμαλα Χάρις νικήσει τον Ντόναλντ Τραμπ τον Νοέμβριο, οι περισσότεροι σύμμαχοι της Αμερικής θα χαιρετίσουν τη νίκη της με χαρά που δύσκολα θα προσπαθήσουν να κρύψουν.
«Αν κερδίσει», λέει στους «Financial Times» ένας αξιωματούχος από ασιατική χώρα με μακροχρόνιους δεσμούς με την Ουάσιγκτον, «θα έχουμε εθνική εορτή!».
Ανάλογες είναι οι ανησυχίες σε πολλές πρωτεύουσες, κυρίως για τα απρόβλεπτα μιας δεύτερης θητείας Τραμπ.
Πάντως, εάν κερδίσει η Κάμαλα Χάρις στις εκλογές της 5ης Νοεμβρίου, εκείνα που θα κυριαρχήσουν σχεδόν αμέσως θα είναι τα ερωτήματα για την κοσμοθεωρία της και πώς θα διαφέρει η κυβέρνησή της από εκείνη του προέδρου Μπάιντεν στις διεθνείς σχέσεις.
Οι σύμμαχοί της μιλούν με ενθουσιασμό για το πώς η 60χρονη Κάμαλα θα μπορούσε να φέρει μια φρέσκια και «μοντέρνα» σκέψη στον ρόλο της Αμερικής στον κόσμο και σε μια σειρά ζητημάτων, όπως η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης και του Διαστήματος για την άμυνα.
Οι σύμβουλοί της τονίζουν επίσης τη μαθητεία της: στα τέσσερα χρόνια της θητείας του Μπάιντεν έχει συναντήσει 150 αρχηγούς κρατών, έχει μιλήσει τρεις φορές στη Διάσκεψη για την Ασφάλεια του Μονάχου και συμμετείχε στα βασικά γεωπολιτικά τηλεφωνήματα του προέδρου Μπάιντεν.
Υπάρχει όμως και η άλλη άποψη.
Οτι εάν η Χάρις εγκατασταθεί στον Λευκό Οίκο, θα είναι μια πρόεδρος που δεν έχει περιγράψει ξεκάθαρα ένα όραμα για τον κόσμο και τη θέση της Αμερικής σε αυτόν – σε αντίθεση με τους άλλους προέδρους στη σύγχρονη ιστορία της χώρας.
Εν μέρει επειδή μπήκε αργά στην κούρσα μετά την παραίτηση του 81χρονου Μπάιντεν τον Ιούλιο – λόγω ανησυχιών για την άσχημη κατάσταση της υγείας του – και εν μέρει επειδή οι συνεργάτες της ήταν ιδιαίτερα προσεκτικοί, υπάρχουν μόνο μερικές ομιλίες της που μας βοηθούν να κατανοήσουμε στοιχεία της σκέψης της.
Τον τελευταίο μήνα της προεκλογικής εκστρατείας ο Τραμπ επιδιώκει να περιγράψει την πρώην εισαγγελέα ως πολύ άπειρη για έναν ταραγμένο κόσμο.
Οι σύμμαχοί της επισημαίνουν τη σκληρή νότα που έδωσε τον Αύγουστο όταν αποδέχτηκε την προεδρική υποψηφιότητα του κόμματός της.
«Θα διασφαλίσω ότι η Αμερική έχει πάντα την ισχυρότερη, την πιο θανατηφόρα μαχητική δύναμη στον κόσμο», δήλωσε.
Η λέξη «θανατηφόρα» ήταν ακόμη πιο ηχηρή, δεδομένης της παραδοσιακής κατηγορίας των Ρεπουμπλικανών ότι οι Δημοκρατικοί είναι «αδύναμοι» στην άμυνα.
Πέρα από τη δημόσια ρητορική, ωστόσο, αναδύονται τα περιγράμματα μιας στάσης ζωής.
Είναι «ρεαλίστρια, πραγματίστρια», λένε άνθρωποι που είναι εξοικειωμένοι με τη σκέψη της, αν και προσθέτουν ότι βλέπει τον εαυτό της ως την τέλεια εισαγγελέα που διερευνά προτάσεις.
Οπως ο Μπάιντεν – και ο Τραμπ –, θα ήταν ενστικτωδώς επιφυλακτική όσον αφορά την ανάπτυξη στρατευμάτων σε άλλα μέρη του κόσμου.
Για να κατανοήσετε την εξωτερική πολιτική της Χάρις, λέει ο Πάτρικ Γκάσπαρντ, πρόεδρος του φιλελεύθερου κέντρου για την Αμερικανική Πρόοδο, πρέπει να κατανοήσετε πώς η νίκη του Τραμπ το 2016 ανέτρεψε την αμερικανική πολιτική και την έκανε πιο εσωστρεφή.
Ανάγκασε τους Δημοκρατικούς να προσαρμόσουν την εξωτερική πολιτική τους πολύ περισσότερο στις ανησυχίες των πολιτών από ό,τι συνέβαινε για μεγάλο μέρος της εποχής μετά το 1945.
ΗΝΩΜΕΝΕΣ ΠΟΛΙΤΕΙΕΣ
«Δεν προστατεύεις την Αμερική κλείνοντας πόρτες»
Οι σύμμαχοι της Χάρις επιμένουν ότι δεν θα παραιτηθεί από την προβολή δύναμης όταν τα συμφέροντα της Αμερικής απειλούνται.
«Καταλαβαίνει ότι δεν μπορείς να προστατέψεις την Αμερική απλά κλείνοντας τις πόρτες μας», δηλώνει ο Δημοκρατικός γερουσιαστής Κρις Μέρφι, μέλος της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων.
Ειδικότερα, θα τηρούσε δύο πυλώνες της εξωτερικής πολιτικής του Μπάιντεν – να συνεργαστεί με συμμάχους για να στηρίξει τα χτυπημένα θεμέλια της φιλελεύθερης διεθνούς τάξης και να διατηρήσει την εμπορική πίεση στο Πεκίνο.
Ωστόσο, θα σταματήσει να επιδιώκει να «αποσυνδεθεί» από την οικονομία της Κίνας, λένε σύμβουλοί της. Αλλά θα υπήρχε μια αλλαγή τόνου και τροχιάς, προσθέτουν, με δεδομένη την ηλικία, τις ρίζες της και την ανατροφή της.
Η Χάρις είναι παιδί μεταναστών – η μητέρα της γεννήθηκε στην Ινδία και ο πατέρας της στην Τζαμάικα – και μεγάλωσε στην Καλιφόρνια, όπου έγινε γενική εισαγγελέας της πολιτείας.
«Είναι διαφορετικής γενιάς και διαφορετικής καταγωγής από τον Μπάιντεν», λέει ο Ντέιβιντ Ρόθκοπφ, αναλυτής εξωτερικής πολιτικής που την υποστήριζε πολύ πριν από τον Ιούλιο.
«Δεν είναι μπέιμπι μπούμερ. Μεγάλωσε μετά τον Ψυχρό Πόλεμο. Αρχισε να εργάζεται το 1990. Αν η ιστορία οικονομικής προέλευσης του Μπάιντεν είναι η Rust Belt, η δική της είναι η Silicon Valley».
ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ
«Δεν είναι λύση δύο κρατών, είναι λύση 23 κρατών»
Το Μεσανατολικό είναι το πιο δυσεπίλυτο ζήτημα.
Οι σύμβουλοι της Χάρις ξεκαθαρίζουν ότι θα υπερασπιζόταν το Ισραήλ – και το δικαίωμά του να υπάρχει – μέχρι τέλους.
Μετά το μπαράζ βαλλιστικών πυραύλων του Ιράν εναντίον του Ισραήλ, στις αρχές Οκτωβρίου, έκανε μια ειλικρινή δήλωση καταδικάζοντάς το.
Ανάλογα με το πώς θα εξελιχθεί η κατάσταση, πιθανότατα θα ασκούσε πίεση στον ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου και θα μπορούσε να εξετάσει το ενδεχόμενο επιβολής κυρώσεων στα ακροδεξιά μέλη του υπουργικού του συμβουλίου.
Οι σύμβουλοι προτείνουν επίσης ότι μπορεί – έπειτα από μια πιθανή πολυαναμενόμενη κατάπαυση του πυρός στη Γάζα – να πιέσει για να συνεχίσει την αναζήτηση μιας λύσης δύο κρατών.
«Σχετικά με το Ισραήλ και τους Παλαιστίνιους, έχει πει στο παρελθόν ότι δεν το βλέπει ως δυαδική επιλογή, να είναι υπέρ του Ισραήλ ή φιλοπαλαιστίνια», εξηγούν συνεργάτες της.
Οι νομοθέτες που συνεργάστηκαν μαζί της λένε ότι θα έβλεπε την ισραηλινοπαλαιστινιακή σύγκρουση ως μέρος ενός ευρύτερου παζλ, που περιλαμβάνει αραβικά κράτη, ιδιαίτερα τη Σαουδική Αραβία. «Δεν είναι λύση δύο κρατών, είναι λύση 23 κρατών», εξηγεί ο Κρις Κουνς, Δημοκρατικός γερουσιαστής.
ΕΥΡΩΠΗ
Ενίσχυση των συμμαχιών, κόντρα στο εμπόριο
Οταν η Χάρις ξαφνικά έγινε τον Ιούλιο υποψήφια για τον Λευκό Οίκο, δύο αντικρουόμενα επιχειρήματα έκαναν τον γύρο της Ευρώπης ως προς το τι θα μπορούσε να σημαίνει για την ήπειρο.
Το πρώτο ήταν ότι ο Μπάιντεν θα αποδείκνυε ότι ήταν ο τελευταίος υπερατλαντικός ηγέτης της εποχής του Ψυχρού Πολέμου και ότι η Χάρις, ως Καλιφορνέζα που μεγάλωσε κοιτάζοντας προς τη Δύση πέρα από τον Ειρηνικό, θα μπορούσε να επαναλάβει την πορεία του Μπαράκ Ομπάμα και συνειδητά να στραφεί προς την Ασία.
Το δεύτερο ήταν ότι επειδή ο σύμβουλός της για την εθνική ασφάλεια, ο Φιλ Γκόρντον, είναι γνωστός ατλαντιστής, θα παρέμενε πολύ κοντά στην Ευρώπη.
Και τα δύο παρερμηνεύτηκαν, λένε άνθρωποι που γνωρίζουν τη σκέψη της. Θα έμενε, λένε, αφοσιωμένη στην άμυνα της Ευρώπης. Αλλά αυτό δεν θα οφειλόταν στον Γκόρντον, ο οποίος έχει μια γενική «ρεαλιστική» κοσμοθεωρία, στην οποία η Ευρώπη αποτελεί μόνο ένα μέρος.
Μάλλον θα ήταν επειδή πιστεύει στην ενίσχυση των συμμαχιών, ένα βασικό μέρος της στρατηγικής της κυβέρνησης Μπάιντεν.
Ωστόσο, όσον αφορά το εμπόριο και τη γεωοικονομία, οι διατλαντικές σχέσεις μπορεί να δοκιμαστούν σκληρά. Οι αξιωματούχοι της ΕΕ γνωρίζουν πολύ καλά ότι, ενώ ελπίζουν σε μια κυβέρνηση Χάρις, αυτή, όπως και μια προεδρία Τραμπ, θα έθετε δύσκολα ερωτήματα σχετικά με τους οικονομικούς δεσμούς τους με την Κίνα.
ΟΥΚΡΑΝΙΑ
Θα συνέχιζε να παρέχει ό,τι χρειάζεται
Οσον αφορά την Ουκρανία, η Χάρις έχει εκφωνήσει έντονες ομιλίες υπέρ του Κιέβου. Θα συνέχιζε να παρέχει ό,τι χρειάζεται για να είναι σε καλή θέση σε ένα τραπέζι διαπραγματεύσεων, λένε άνθρωποι του περιβάλλοντός της, αν και αξιωματούχοι στο Κίεβο πιστεύουν ότι θα ακολουθούσε την πολιτική Μπάιντεν, δηλαδή να μην τους επιτρέψει να χρησιμοποιήσουν αμερικανικούς πυραύλους για να χτυπήσουν στόχους βαθιά σε ρωσικό έδαφος.
Με εξαίρεση μια ξαφνική ανατροπή της κατάστασης, δεν θα πίεζε για μια ταχεία διευθέτηση, όπως ισχυρίζεται o Τραμπ ότι θα έκανε.
Υπάρχει μια ευρέως διαδεδομένη αίσθηση ότι μια κυβέρνηση Χάρις θα ήταν τελικά υπέρ των διαπραγματεύσεων και της λήξης του πολέμου, όσο δύσκολο κι αν είναι να παρασχεθούν οι απαραίτητες εγγυήσεις ασφάλειας προκειμένου να διασφαλιστεί η επιβίωση της Ουκρανίας.
ΑΝΑΔΥΟΜΕΝΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ – ΚΙΝΑ
Πάντα υπέρ αυτών που δεν έχουν θέση στο τραπέζι
H αποτυχία της Αμερικής και των συμμάχων της να πείσουν μεγάλο μέρος του κόσμου να στηρίξει την Ουκρανία υπογραμμίζει την άνοδο των αποκαλούμενων μεσαίων δυνάμεων, όπως η Βραζιλία, η Νότια Αφρική και η Ινδονησία, που βλέπουν ότι μπορεί να έχουν οφέλη από την κόντρα της Ουάσιγκτον με το Πεκίνο. Η Χάρις θα επενδύσει στη φιλία με τις αδέσμευτες χώρες, λένε σύμβουλοί της στους «New York Times».
Ο γερουσιαστής Μαρκ Ουόρνερ, που συνεργάστηκε μαζί της, λέει ότι η αντιπρόεδρος διαθέτει «μια πιο λεπτή κατανόηση της μεταβαλλόμενης φύσης του κόσμου», η οποία θα μπορούσε να βοηθήσει την προσπάθεια της Αμερικής να κερδίσει τις μεσαίες δυνάμεις από την τροχιά της Κίνας, σε έναν κόσμο όμως που γίνεται όλο και πιο πολυπολικός.
